...ความเชื่อ..ของคนล้านนา..ภูมิปัญญาชาวบ้านของคนล้านนา..
...ก่อนอื่น..ก็อยากจะให้ใช้วิจารณญาณ ในการอ่าน..(การเชื่อ) พื้นฐานของความเชื่อ..คนสมัยก่อนเค้าจะเอามาจากการดำเนินชีวิตประจำวัน..ณ สมัยนั้น..บางอย่าง..บางกรณีก้อนำมาใช้ได้ใน ปัจจุบันนี้ คนแก่..ทางเหนือเค้ามักจะบอกว่า ...อย่าทำอย่างงั้นนะลูก มันไม่ดี.. คนสมัยนี้ (คนสมัยใหม่) ก็เชื่อ..เชื่อเพราะบางทีมันก้อไม่เสียหลายอะไร..ในคำว่าไม่ดี..ก้อคือไม่ดี..เราไม่สามารถรู้หรอกว่าไม่ดีเพราะอะไร.. แต่ในคำว่าไม่ดีนั้น..มันมีเหตุผลที่ลึกซึ้งมากกว่า...
...ความเชื่อเกี่ยวกับ..พืช...
...กล้วยแฝด...
กล้วยแฝด คือกล้วยที่มีลูกเชื่อมติดกัน 2 ลูก คนในล้านนาจะห้ามไม่ให้หญิงมีครรภ์รับประทานกล้วยแฝด หรือแม้แต่ผลไม้อื่นที่มีลูกเชื่อมติดกัน โดยเชื่อว่าถ้ารับประทานกล้วยแฝดหรือผลไม้แฝดแล้ว ลูกที่คลอดออกมาจะเป็นลูกแฝดเหมือนผลไม้นั้น ๆ ซึ่งไม่เป็นที่ปรารถนาของคนในสมัยโบราณ เพราะการคลอดในสมัยก่อนนั้น มีความยากลำบากมากอาจเป็นอันตรายทั้งแม่และลูกได้
...ขนุน (บ่าหนุน)...
พรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ มีน้ำยางสีขาว ผลกลมยาว ผิวนอกมีหนามถี่ กินได้ทั้งผลอ่อนและผลสุก ผลอ่อนใช้แกงใส่เนื้อ หมูหรือปลากรอบ ส่วนแก่นสีเหลืองใช้ต้มเอาน้ำย้อมผ้า ชาวล้านนา เชื่อว่า
1. ถ้าแกงผลขนุนอ่อนในวันปากปี คือวันเริ่มเข้าสู่ปีใหม่ ซึ่งปัจจุบันตรงกับวันที่ 16 เมษายนของทุกปี จะทำให้คนในครอบครัวนั้นมีสิ่งที่มีอุดหนุนให้มีข้าวของเงินทองตลอดปี
2. ถ้าใช้ส่วนกิ่งและใบของขนุนนำมารองหลุมเสามงคลหรือเสาเอกเชื่อว่าจะช่วยอุดหนุนเจ้าของเรือนให้มีความมั่งคั่งสมบูรณ์
3. ส่วนของลำต้นถ้านำเอามาแกะสลักเป็นพระพุทธรูปไม้ แล้วถวายวัด เชื่อว่าผู้สร้างถวายวัดจะมั่งคงร่ำรวยสมบัติ
...ดอกจำปา (ดอกจุมปา)...
ดอกจำปา เป็นพรรณไม้ยืนต้น ส่งกลิ่นหอม หญิงสาวที่นิยมเก็บดอกจำปามาเสียบผม เมื่อเก็บจำปามาเสียบผม เมื่อเก็บดอกจำปาได้ ไม่ควรสูดดมกลิ่นหอมของดอกไม้นั้นทันที ยิ่งต้นจำปาที่ขึ้นอยู่ในวัดยิ่งไม่ควรดม แต่ถ้าต้องการจะดมกลิ่นดอกจำปาให้เอาดอกไม้นั้นเช็ดที่ผ้าถุงก่อน เพื่อป้องกันคาถาที่อาจจะมีผู้ชายมาปลุกเสกคาถาใส่ไว้ได้เมื่อสูดดมไปเกิดไปถูกอาคมเข้าจะทำให้คลั่งไคล้หลงไหลชายผู้นั้นได้
ตามนิทานที่เล่ามาเชื่อกันว่า มีสามเณรน้อยองค์หนึ่งยังไม่เดียงสา มีแต่น้ำมูกน้ำลาย ถูกเจ้าอาวาสบังคับให้ท่องสวดมนต์บท "เยสันตา" ให้ได้ขึ้นใจ สามเณรน้อยก็ท่องไปเล่นไป แม้แต่ขึ้นอยู่บนต้นดอกจำปา ก็ท่องสวดเยสันตาไปด้วย ในขณะนั้นมีหญิงสาวคนหนึ่งเข้าไปในวัด เห็นเณรน้อยอยู่บนต้นจำปา จึงขอให้เณรเก็บดอกจำปาให้ เมื่อเณรน้อยปลิดดอกได้แล้วและแลเห็นว่ามีมดมาเกาะอยู่ที่ดอกจำปา จึงได้ใช้ปากเป่ามดเพื่อให้พ้นออกจากดอก ซึ่งเมื่อหญิงสาวได้ดอกจำปามาแล้วจึงสูดดมกลิ่นหอมของดอกไม้นั้นและทันทีนั้นหญิงสาวก็บังเกิดความรักใคร่และหลงใหล ในตัวสามเณรน้อยผู้นั้น
...ต้นยอ
(ตาเสือ)...
