วัดมหาธาตุ ( Wat MaHaThat )
อยู่ตรงหน้าพระราชวังด้านตะวันออกเชิงสะพานป่านถ่านฟากถนนข้าวใต้
วัดนี้ในหนังสือ พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา กล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 1927 หลังจากเสร็จศึกทางเหนือ และ สมเด็จพระราเมศวรเสด็จกลับเข้าสู่พระนครแล้ว วันหนึ่งเสด็จออกทรงศีลยังพระที่นั่งมังคลาภิเษก เมื่อเพลาสิบทุม ทอดพระเนตรไปทางทิศตะวันออกเห็นพระบรมสารีริกธาตุเสด็จปาฏิหารย์ จึงทรง เรียกปลัดวังให้เอาพระราชยาน ทางเสด็จออกไป แล้วโปรดให้เอากรุยปักขึ้นไว้ตรงที่ที่พระบรมธาตุ เสด็จปาฏิหารย์สถาปนาพระมหาธาตุขึ้นที่นั่ง สูง 19 วา ยอดสูง 3 วา ให้ชื่อว่า พระมหาธาตุ ปรางค์ของวัดนี้เดิมทีเดียวสร้างด้วยศิลาแลง ปรากฏว่า ในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ได้พังลงมาจนถึงชั้นครุฑ คือชั้นที่มีรูปครุฑปูนปั้นประดับอยู่ แต่จะด้วยเหตุผลประการใดไม่ทราบ จึงยังมิได้ซ่อมแซมให้คืนดีดังเดิมในรัชกาลนั้น ต่อมาในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง จึงโปรดให้ปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่โดยก่อให้สูง กว่าเดิมอีกและใช้อิฐก่อแทรกเข้าไปด้วย รวมเป็นสูง 25 วา แต่เมื่อก่อสร้างเสร็จแล้ว เห็นปูนพระ มหาธาตุสูงชะลูดเพรียวไป จึงโปรดให้เอาไม้มะค่ามาแทรกตามอิฐ แล้วถือปูนออกเข้าไปใหม่และ ยอดก็ได้พังลงมาอีกในปัจจุบันเหลือเพียงชั้นมุขเท่านั้น ตั้งแต่วันที่ 20 สิงหาคม 2499 เป็นต้นมา กรมศิลปากรได้ขุดค้นซากปรางค์ที่วัดมหาธาตุนี้ ได้พบของโบราณบรรจุไว้ในกรุหลายอย่าง คือ ปลาทำด้วยศิลาอ่อน มีฝาเปิดปิดได้ ข้างในมีตลับ ทองคำ ฝาทำเป็นรูปสิงห์โต โคมทองคำสานโปร่งๆ ประดับทับทิมเม็ดเล็กๆ แหวนทองคำ และของ อื่นๆ อีกหลายอย่าง จากหนังสือทะเบียนโบราณวัตถุสถานทั่วราชอาณาจักรกรมศิลปากร |