Telnet Nedir? 

Telnet, Internet ağı üzerindeki bir makinaya uzaktan bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel addır. Bağlanılan makinaya girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (user name) olması gerekir. Tabii ki, bir de telnet erişim programı!!. Telnet erişim programları, günümüzdeki işletim sistemlerinin çoğunda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir. Eğer kullanabileceğiniz bir telnet programı yoksa, Shareware Com (http://www.shareware.com) gibi bir Arşiv sitesinden alabilirsiniz. 
Bazı kütüphane ve herkese açık telnet bazlı web servisleri, buralara telnet ile bağlanıldığında, kullanıcı ismi (numarası) istemeyebilirler; ya da, kullanıcı ismi ve parola olarak ne yazmanız gerektiği bağlandığınızda otomatik olarak karşınıza çıkar. 
Telnet, BBS (Bulletin Board Systems) sistemlere internet üzerinden erişimde günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. 

Telnet Nasıl Yapılır? "Telnet Yapmak" ne demek? 

Bir başka yarı Türkçe, yarı Ingilizce deyim daha : "Telnet Yapmak". Bu deyim, telnet protokolü kullanan bir program ile internet uzerindeki bir makinaya (host) bağlanmayi anlatmak için kullanılır. Telnet yapmak için genellikle (gene kullanılan sisteme göre değişmekle birlikte); 
TELNET <telnet_yapılacak_makina_adı (ya da IP adresi)> 
şeklinde bir komut vermek gerekir. Daha sonra, bağlanacağımız bilgisayarın giriş ekranı (login screen / login prompt) karşımıza gelir. Burada kullanıcı adı ve parola yazılıp makinaya girilir. Burada, bağlandığımız yerdeki işletim sistemi komutları geçerlidir!! Bağlandığımız sistemdeki makinayı kapatınca yine kendi sistemimize geri döneriz. 
Grafik arabirimli Telnet programları günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu programlarda, telnet yapılacak adres yukarıdakine benzer şekilde komut satırından girilebildiği gibi, programın menü sistemi üzerinden de girilebilir. 
Bazı Telnet programları ZMODEM, KERMIT gibi 1980'li yıllarda (ve kısmen 1990'ların başlarında) çok popüler olan, bilgisayardan bilgisayara dosya aktarımı protokollerini de desteklerler. 

Telnet ile bir makinaya bağlandım. Ama ekranıma garip şeyler oluyor. Problem nedir? 
İşte TELNET yapılırken karşılaşılan en önemli sorun. Bunun nedeni kullandığınız terminal tipinin bağlandığınız yerdeki sistem tarafından tanınmamasıdır. ?u an kullanılan bazı terminal tipleri: VT52, VT100, VT102, VT220, IBM3270 vb.. olarak sıralanabilir. Bu terminal tipleri, klavyedeki harf karakterlerinin ve kontrol karakterlerinin (Enter, Esc, Fonksiyon tuşları, yön tuşlari vb) adreslenmesi ve yerleştirilmesi sekillerine göre birbirlerinden farklılıklar gösterirler. Bazı terminal tiplerinde pek çok kontrol karakteri tanımsız olabilir ya da daha enteresan karakterler tanımlı olabilir. (Buna en güzel örnek IBM3270'tir.) 
Bu problemin tek cözümü uygun terminal emülasyonu yapan bir TELNET programı kullanmaktir. Bir unix makinadan ibm vm makinaya telnet yaparken sisteminizde varsa, telnet yerine tn3270 kullanmanız sorununuzu çözer. 
Internet üzerindeki sistemlerin çoğu vt100 terminal tipini destekler. Bu yüzden kullandığınız TELNET programının bu terminal tipini destekleyip desteklemediğini kontrol edin. 

VM/CMS'te, VT100 terminal emülasyonu ile nasıl TELNET yapılır? 
VM/CMS'de bu işi yapan program TNVT100 'dür. TNVT100 <bağlanacağınız_yer> formatı ile kullanılır. Kullanımı bir hayli problemli olmakla birlikte biraz dikkat ederseniz işinizi görür. TNVT100 ile bağlantı yaptıktan sonra aşağıdaki tuşları SAKIN KULLANMAYIN !!! 
TAB, INS, DEL, ERASE OF, ERASE INPUT, NEW LINE, BACK TAB 


IBM3270 - TNVT100 geçişi sırasında bazı tuşların ve tuş kombinasyonlarının 
işlevleri şöyledir : 


IBM3270 VT100 IBM3270 VT100 
--------- --------- ----------- ---------- 
PF3 BACKUP Key PF21 Page Up 
PF5 TAB PF22 Page Down 
PF7 Break PF23 Home 
PF8 ESC PF24 End 
PF9 Cursor Up PA1 Exit/Quit 
PF10 Cursor Down PA2 Print Screen 
PF11 Cursor Left (Prev) CLEAR ESC-O-M 
PF12 Cursor Right (Next) 


Kontrol karakterleri ise (CTRL-A, CTRL-C vb..) şoyle verilir. 


