บทบาทหนึ่งที่เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนหลีกเลี่ยงไม่พ้นคือ บทบาทของผู้สร้างกระบวนการเรียนรู้ และแนวทางต่อไปนี้ เป็นสิ่งที่ควรคำำนึงถึง ซึ่งประกอบด้วย

- ความรู้สึกเป็นอิสระทางความคิดของผู้เรียนหรือผู้เข้าอบรม ขณะเดียวกันก็ไม่ยึดติดกับกรอบเก่า ๆ หรือกรอบเดิม ๆ เพราะจะเป็นการปิดกั้นตัวเองจากการเรียนรู้

- การปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในการเรียนรู้ ต้องทำอย่างรวดเร็ว เพราะจะทำให้คนเกิดการเรียนรู้ได้เร็ว

- ความพร้อมของผู้เรียน หรือผู้เข้าอบรม ทั้งทางร่างกายและจิตใจ

- การสร้างความเชื่อมั่น ครูหรือวิทยากรต้องหาเทคนิค วิธีการที่จะสร้างความคุ้นเคยอันจะนำไปสู่การเกิดบรรยากาศที่ดีในการพูดคุยแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน การสร้างบรรยากาศ จะช่วยกระตุ้นให้คนฟังเกิดความตื่นตัว สนใจร่วมกิจกรรมต่อเนื่อง

- การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ต้องสร้างสถานการณ์ให้ทุกคนแสดงออกตามความถนัด และมีส่วนร่วมในการแสดงออกอย่างเท่าเทียม ที่สำคัญคือต้องกระตุ้นให้ผู้เรียนหรือผู้เข้าอบรมเกิดความตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา

- การตั้งคำถาม ควรเริ่มจากคำถามง่าย ๆ หรือคำถามใกล้ตัว เพื่อเอื้อให้คนคิดได้ตามธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง เป็นระบบ
เวลาในการคิด การนำเสนอ ควรให้เวลาพอสมควร ไม่ควรจำกัดเวลาและโอกาสของผู้เรียนหรือผู้เข้าอบรม เพื่อให้ได้คิดกันอย่างเต็มที่

กิจการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ควรมีลักษณะ ดังนี้

กิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทางด้านร่างกาย ให้ร่างกายมีโอกาสเคลื่อนไหวประสานการเรียนรู้เกิดการตื่นตัว พร้อมที่จะรับข้อมูลและการเรียนรู้ต่าง ๆ เนื่องจากการรับรู้เป็นปัจจัยสำคัญของการเรียนรู้
กิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทางด้านสติปัญญา เป็นกิจกรรมที่ ท้าทายความคิด กระตุ้นสมองผู้เรียนให้เกิดการเคลื่อนไหว สนุกกับการคิด ซึ่งต้องไม่ใช่เรื่องที่ยากหรือง่ายเกินไป แต่ดูว่าเป็นเรื่องเหมาะสมกับวัย และความสามารถของผู้เรียน
กิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทางด้านสังคม คือเป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้อื่น ส่งผลถึงการปรับตัวและการเรียนรู้ด้านอื่น ๆ ด้วย
กิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทางด้านอารมณ์ ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าของตนเอง กิจกรรมดังกล่าว ควรเป็นกิจกรรมที่ใกล้ตัว เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความเป็นจริงของชีวิต และประสบการณ์ของผู้เรียน ถ้าผู้เรียนมีความรู้สึกสนุก พึงพอใจ เพลิดเพลินกับการคิด ก็จะเรียนรู้ได้ดี (Play + learn = plearn).