ต้นยอ พรรณไม้พุ่มยืนต้น ผลกินได้ ส่วนใบอ่อนใช้รองก้นห่อหมกเชื่อว่า
1. เมื่อผู้ใดถูกสุนัขกัด ถ้าได้นำเอารากต้นยอมาฝนใส่บาดแผลที่ถูกสุนัขกัด เชื่อว่าภายใน 3 - 7 วัน ฟันของสุนัขที่กัดจะผุกร่อนหลุดไปทีละ 1 - 2 ซี่
2. ห้ามไม่ให้นำเอาต้นยอมาปลูกใกล้เรือน หรือปล่อยให้ต้นยอขึ้นใกล้เรือน เมื่อต้นยอโตและสูงถึงหลังคาเรือน เชื่อว่าจะทำให้เจ้าของเรือนไม่เจริญ
...บอน...
ชื่อไม้ล้มลุกมีหลายชนิด ชอบขึ้นอยู่ตามชายฝั่ง หรือในบริเวณที่ลุ่มมีน้ำขัง ผู้ใดถูกยางบอนจะเกิดอาการคัน ชาวบ้านนิยมนำเอาส่วนก้านนำมาเคี่ยวใส่มะขามเปียก แกงรับประทานเป็นอาหารได้ ในสมัยโบราณเมื่อมีคนถูกผู้อื่นทำลอบทำร้าย หรือฆ่าให้ตาย เช่น ถูกยิงตาย ถูกตีตาย เมื่อไม่รู้ตัวคนที่ลอบฆ่า ทางญาติจะตัดเอาต้นบอนมีขนาดยาวประมาณข้อมือ นำมาใส่ในปากศพคนตาย โดยเชื่อว่าเมื่อกระทำดังนี้แล้ว ผู้ที่เป็นมาตรกรฆ่าคน จะคันปากอยากจะพูด ดังที่เรียกกันว่า "ปากบอน" คือ จะนำเรื่องที่ตนฆ่าคนตายไปเล่าให้ผู้อื่นฟังสุดท้ายจึงสามารถจับฆาตกรและผู้จ้างวานฆ่าได้
...มะขาม (บ่าขาม)...
มะขาม ถ้ารับประทานมะขามหวานทั้งเมื่อออกผลอ่อนหรือตอนที่ดิบ ห้ามไม่ให้เอาผลมะขามจิ้มทานกับเกลือเชื่อกันว่ามะขามหวานต้นนั้นจะกลายพันธุ์เป็นมะขามเปรี้ยว ภายใน 3 ปี นอกจากนั้นคนโบราณ ยังเชื่อว่า มะขามเป็นไม้มงคล ถ้านำมาปลูกไว้ที่บ้านเรือน จะทำให้คนเกรงขาม
...มะเขือขื่น (บ่าเขือแจ้)...
บ่าเขือแจ้หรือมะเขือขื่น เป็นพรรณไม้พุ่มเตี้ย เชื่อว่า
1. ถ้าทานมะเขือขื่นเข้าไปมากจะมีความรู้สึกทางเพศสูง
2. ห้ามหญิงมีครรภ์รับประทานเพราะจะทำให้ครรภ์โตมาก ซึ่งจะทำให้คลอดลูกยาก
...ผักตำลึง (ผักแคบ)...
ชาวล้านนาห้ามไม่ให้หญิงมีครรภ์ทานตำลึง โดยเชื่อว่าจะทำให้คลอดลูกยาก เหมือนเถาของผักตำลึงที่มีมือ มีหนวดคอยยึดเกาะเกี่ยวหลักไม้อื่นไว้แน่น
...ผักปรัง...