<C>C-Enter CTRL-C 
<C>V-Enter CTRL-V 
......... 

<C> yerine, ingilizce ibm3270 klavyede "cent" isareti; Türkce ibm3270 klavyede ise -Ç- gelir. Söz gelimi, CTRL-C üretmek için; <C>Ç yazıp ENTER'a basılmalıdır. HELP TNVT100 komutu ile kullanım konusunda daha ayrıntılı bilgiler elde edilebilir. 

TELNET ile erişebileceğim Bilgi Servisleri/Kütüphaneler var mı? 

Bu tip servisler genellikle kütüphanelerdir. Internet üzerindeki pek çok kutuphane TELNET ile bağlanılıp kısıtlı tarama yapılmasına olanak tanımaktadır. Bu durumda, ilgili kütüphane adresine TELNET yapıldıktan sonra belirli bir kullanıcı numarası yazılıp ektileşimli bir tarama ortamına girilir. Türkiye'de Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi'ne telnet erişimi mevcuttur. Anadolu Üniversitesi kutuphanesine ise gopher üzerinden erişim mümkündür. Aşağıdaki bilgiler, en son 1996 başlarında kontrol edilmiştir. Bazı adresler şu an çalışmayabilir. 
Bilkent Üniv. Kütüphanesi : bliss.bilkent.edu.tr (terminal tipi: vt100)

user : guest (sifre gerekmiyor)

Anadolu Üniv. Kütüphanesi : gopher gopher.anadolu.edu.tr.



Bilkent ve Anadolu Univ. kutuphanelerine gopher linkleri takip edilerek

te erisilebilinir.



Ayrıca, Tübitak'in bazı veri tabanlarina telnet ile erişmek mümkün.

telnet kalkan.tetm.tubitak.gov.tr

user bodrum! ---> başka bir makinaya yönlendiriyor.

daha sonra,

user tarama0 .. tarama9 (şifreler isimlerle aynı)

Bu veri tabanlarina Tubitak Gopher'dan da erişmek mümkündür.



Yurt dışında Telnet ile erişilebilecek bazi popüler kütüphaneler şunlardır:

(Aşağıdaki adreslerin en son denenme tarihi : Mayis 1995 /OG/)



İsim Telnet yapılacak adres Login name (Login bilgisi)

--------------------------------------------------------------------------



University of Texas athena.uth.scsa.edu LIS

Health Sciences

Health Sciences shrsys.hslc.org SAL

Information Network

Yale University ringding.law.yale.edu library

Law Library


Massachusetts library.mit.edu <enter> /V <enter>

Institute of Technology (MIT)


London British Library blpes.lse.ac.uk library

of Political and Economic

Sciences


Universitaet Goettingen opac.sub.gwdg.de opc


Joint Ircam - CNRS ftp.ircam.fr libquery

Library Catalog


Cambridge Univ. ipgate.cam.ac.uk ul
Bu kütuphane servisleri, WAIS türü indeksleme sistemleri ile gopher ve Web üzerinden bağlantı ve sonrasında tarama/bilgi alma şeklinde yeni oluşumlar içine girmektedirler. Yakın gelecekte kutuphanelere olan telnet erişimi yerini bu sistemlere bırakabilir. Her geçen gün Web arayüzlü kütüphane servisleri çoğalmaktadır. Daha geniş bilgi, 7. Bölüm'de (Internet Üzerinde Sorgulama) bulunabilir. Web üzerinden erişilebilecek iyi bir kütüphane kataloğuna (Coğrafi Bölgelere, Kütüphane Tipine göre ilgili kütüphanelerin adresleri) http://library.usask.ca adresinden (WebCats; Library Catalogues on the World Wide Web) ulaşılabilir. 

Hytelnet nedir? 

Hytelnet, Telnet/Gopher/Web/Wais tabanlı; herkese açık erişim sağlayan kütüphane sistemlerine bağlantıyı menü tabanlı bir sistem üzerinden kolayca yapmamızı sağlayan bir yardımcı programdır. Bu program, ilgili bağlantı bilgilerini içeren bir veri tabanına sahiptir. Hytelnet'in farklı platformlarda (Sun/Pc/Mac ) sürümleri vardır. 
Hytelnet veri tabanına, http://library.usask.ca/hytelnet adresi ile erişmek mümkündür.