การตรวจเต้านมด้วยตนเอง
ร้อยละ ๙๐ ของเนื้องอกในเต้านมของสตรีถูกพบครั้งแรกด้วยตนเอง จึงเป็นเรื่องจำเป็นและควรทำทุกเดือนตั้งแต่ย่างเข้าวัยสาว เวลาที่เหมาะแก่การตรวจคือหลังหมดระดูได้ ๗ ๑๐ วัน เพราะเป็นระยะที่เต้านมไม่บวมและนิ่มทำให้ตรวจง่าย สำหรับสตรีที่เริ่มเข้าสู่วัยหมดระดู หรือได้รับการตัดมดลูกไปแล้วควรทำการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างน้อยเดือนละครั้ง หากพบสิ่งผิดปกติหรือสงสัยให้รีบพบแพทย์ทันที
วิธีการตรวจด้วยมือแบบง่ายๆ
การตรวจเต้านมด้วยตนเองแบบง่ายๆมี ๒ วิธี จะใช้วิธีใดก็ได้
การตรวจแบบวนเป็นวง เริ่มตรวจจากด้านบนของเต้านม โดยวนมือเป็นวงใหญ่ไปให้ทั่วรอบๆเต้านม เพื่อตรวจดูว่ามีก้อนผิดปกติหรือเนื้อแข็งๆหรือไม่ จากนั้นวนมือให้เป็นวงเล็กลงเรื่อยๆ จนถึงหัวนม ทำเช่นนี้ ๒ ครั้งโดยครั้งแรกลูบเบาๆ และครั้งหลังลูบแรงขึ้น |
|
การตรวจแบบแบ่งเป็นตาราง เป็นการตรวจเต้านมโดยแบ่งพื้นที่บริเวณจากกระดูกไหปลาร้าไปยังส่วนใต้เต้านมและจากรักแร้ไปยังกระดูกอกเป็นช่องตารางสี่เหลี่ยมเล็กๆ ในแต่ละช่องเล็กๆใช้มือวนเป็นแบบก้นหอย โดยลูบเบาๆก่อนและกดให้แรงขั้นอีกครั้ง ทำไปทีละช่องจนทั่ว |
|
ถ้ามีเต้านมใหญ่และห้อย
ให้ใช้มืออีกข้างพยุงไว้
อย่าลืมตรวจเต้านมอีกข้างด้วยวิธีเดียวกันแต่สลับมือตรวจ |
สำหรับการตรวจเต้านมแบ่งออกเป็น ๓ ระยะคือ ในขณะอาบน้ำ หลังอาบน้ำ และตรวจในท่านอน
๑. ในขณะอาบน้ำ
เริ่มตรวจขณะอาบน้ำ โดยถูสบู่เป็นฟองเล็กน้อยให้ทั่วหน้าอกเพื่อให้มือเคลื่อนไปบนผิวได้ง่ายขึ้น ยกแขนซ้ายขึ้นเหนือศีรษะ และเริ่มตรวจเต้านมข้างซ้ายด้วยมือขวา |
|
เวลาตรวจ ให้นิ้วนางและนิ้วกลางวางชิดให้เสมอกันเป็นพื้นเรียบ อย่าใช้ปลายนิ้ว เพราะปลายนิ้วจะดันก้อนเนื้อออกห่าง ทำให้คลำไม่พบ |
|
ลูบไปเบาๆ ใช้มือลูบไปเบาๆ จะช่วยตรวจหาก้อนเนื้อที่ยังเล็กมากๆ และเคลื่อนที่ได้ใต้ชั้นผิวหนัง อย่ากดแรงไปเพราะก้อนเนื้อจะเคลื่อนหนีได้ |
|
กดให้แรงขึ้น ใช้นิ้วกดให้แรงขึ้น เพื่อตรวจบริเวณที่อยู่ลึกลงไป และกดให้ทั่วถึงกระดูกซี่โครง |
|
ตรวจบริเวณใกล้กระดูกไหปลาร้าและใต้รักแร้ เนื่องจากมะเร็งเต้านมอาจกระจายไปที่ต่อมน้ำเหลืองที่บริเวณใกล้กระดูกไหปลาร้าและใต้รักแร้ได้ |
|
บริเวณที่มักตรวจพบเนื้องอก มะเร็งของเต้านมมักจะเกิดที่บริเวณต่างๆดังรูป |
๒. ส่องดูกระจก
หลังจากอาบน้ำแล้ว ให้ยืนหน้ากระจกและมองหาความเปลี่ยนแปลงของเต้านมซึ่งอาจเกิดขึ้นได้เช่น ขนาดของเต้านมทั้งสองข้าง ลักษณะรูปทรง สีผิว รอยบุ๋ม จากนั้นมองหาความเปลี่ยนแปลงของเต้านมในท่ายกแขนทั้งสองข้างขึ้นเหนือศีรษะ และท่าประสานมือไว้ใต้คาง เมื่อเสร็จแล้วให้ยกไหล่ขึ้นและโน้มตัวไปข้างหน้าเพื่อดูว่าเต้านมห้อยอยู่ในลักษณะเดียวกันทั้งสองข้างหรือไม่ | |
สุดท้ายก็ค่อยๆบีบหัวนมดูว่ามีน้ำหรือเลือดออกมารึไม่ ถ้าพบว่ามีน้ำหรือเลือดออกมาต้องรีบพบแพทย์ทันที |
๓. ตรวจในท่านอน
ขึ้นตอนสุดท้าย
ให้นอนราบลงและวางหมอนไว้กลางหลัง
ทาโลชั่นบนหน้าอกเล็กน้อยเพื่อช่วยให้ทำการตรวจได้ง่ายขึ้น
และยังช่วยบำรุงผิว
ทำการตรวจซ้ำด้วยมือแบบเดิม
อาจใช้วิธีแบบวนเป็นวงหรือแบบแบ่งเป็นตาราง
ตรวจให้ทั่วหมดทั้งเต้านม
และบริเวณรอบๆ
อย่าลืมตรวจบริเวณรักแร้และกระดูกไหปลาร้าด้วย |
นพ.ทินกร
พงศ์อรพินท์
แผนกศัลยกรรมรพ.ตราด