เป็นพรรณไม้เถา มีใบหนา ทุกส่วนมียางลื่น ส่วนยอดใช้แกงเป็นอาหาร หรือต้ม ใช้ทานกับน้ำพริกได้ หญิงที่ตั้งครรภ์ท่านให้ทานผักปรังบ่อย ๆ เชื่อว่าจะทำให้คลอดง่าย คือทารกในครรภ์จะลื่นไหลออกง่ายเหมือนยางผักปรัง นอกจากนั้นแล้วยังเชื่อว่าถ้าได้นำเอาเครือเถาผักปรังมาขดเป็นบ่วงกลม แล้วให้หญิงมีครรภ์นำเอาบ่วงนั้นมาสวมหัวให้ลอดผ่านตลอดจนถึงเท้าในขณะที่กำลังอาบน้ำ เชื่อว่าจะทำให้หญิงมีครรภ์คลอดลูกได้ง่ายเช่นกัน
...พริก...
ในขณะที่โขลกตำน้ำพริกนั้น ถ้าพริกกระเด็นเข้าตา ท่านห้ามไม่ให้ล้างตาด้วยน้ำ แต่ให้เอาน้ำราดเท้า คือ ถ้าพริกเข้าตาขวา ให้เอาน้ำราดเท้าซ้าย และถ้าพริกเข้าตาซ้ายให้เอาน้ำราดเท้าขวา เชื่อว่าจะหายจากอาการปวดแสบปวดร้อนที่ตา
...พลู ...
ชื่อพรรณไม้เถาใบมีรสเผ็ดร้อน ใช้เคี้ยวกับหมาก คนโบราณเมื่อจะเอาใบพลูเคี้ยวกับหมากต้องเด็ดปลายหางออกทุกครั้ง ถ้าไม่เด็ดเอาหางพลูออก ของศักดิ์สิทธิ์ อย่างเช่นคาถาอาคมต่าง ๆ ที่มีในตนจะเสื่อมถอยลง ดังมีนิทานประกอบความเชื่อนี้ว่า
เมื่อขุนหลวงมิลังคะเป็นหัวหน้าของชาวลัวะอยู่ที่ดอยสุเทพ เป็นผู้ที่มีพละกำลังมาก มีเวทมนต์ที่แก่กล้าได้หลงรัก นางจามเทวี เจ้าเมืองลำพูน แต่นางไม่มีความรักให้กับขุนหลวงมิลังคะ ครั้นจะตอบปฏิเสธก็กลัวขุนหลวงมิลังคะโกรธ และจะเกิดศึกสงครามได้ จึงท้าและนัดหมายให้ขุนหลวงมิลังคะ ซึ่งอยู่ดอยสุเทพให้พุ่งสะเหน้าไปที่เมืองลำพูน ถ้าสะเหน้าตกในเวียงลำพูนจึงจะยอมแต่งงานด้วย แต่เมื่อนางจามเทวีมารู้ภายหลังว่า ขุนหลวงมิลังคะเป็นผู้มีเวทมนต์แก่กล้าสามารถจะพุ่งสะเหน้าให้ไปตกในเวียงละพูนได้ นางจึงคิดหาอุบายที่จะทำลายเวทมนต์ของขุนหลวงมิลังคะ จึงได้เอาใบพลูส่วนปลายจิ้มไปในอวัยวะเพศของนาง แล้วเอาใบพลูนั้นทำเป็นคำหมากฝากไป ให้ขุนหลวงมิลังคะเคี้ยว ขุนหลวงมิลังคะเมื่อได้รับของฝากก็ดีใจจึงเคี้ยวหมากนั้น เมื่อถึงกำหนดเวลาที่ตกลงกันในการพุ่งสะเหน้า ขุนหลวงมิลังคะก็ขึ้นสู่จอมดอยสุเทพแล้วพุ่งสะเหน้าไปทางเมืองลำพูน ปรากฏว่าสะเหน้าไปตกที่นอกเวียงลำพูนด้านเหนือ ไม่เข้าถึงในเวียงเป็นเพราะกำลังและเวทมนต์ที่เคยใช้ได้เสื่อมถอยลง เพราะได้เคี้ยวหมากของพระนางจามเทวีนั่นเอง นอกจากนั้นยังเชื่อว่าถ้าเอาก้านของพลูเขียนคิ้วให้เด็กทารก เชื่อว่าเมื่อโตขึ้นจะเป็นคนมีคิ้วสวย เรียบ โก่ง
...อ้อย...
เมื่อนำเอาต้นอ้อยไปลนควันไฟที่กำลังเผาผี แล้วเอาไปให้กับคนที่เป็นโรคลมบ้าหมูกิน เชื่อว่าคนนั้นจะหายจากการเป็นลมบ้าหมู
...ความเชื่อเกี่ยวกับ .. สัตว์ ..
...ความเชื่อเกี่ยวกับ .. คน .. และกิริยาอาการ ..
...กลับไปหน้าแรก...