KAMUS SI-PALUI

Sangu Tuha

MULAI matan lagi halus Palui sudah karanjingan banar umpat mandulang.Asal ada mandangar wadah pandulangan inya pasti umpat.Pandulangan Campaka wan Palaihari sudah dikulilinginya, nang paling hanyar tadi di Kutabaru. Pangalamannya di Kutabaru paling pahit dirasakannya, karna banyak banar pangurbanannya. Wayah itu karna kakahandakan tulak tapaksa inya bajual sapida buruk gasan sangu.Kada apa-apa bajual sapida, anggaplah jadi mudal karna bila dapat intan nang ganalnya kaya ibu jari pasti tabulik jadi mutur Kijang, ujarnya dalam hati.
Sakalinya imbah saminggu di pandulangan Kutabaru, dasar na’as ganal ujar Palui.Saban hari inya mariap dingin, manggatar kada katahanan, kaya itu jua kulitnya pina makin bakuning ; ujar urang Palui kana wisa nang paling harat.Daripada haratnya wisa itu sampai sisingutnya taumpat kuning karna saban mariap dingin inya langsung baganggang ka api parapin.Karna kada katahanan lagi ahirnya Palui mamutusakan bulik batatamba ka banua haja.
+ Sudah jua kutangati jangan talalu banafsu handak sugih, ikam ini kana wisa, panyakit kuning ujar bininya maniwas.
= Razaki itu dicari umanya ai, diusahaakan kamana haja kada cuma dihadangi di kalambu sahut Palui kada hakun kalah.
+ Ini nah ikam kutatambai, makan tujuh ikung kutuku nang sudah kumasukakan ka dalam pisang, ujar bininya.
Karna kahahandakan waras maka apapun nang disuruh bininya diturutinya haja, tamasuk manginum lungsur akar-akaran.Imbah itu sabulan dua bulan, ahirnya Palui waras kaya biasa.Wayah inya bajalanan ka pasar ada pulang mandangar urang rami tulakan ka Sungai Gula Muara Teweh.Ujar habar disitu ada pandulangan hanyar, sudah tahabar ada nang mandapat amas sampai ba on-on saminggunya.
= Oooo.....umanya, aku baniat pulang handak umpat mandulang ka Muara Teweh, apalagi disana urangnya balum banyak jadi pasti cagar dapat bagian, ujar Palui bapadah wan bininya.
+ Jadi ikam kada jaralah, kalu pina tadua kali lucut lalu mati kasihan kami nang ditinggalakan sahut bininya.
Karna kasihan malihat lakinya maminta banar wan mandangar dulangannya banyak pakulihan, lalu bininya mambulihakan haja.
= Tapi aku kadada lagi bamudal, sapida sudah tajual ujar Palui sambil manyirit ka kangkalung bininya.Bininya paham lalu ihlas haja dijual dijadiakan sangu.Tapi bajanji kangkalung nang baratnya 10 gram itu harus tabulik jadi utas, bunil, galang wan kangkalung lagi.Palui maakuri haja, lalu tulak ka pandulangan.
IMBAH sampai disana, sakalinya apa nang didangarnya lain daripada nang dilihatnya.Jangankan umpat mandulang, urang nang sudah mandulang haja disuruh pindah karna wadah dulangan itu ampunnya proyek parusahaan.Rakyat kada bulih umpat mandulang.
Salawas saminggu disitu inya dibari urang kayu pasak bumi ganal kaya pagalangan lalu saban hari dirautnya jadi licin mangkilap, dilamirnya wan api jadi bengkuk kaya tungkat tanduk.Karna kadada nang diharapakan lagi maka Palui tapaksa bulik kada pakulih apa-apa. Biar haja aku disariki bini, biar supan asal kada mati karna tatahan makan, ujar Palui dalam hati.
Wayah sampai di banua, balum ka rumah Palui batamuan wan kakawalannya Garbus, Tuhirang, Tulamak lalu marawa Palui.
- Uuuuiii Palui, sudah sugihlah datang mandulang, pasti banyak dapat intan wan amasnya, ujar Garbus.
= Alhmadulillah, cukup gasan sangu tuha sahut Palui.
- Kami umpat basyukur, tapi kalu bulih kami umpat malihat amas intannya, ujar kakawalan Palui.
= Tapi jangan bapadah wan biniku ujar Palui.Ini nah..... ujar Palui sambil malihatakan tungkat kayu pasak bumi nang mangkilat pina baukir kaya tanduk.
- Napa itu Lui, kami kira amas intan nang ikam bawa sakalinya tungkat kayu pasak bumi ujarnya.
= Tungkat ini bujur-bujur sangu gasan tuha karna kaina awak kita bungkuk, ringkutan lalu bila bajalan kupakai tungkat pakulihan di pandulangan ini, sahut Palui.
- Ikam dasar harat Lui ai, tapi haratnya harat mangabuau ujar bubuhannya mananawaakan Palui.[emhati/absul]KAMUS SI-PALUI