ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านเดิมทีประชาชนเผ่าแรกที่อพยพมาอยู
ในพื้นที่แถบนี้เป็นชาวไทยใหญ่ต่อมาเกิดโรคไข้ป่าระบาด (ไข้มาลาเรีย)
ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงพากันย้ายไปอยู่บ้านหิดแตกในบ้านหินแตก
เก่าจึงกลายเป็นหมู่บ้านร้าง ความว่าหินแตกเป็นเพราะมีลำห้วยดอยแสง
มาบรรจบกับแม่น้ำคำซึ่งมีหินก้อนหนึ่งเกิดรอยแยกแตกส่วนบน โดยส่วนล่าง ยังติดกันอยู่จึงได้ชื่อว่าหมู่บ้านหินแตก
ในปี พ.ศ.2505 ได้มีชาวไทยใหญ่จากอำเภอแม่สาย อำเภอแม่จันและจากรัฐฉาน
(เมืองไต) สหภาพเบียนมาร์
ซึ่งในขณะนั้น กำลังมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองก็ได้อพยพเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารบนผืนแผ่นดินไทยต่อมา
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานชื่อหมู่บ้านให้ใหม่ว่า "บ้านเทอดไทย" ตั้งแต่
5 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2525 เป็นต้นมา
บ้านเทอดไทยตั้งอยู่ที่
หมู่ที่ 1 ตำบลเทอดไทย อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงรายห่างจากที่ว่าการ
อำเภอแม่ฟ้าหลวงเป็นระยะทาง 48 กม. และห่างจากตัว อ.เมือง จ.เชียงราย เป็นระยะทาง 66 กม.
หมู่บ้านเทอดไทยมีพื้นที่ประมาณ 20 ตารางกิโลเมตร
หรือ 13,437 ไร่ มีประชากรทั้งหมด 831 ครัวเรือน
5,042 คน ประกอบไปด้วยชนหลากหลาย เชื้อชาติ ได้แก่
ชาวเขาเผ่าต่าง ๆ เช่น อาข่า,มูเซอ, ลีซอ, ลัวะ, ไทยใหญ่,
จีนฮ่อ
รายละเอียดทั่วไปเกี่ยวกับหมู่บ้านเทอดไทย
1.
ที่ตั้งอาณาเขตของหมู่บ้าน
บ้านเทอดไทย หมู่ที่ 1 ต.เทอดไทย อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย ตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอแม่ฟ้าหลวง
เป็นระยะทาง
48 กิโลเมตร และห่างจากตัวอำเภอเมือง จ.เชียงราย เป็นระยะทาง 66 กิโลเมตร
2.
อาณาเขต
ทิศเหนือ -
ติดกับบ้านอากู่ ต.เทอดไทย อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย
ทิศใต้ -
ติดกับแม่น้ำคำ
ทิศตะวันออก -
ติดกับบ้านห้วยผึ้ง ต.แม่สลองใน อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย
ทิศตะวันตก -
ติดกับบ้านหินแตก ต.แม่สลองใน อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย
ขนาดพื้นที่ของหมู่บ้านเทอดไทย
ประมาณ 20 ตารางกิโลเมตร หรือ 13,437 ไร่
3.
ลักษณะภูมิประเทศ
พื้นที่ส่วนใหญ่
เป็นทิวเขาน้อยใหญ่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 500 เมตร มีพื้นที่ราบระหว่างหุบเขา
ทิวเขาเพียงเล็กน้อย
มีแหล่งน้ำธรรมชาติ ได้แก่ แม่น้ำคำ ลำห้วยดอยเครือ ลำห้วยดอยแสง ลำห้วยไม้ซาง
และมีอ่างเก็บน้ำประจำหมู่บ้าน
1 แห่ง
4.
ประชากรในหมู่บ้าน
มีประชากรทั้งหมด
831 ครัวเรือน 5,042 คน
ชาย
2,455 คน และหญิง 2,587 คน
5.
นับถือศาสนา
-
พุทธ, คริสต์ ,อิสลาม
บ้านพักขุนส่าบริเวณบ้านเทอดไทย
ประวัติบ้านขุนส่า หลังจากทหารไทยได้ถล่มบ้านหินแตก(บ้านเทอดไทย)
ตั้งแต่ พ.ศ.
