สำหรับเมืองนครศรีธรรมราชนั้นเป็นเมืองชายทะเลที่เหมาะสมกับการเป็นแหล่งศูนย์กลางการค้าทางทะเลแห่งหนึ่งมีทรัพยากรของตนเองมากมาย มีประชากรหนาแน่น กับเป็นเมืองที่มีความสำคัญ ได้แก่มีโบราณวัตถุที่มีอายุเก่ากว่าสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ซึ่งได้ค้นพบในเมืองนครศรีธรรมราชเป็นจำนวนมากต่อมาในสมัยที่กรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีเมืองนครศรีธรรมราชต้องเป็นเมืองที่สำคัญอย่างยิ่งในภาคใต้เห็นได้จากชั้นยศและศักดินาของเจ้าเมืองมีชั้นยสเจ้าพระยา ศักดินา 10000 การกำหนดชั้นยศและศักดินาของเจ้าเมืองนครศรีธรรมราชมักจะเป็นผู้ที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง

1. พระบรมธาตุนครศรีธรรมราชเป็นสถูปหรือเจดีย์องค์หนึ่งที่สร้างขึ้นเพื่อบรรจุหรือประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตั้งอยู่ที่ อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช
2. วัดมหาธาตุและพระพุทธสิหิงค์ ในวัดมีพระมหาธาตุสถูปเจดีย์ ณ วัดมหาธาตุเป็นพระสถูปแบบอินเดีย หรือลังกา ก่อด้วยอิฐถือปูน ฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยม องค์พระสถูปกลมเป็นทรงโอคว่ำ มียอดแหลมสูงประมาณ 70 เมตร เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกะาตุเป็นปูชนียสถานสูงสุดของเมืองนครศรีธรรมราชและหัวเมืองปักษ์ใต้
3. พระพุทธสิหิงค์เมืองนครศรีธรรมราช ประดิษฐานอยู่ในหอพระสิหิงค์ในบริเวณศาลากลางจังหวัดทุกวันนี้ พระพุทธสิหิงค์เป็นสัญลักษณ์สัมพันธภาพระหว่างเมืองไทยนครศรีธรรมราชกับลังกา
4. กำแพงเมือง กำแพงนครศรีธรรมราชสร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ 1950 เป็นเวลา 575 ปีมาแล้ว โดยช่างเมืองเชียงใหม่ได้ทำแบบอย่างกำแพงเมืองเชียงใหม่ ทำเป็นแบบปักเสาพูนดิน เพิ่งมาดัดแปลงทำด้วยอิฐเมื่อราว พ.ศ. 2100 เป็นเวลา 425 ปีมานี้ โดยชาวโปรตุเกสได้มาแนะนำวิธีการใช้ปืนใหญ่ตั้งบนกำแพง และให้ทำกำแพงให้หนาขึ้น
5. โบสถ์พราหมณ์นครศรีธรรมราช แสดงถึงลัทธิศาสนาพราหมณ์ที่เข้ามาสู่ประเทศไทยทางเมืองนครศรีธรรมราช ตั้งอยู่ที่ตำบลในเมือง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช
6. หอพระอิศวรและเสาชิงช้า อยู่ริมถนนราชดำเนินเดิมเป็นที่ประดิษฐานเทวรูปอิศวรหลายองค์ เป็นปางหรือภาคต่างๆกัน เทวรูปทั้งหมดนี้หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ นับว่า เก่าแก่มีค่ายิ่งนัก กรมศิลปากรได้บูรณะเมื่อ พ.ศ. 2509 และได้นำเอาพระพุทธรูปต่างๆไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์วัดมหาธาตุ ส่วนเสาชิงช้าได้สร้างขึ้นใหม่โดยจำลองแบบมาจากเสาชิงช่าในกรุงเทพฯแต่เล็กกว่า
7. สระล้างดาบ เป็นที่ที่เพชรฆาตนำดาบไปล้าง ภายหลังที่ได้ประหารชีวิตศรีปราชญ์ ตั้งอยู่ที่โรงเรียนสตรีกัลยาศรีธรรมราชในตัวเมืองนครศรีธรรมราช
8. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติและสาขาหอสมุดแห่งชาติ อยู่ในเขตศาลาตำบลมีชัย จัดแสดงโบราณวัตถุที่ค้นพบในเขตหน่วยศิลปากรที่ 8 คือในแถบภาคใต้ตอนบน 7 จังหวัด ส่วนสาขาหอสมุดแห่งชาติเปิดบริการให้ประชาชนเข้าใช้ได้เมื่อ พ.ศ. 2519 มีหนังสือเก่าหายากและหนังสือค้นคว้าที่สำคัญส่งไปจากหอสมุดแห่งชาติส่วนกลางหลายพันเล่ม

 (กลับสู่หน้าหลัก)