รัชกาลที่ ๒ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระราชประวัติ
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ ๔ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และสมเด็จพระอมรินทรา พระบรมราชินี ทรงมีพระนามเดิมว่า ฉิม ประสูติเมื่อวันพุธที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๓๑๐ ตำบลอัมพวา เมืองสมุทรสงคราม ขณะประสูติเป็นเวลาที่ไทยเสียกรุงศรีอยุธยาให้แก่พม่าได้ราว ๑๐ เดอืนเศษแล้ว และสมเด็จพระราชบิดายังทรงเป็นสามัญชนโดยดำรงพระยศ เป็นหลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรี เมื่อพระชนมายุ ๑๓ พรรษา หลังจากพิธีโสกัณฑ์แล้ว ได้ทรงศึกษาเล่าเรียนกับสำนักสมเด็จพระวันรัต(ทองอยู่) ที่วัด บางหว้าหรือวัดระฆังโฆษิตาราม
ตลอดสมัยกรุงธนบุรี พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้โดยเสด็จฯ พระราชบิดาไปในราชการสงครามปราบปรามอริราชศัตรู ตั้งแต่ยังทรงมีพระชนมายุเพียง ๘ พรรษา และเมื่อพระราชบิดาทรงปราบดาภิเษก เป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ในปีพุทธศักราช ๒๓๒๕ แล้ว จึงได้ทรงสถาปนาเจ้าฟ้าชายฉิมขึ้นเป็น พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร โดยขณะนั้นทรงมีพระชนม์ ได้ ๑๖ พระชันษา แล้วโปรดเกล้าฯ ให้ประทับอยู่ พระราชวังเดิม
ครั้นเมื่อพระชนมายุได้ ๒๒ พรรษา ได้ทรงผนวชที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามซึ่งนับได้ว่าเป็นพระภิกษุองค์แรกที่อุปสมบท ณ วัดนี้ จากนั้นได้เสด็จไปทรงจำพรรษา ณ วัดสมอรายหรือวัดราชาธิวาสในปัจจุบัน
หลังจากจำพรรษาจนครบ ๓ เดือน(๑ พรรษา)แล้วได้ทรงลาผนวชแล้วทรงเสกสมรสกับสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงบุญรอด พระธิดาในพระพี่นางเธอสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ ซึ่งภายหลังเมือ่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้เสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว ได้ทรงสถาปนาพระชายาขึ้นเป็นสมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี
ในปีพุทธศักราช ๒๓๔๙ ทรงได้อุปราชาภิเษกเป็น กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ที่อุปราชรับรัชทายาทสืบแทนสมเด็จกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทซึ่งทิวงคตไป จนเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเสด็จสู่สวรรคาลัยแล้ว กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ซึ่งขณะนั้นทรงมีพระชนม์ได้ ๔๒ พรรษา จึงได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๒ ในพระมหาจักรีบรมราชวงศ์ เมื่อวันที่ ๗ กันยายน พุทธศักราช ๒๓๕๒ ทรงพระนามาภิไธยว่า พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรบรมมหาจักรพรรดิราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนากาศภาสกรวงศ์ องค์ปรมาธิเบศตรีภูวเนตรวรนายกดิลกรัตนราชชาติอาชาวศรัย สมุทัยดโรมนต์สากลจักรวาฬาธิเบนทร สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทรา ธาดาธิบดี ศรีวิบูลยคุณอกนิษฐ ฤทธิราเมศวรมหันต บรมธรรมิกราชาธิราชเดโชชัย พรหมเทพาดิเทพนฤบดินทร์ ภูมิทรปรมาธิเบศ โลกเชษฐวิสุทธิ รัตนมกุฎประกาศคตามหาพุทธางกูรบรมบพิตร พระพุทธเจ้าอยู่หัว