2525นานถึง 9 ปี
เมื่อวันที่ 14 กรกฏาคม 2534 ทางหมู่บ้านได้มอบหมายให้คุณเครือเดือน
ตุงคำเป็นตัวแทนให้สัมภาษณ์
แก่นักข่าวเป็นครั้งแรก เปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวบ้านขุนส่า หลังจากเผยแพร่ออกข่าวไปแล้วมีนักข่าว
นักท่องเที่ยว ให้ความสนใจ มาเที่ยวบ้านขุนส่าที่ หมู่บ้านเทอดไทย
หมู่ที่ 1 ต,เทอดไทย อ. แม่ฟ้าหลวง
จ. เชียงรายอย่างไม่ขาดสายขุนส่า เกิดเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์
2477 ที่รัฐฉานบิดาเป็นชาวจีน บิดาเสีย
ชีวิตตั้งแต่ขุนส่ายังเด็กมารดาเป็นชาวไทยใหญ่ แต่งงานใหม่กับเจ้าเมืองตอมและเสียชีวิตในเวลาต่อมา
และขุนส่าได้รับการเลี้ยงดูจากปู่ปู่สอนการทำไร่ชา สอนภาษาจีน ส่วนลุงสอนการต่อสู้
เป็นการปลูกฝัง
ให้ขุนส่าเป็นนักสู้กู้ชาติในเวลาต่อมาเขาได้รับรวมรวมสมัครพรรคพวกรุ่นเดียวกันก่อตั้งชมรมต่อต้าน
ชมรมจีนก๊กมินตั๋งได้รับการยอมจากเพื่อนและได้เข้าสู่ขบวนการกองกำลังติดอาวุธและเป็นที่มาของกา
ร
ต่อสู้อันยาวนานสำหรับการมาตั้งหลักปักฐานของขุนส่าที่บ้านหินแตก ในเขตอ.แม่จัน (อ.แม่ฟ้าหลวง)
เริ่มมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 ซึ่งในขณะนั้นเปรียบเสมือนพื้นที่ไร้การควบคุมเพราะส่วนราชการเข้าไป
ควบคุมไม่ทั่วถึง ทำให้ขุนส่าและพรรคพวกได้มาบุกเบิกและนำคนมาอยู่อาศัย ขุนส่ากับชาวบ้านได้บูรณะ
ปฏิสังขรณ์พระธาตุเก่าแก่บนยอดดอยนั่นคือ พระธาตุกาคำ ในปัจจุบัน และมีการปลูกผิ่นและค้าฝิ่น
จนกระทั่งรัฐบาลไทยออกกฏหมายประกาศยกเลิกการค้าฝิ่นและสูบฝิ่น
ขุนส่าในนาม ราชาฝิ่นได้ถูกประกาศ
ให้ออกจากผืนแผ่นดินไทย จึงทำให้บ้านพักขุนส่ากลายเป็นอนุสรณ์สถานที่น่าศึกษาแห่งหนึ่งในบ้านเทอดไทย
ภายในบ้านพักขุนส่า มีหมู่บ้านจำลอง แสดงให้เห็นชีวิตความเป็นอยู่เหมือนจริงของชนเผ่าต่างๆ
อาทิเช่น
หมู่บ้านอาข่า, ลาหู่ , ปะหล่อง , ว้า , ลีซอ , จีนฮ่อ และยังมีอาคารพิพิธภัณฑ์ชีวิตส่วนตัวขุนส่ากับ
อาคาร
พิพิธภัณฑ์ขุนส่ากับขบวนการค้ายาเสพติดและ อาคารพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ชนชาติไทยใหญ๋และ
ความเป็นมาของขบวนการกู้ชาติไทยใหญ่กับบทบาทขุนส่าในอดีต
วัดกาคำ วัดประจำหมู่บ้านเทอดไทย
วัดพระธาตุกาคำ(ก๋าคำ)เป็นพระธาตุเก่าแก่บนยอดอยสร้างขึ้นในสมัยโยนก
สมัยนั้นนำโดยปู่จ้าวลาวจก
เป็นผู้นำองค์กรปกครอง หรือหัวหน้าใหญ๋ของอ้ายลาว บ้านหินแตกในขณะนั้นมีชาวไทยใหญ่
อาศัยอยู่เป็น
จำนวนมาก มีเรื่องเล่าว่ามีพ่อค้าวัวต่างถิ่น สองคนพี่น้องมาจากเมืองแสนหวีได้เข้ามาค้าขาย พักแรม เป็นเวลา
นานนับเดือน ตาม เส้นทางตั้งแต่เมืองสาต,
หินแตก , ฝาง ,เชียงดาว จุดหมายปลายทางสิ้นสุดที่เมืองเชียงใหม๋
พ่อค้าชาวไทยใหญ๋ทั้งสอง
ได้สร้างพระธาตุขึ้นองค์หนึ่งในระหว่างทางดอยตุงกับเมืองฝาง คือ พระธาตุกาคำ
โดยได้นำเอาทองคำหล่อหลอมเป็นรูปอีก จำนวน 2 ตัว ไว้ในองค์พระธาตุชาวไทยใหญ่เรียกว่า ก๋าคำ
(
ก๋า หมายถึง อีกา , คำ หมายถึง ทองคำ ) วัดพระธาตุกาคำมีพื้นที่ประมาณ 20
ไร่ และพระธาตุ1องค์เป็น
พระธาตุเก่าแก่ที่ทรุดโทรมไปเป็นเวลานานชาวบ้านจึงได้บรูณะปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2506 ความสำคัญ
ของวัดนี้
เพราะเป็นสถานที่ที่ชาวบ้านให้ความศรัทธาและนับถือ เป็นที่พิ่งทางใจของชาวบ้าน มีประวัติและ
ความเป็นมาที่น่าประทับใจ
ลักษณะการปลูกสร้างก็เป็นแบบดั้งเดิมของชาวไทยใหญ่พิธีกรรมต่างๆ ก็ยังอนุรักษ์
ไว้แบบเดิม