รถจักร
รถจักร คือ ยานพาหนะหรือเครื่องล้อเลื่อนที่ออกแบบให้มีกำลังขับเคลื่อนตัวเองได้ และสามารถจะลากจูงรถพ่วงอีกจำนวนหนึ่งที่มีน้ำหนักของตัวรถกับ น้ำหนักของคนโดยสารหรือสินค้ารวมกัน ให้เคลื่อนที่ไปได้บนรางรถไฟ โดยสามารถควบคุมให้มีความเร็วตามที่ต้องการได้
ภาพแสดงส่วนต่างๆของรถจักรดีเซลไฟฟ้า
ส่วนประกอบที่สำคัญ ๆ ของรถจักร
๑. โครงประธาน เป็นส่วนที่รองรับอุปกรณ์ต่าง ๆ จะวางหรือตั้งอาศัยอยู่บนล้อหลายล้อซึ่งวางอยู่บนรางโครงประธานนี้เปรียบเสมือนกับเป็นพื้นบ้าน ส่วนล้อเปรียบเสมือนกับเป็นเสาของบ้านนั่นเอง
๒. ตัวเครื่องกำเนิดกำลังงาน คือเครื่องจักรกลต้นกำลัง จะติดตั้งอยู่บนโครงประธาน และมีกลไกที่จะถ่ายทอดกำลังงานจากเครื่องกำเนิดกำลังงานไปหมุนล้อ ทำให้เกิดการเคลื่อนตัวเอง พร้อมกันนั้นก็ออกแรงฉุดลากรถพ่วงที่อยู่ข้างหลังหรือดันรถพ่วงที่อยู่ข้างหน้าให้เคลื่อนที่ไปด้วย
๓. ลำตัวสำหรับคลุมและป้องกันตัวอุปกรณ์ของรถบางส่วน และอำนวยความสะดวกแก่พนักงานผู้ควบคุม ส่วนนี้เปรียบเสมือนกับตัวบ้านและหลังคา ภายในลำตัวอาจแบ่งเป็นห้องขับ ห้องเครื่อง และห้องอุปกรณ์อื่น ๆ
๔. เครื่องอุปกรณ์ในการฉุดลากจูงรถพ่วงเรียกว่าเครื่องพ่วง เครื่องพ่วงนี้จะทำหน้าที่ต่อพ่วงรถจักรเข้ากับรถพ่วง
๕. เครื่องอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในการควบคุมตัวเครื่องกำเนิดกำลังโดยเฉพาะและควบคุมการทำงานของตัวรถจักรทั้งคัน
![]() |
![]() |
ภายในห้องขับหัวรถจักรดีเซลไฟฟ้าซึ่งมีพนักงาน ขับรถผลัดเปลี่ยนกันขับ 2 คน บนรถไม่มีห้องน้ำหรือเครื่องอำนวยความสะดวกอันใด |
ภายในห้องขับหัวรถจักรดีเซลราง พนักงานขับรถทำหน้าที่อย่างดีที่สุด ในการนำผู้โดยสารส่งสู่จุดหมาย รถดีเซลราง ปัจจุบันกลายเป็นรถบริการสังคม |
อัตราความเร็วของขบวนรถ
ประเภทรถจักรที่มีใช้ในกิจการรถไฟ
ชนิดรถจักรที่มีใช้ในกิจการรถไฟ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------