เครื่งองอนานัติสัญญาณและโทรคมนาคม

1. เครื่องอนานัติสัญญาณ เป็นเครื่องมือควบคุมการจราจรเพื่อความปลอดภัย รวดเร็วและมีประสิธิภาพในการเดินรถในสมัยแรกที่มีกิจการรถไฟขึ้นนั้น การอนุญาตให้ขบานรถออกจากสถานีหนึ่งไปยังสถานีข้างเคียงเรียกว่า การขอและให้ทางสะดวกการแจ้งความเคลื่อนไหวของขบวนรถใช้ เครื่องโทรเลข เป็นเครื่องมือติดต่อสอบถาม ส่วนการให้สัญญาณขบวนรถเข้าและออกจากสถานีใช้สัญญาณธงผ้ารูป สี่เหลี่ยมผืนผ้าในกลางวัน และ ตะเกียงสัญญาณใน เวลากลางคืน ธงผ้าและตะเกียงสีเขียวหมายถึง อนุญาต ธงผ้าและตะเกียงสีแดงหมายถึง ห้าม ต่อมาได้มีการเปลี่ยนเป็นใช้ เสาสัญญาณชนิดหางปลา (semaphore) ซึ่งบังคับหางปลาให้แสดงท่า อนุญาต โดยหางปลาจะทำมุม 45 องศา และท่า ห้าม โดยหางปลาจะอยู่ในแนวราบ ส่วนการกลับประแจเพื่อให้ขบวนรถวิ่งเข้าทางแยกหรือทางหลีกที่ต้องการ ทำโดยการโยกคันสับประแจ ซึ่งจะไปดึงลวดสาย เหล็กกล้า 2 เส้นที่ต่อไปยังกลไกที่เสาสัญญาณหรือประแจ ต่อมาได้เปลี่ยนมาใช้ เครื่องสัญญาณประแจกลไฟฟ้า (electro mechanical interlocking) ซึ่งประกอบด้วยสัญญาณไฟสี (colorlight signal) แทนสัญญาณชนิดหางปลา การกลับประแจ ใช้กลับด้วยมอร์เตอร์ไฟฟ้า นับว่าเป็นเครื่องที่ให้ความปลอดภัยสูงและรวดเร็วต่อการปฏิบัติงานในย่านใหญ่ ปัจจุบันเครื่องสัญญาณประแจกลที่นับว่าทันสมัยที่สุดที่มีใช้อยู่ในกิจการรถไฟ คือ เครื่องสัญญาณประแจกลชนิดมีกลไกสัมพันะกันทางไฟฟ้าทั้งหมด

ธงผ้าสีดง หมายถึง ห้าม	ธงผ้าสีเขียว หมายถึง อนุญาต
(ซ้าย) ท่า ห้าม โดยหางปลาจะอยู่ในแนวราบ (ขวา) ท่า อนุญาต โดยหางปลาจะทำมุม 45 องศา	เสาสัญญาณชนิดหางปลา

(all relays interlocking) เป็นเครื่องมืที่มี สมรรถนะสูงในด้านความปลอดภัย รวดเร็วสะดวกในการปฏิบัติงาน ในด้านการควบคุมการเคลื่อนไหวของขบวนรถ เนื่องจากความปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง การรถไฟฯ ใช้ระบบตอนสมบูรณ์ คือ การปล่อยรถจากสถานีหนึ่งไปยังอีกสถานีหนึ่งครั้งละ 1 ขบวน เมื่อขบวนแรกเข้าสถานีเรียบร้อยแล้วจึงจะปล่อยอีกขบวนหนึ่งได้ แต่ถ้าต้องการปล่อยขบววนรถให้เข้าสถานีได้ครั้งละหลาายๆ ขบวนแล้วจะต้องใช้ระบบ automatic block แทน สำหรับในกิจการเดินรถการอนุญาติ ให้ขบวนรถออกไปยังสถานีข้างเคียงจะต้องได้รับความร่วมมือและยินยอมจากนายสถานีทั้ง 2 ด้าน ซึ่งการดำเนินงานดังกล่าว สำหรับกิจการรถไฟเรียกว่า การขอและให้ทางสะดวก มีการใช้เครื่องตราทางสะดวก คือ หลังจากที่นสยสถานีได้ขอและได้รับแจ้งทางสะดวกแล้ว นายสถานที่ขบวนรถจะออกไปจะได้รับลูกตราออกมาจากเครื่องตราทางสะดวกนี้ 1 ลูก เพื่อนำไปมอบให้กับพนักงานขับรถเป็นหลักฐานว่าได้ทางสะดวกเรียบร้อยแล้ว พนักงานขับรถจะรับลูกตราดังกล่าวไปด้วย แล้วมอบให้นายสถานีข้างหน้าเพื่อใส่คืนตราทางสะดวกให้กลับมาอยู่ในท่าปกติสำหรับการขอและให้ตราทางสะดวก ครั้งต่อไป แต่ในการดำเนินงานดังกล่าว ทำให้ขบวนรถต้องลดความเร็วเพื่อรับและส่งลูกตราทางสะดวก การรถไฟจึงได้ติดตั้งเครื่องตราทางสะดวกชนิดไม่มีลูกตรา เรียกว่า เครื่องตราทางสะดวกสัมพันธ์สัญญาณประจำที่ และในปัจจุบันได้เปิดใช้ในเส้นทางสายเหนือ ถึง สถานีศิลาอาสน์ สาาายใต้ถึงสถานีหัวหิน สายตะวันออกเฉียงเหนือถึงสถานีนครราชสีมา

