วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหารหรือวัดใหญ่ เป็นวัดสำคัญที่สุดของจังหวัดพิษณุโลก ตั้งอยู่ริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออกริมถนนพุทธบูชา มีวิหารที่ ประดิษฐาน "พระพุทธชินราช" หรือที่ชาวเมืองเรียกว่า "หลวงพ่อใหญ่" ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาด ใหญ่ หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ พระมหาธรรมราชาที่ 1(พญาลิไท) โปรดให้สร้างขึ้นพร้อมกับ "พระพุทธชินสีห์" ซึ่ง ประดิษฐานอยู่ที่วัดบวรนิเวศวิหาร และ "พระศรีศาสดา" ซึ่งปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่วัดสุทัศน์เทพวราราม พุทธ ลักษณะของพระพุทธชินราชนั้นสวยงามมาก เส้นรอบนอกพระวรกายอ่อนช้อย พระขนงโก่ง พระเกตุมาลาเป็นเปลว เพลิง พระหัตถ์มีปลายนิ้วทั้งสี่เสมอกัน ซึ่งเป็นลักษณะพิเศษเรียกว่า "ทีฒงฺคุลี" ได้รับการกล่าวขานว่า เป็นพระพุทธ รูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในโลก มีงานนมัสการพระพุทธชินราชในวันขึ้น 6 ค่ำ ถึงวันขึ้น 12 ค่ำ เดือน 3 (ประมาณปลายเดือนมกราคม) เรียกว่า "งานวัดใหญ่"

        ทางเข้าพระวิหารด้านหน้ามีบานประตูขนาดใหญ่ประดับมุก สวยงามสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2299 เป็นฝีมือช่างหลวงสมัย อยุธยาตอนปลาย ในรัชสมัยของสมเด็จพระบรมโกศบริเวณหลังวิหารพระพุทธชินราช มีพระอัฏฐารส ซึ่งเป็นพระ พุทธรูปยืนปางห้ามญาติสูง 18 ศอก สร้างในสมัยเดียวกับพระ พุทธชินราช ราว พ.ศ. 1800 เดิมประดิษฐานอยู่ในวิหารใหญ่ แต่วิหารได้พังไปจนหมด เหลือเพียงเสาที่ก่อด้วยศิลาแลงขนาด ใหญ่ 3-4 ต้น เรียกว่า "เนินวิหารเก้าห้อง"ด้านหลังพระอัฏฐารส เป็นพระปรางค์ประธาน สร้างแบบสมัย อยุธยาตอนต้น ฐานย่อมุมไม้ยี่สิบ สันนิษฐานว่าเดิมเป็นเจดีย์ ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ซึ่งถือว่าเป็นสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัยแท้ ต่อมาถูกแปลงให้เป็นพระปรางค์ในสมัยอยุธยานอกจากนี้ยังมี "พระเหลือ" ซึ่งพระยาลิไทรับสั่งให้ช่างนำเศษทองสัมฤทธิ์ที่เหลือจากการสร้างพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา มาหล่อพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดเล็ก และพระสาวกยืนอีก 2 องค์ ประดิษฐานในวิหารน้อย เรียกว่า "วิหารพระเหลือ"

(กลับสู่หน้าหลัก)