2. โทรคมนาคม ในการดำเนินการติดต่อระหว่างหน่วยงานต่างๆ ของกิจการรถไฟ ซึ่งมีอยู่ทุกภาคของประเทศนั้น สิ่งที่นับว่าจำเป็นอีกประการหนึ่ง คือระบบโทรคมนาคมที่มีประสิทธิภาพ ในระยะเริ่ม แรกนั้นระบบโทรคมนาคมที่ใช้เป็นหลักคือ

- โทรเลขแบบซิมเพล็กซ์ (simplex) เป็นโทรเลขที่ใช้ส่งข่าวได้ทางเดียว
- โทรศัพท์แบบพาร์ตีไลน์ (party line)

ต่อมาได้มีการปรับปรุงเครือข่ายโทรเลขให้เป็นชนิด ดูเพล็กซ์ (duplex) ได่แก่ระบบโทรเลขที่ใช้ส่งข่าวสวนกันได้ในขณะเดียวกันเพื่อเอสไว้ใช้ติดต่อระหว่างสถานีสำคัญต่างๆ และในปี พ.ศ. 2494 การรถไฟฯ ได้ปรับปรุงระบบโทรคมนาคมที่ใช้เพื่อกิจการบริหารการเดินรถไฟซึ่งประกอบด้วย

1. โทรศัพท์ควบคุมการเดินรถ สำหรับพนักงานควบคุมการเดินรถติดต่อกับสถานีทุกสถานีบนเส้นทางของการรถไฟฯเพื่อควบคุมติดตามความเคลื่อนไหวของ
ขบวนรถและสั่งการให้ขบวนหลีกกัน ณสถานที่ที่เหมาะสม เพื่อให้ขบวนรถเดินตรงตามเวลาที่กำหนดไว้ให้มากที่สุด

2. โทรศัพท์แคเรีย เป็นระบบโทรคมนาคมสำหรับระยะไกล ได้ติดตั้งใช้งานเพื่อการติดต่อระหว่างหน่วยงานที่สำคัญต่างๆ ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค

3. โทรพิมพ์ ได้ทำการติดตั้งควบคู่ไปกับโทรศัพท์แคเรีย เพื่อใช้สำหรับส่งขาวสารต่างๆ ที่ต้องการหลักฐานและความชัดเจน เช่น รายงานรถ รายงานการหมุนเวียนล้อเลื่อน แจ้งเหตุอันตรายเร่งด่วน เป็นต้น นอกจากนั้นได้มีการขยายงาน ด้านโทรศัพท์อัตโนมัติ โทรศัพท์บำรุงทาง วิทยุ เป็นต้น ส่วนระบบโทรเลขนั้นก็ยังคงอยู่เพราะ เพราะในการวางข่ายโทรคมนาคมจำเป็นต้องมีข่ายหลักและข่ายสำรองไว้เสมอเพื่อความคล่องตัวในการปฏิบัติงาน

ตู้ตอกแผ่นโลหะ "ตราทางสะดวก" สำหรับออกตราทางสะดวก เพื่อการเดินรถ	โทรศัพท์ควบคุมการเดินรถ	ประแจสับราง สำหรับคอยสับราง หลีกขบวนรถซึ่งถ้าเป็นสถานีชุม ทางจะมีประแจสับรางหลายสิบ ชุดทีเดียว

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BACK