รายงานการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษเบื้องต้นบ้านกุงโกน 

หมู่ที่ 6,10 ตำบลหนองฮี อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม 9-11         กรกฎาคม 2542 

โดย   นางทิพวิมล  สุวรรณ์  

ตำแหน่ง เจ้าพนักงานสาธารณสุขชุมชน 4

สถานีอนามัยหนองฮี  ตำบลหนองฮี  อำเภอปลาปาก  จังหวัดนครพนม 

กิตติกรรมประกาศ                   

             รายงานการสอบสวนโรคฉบับนี้ ได้รับความกรุณาในการให้ข้อชี้แนะจากงานระบาดวิทยา คปสอ.ปลาปาก ในการดำเนินงานสอบสวน ควบคุมโรค  และจัดเตรียมเอกสารประกอบเพื่อการอ้างอิง  ผู้จัดทำจึงขอขอบพระคุณมา ณ โอกาสนี้ด้วย 

รายงานการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษเบื้องต้น

บ้านกุงโกน  หมู่ที่ 6,10 ตำบลหนองฮี อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม9-12         กรกฎาคม 2542  ด้วยในวันที่  10 กรกฎาคม  2542  เวลา  13.00น. งานระบาดวิทยา คปสอ.ปลาปาก ได้รับรายงานทางโทรศัพท์จากศูนย์  HOT LINE โรงพยาบาลปลาปากว่า มีการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษ โดยมีผู้ป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษ เข้ามารับการรักษาที่โรงพยาบาลปลาปาก ตั้งแต่ เวลา 01.00 น. วันที่ 10 กรกฎาคม 2542  จนถึงเวลา 13.00 น.  จำนวนทั้งหมด 21  ราย รับเข้ารักษาเป็นผู้ป่วยใน จำนวน  5  ราย โดยผู้ป่วยทั้งหมดอาศัยอยู่ในพื้นที่บ้าน กุงโกน หมู่ที่ 6 และ หมู่ที่ 10 ซึ่งเป็นหมู่บ้านแฝด  เมื่อได้รับแจ้ง ทีมสอบสวนโรคทางระบาดวิทยา คปสอ.ปลาปาก จึงประสานงานกับเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยหนองฮีและทีมเฉพาะกิจเคลื่อนที่เร็ว  คปสอ.ปลาปาก ได้ออกดำเนินการสอบสวนโรค ควบคุมการระบาดของโรค ในวันที่  10  กรกฎาคม 2542  เวลา 15.00 น. ณ บ้านกุงโกน หมู่ที่ 6,10 

วัตถุประสงค์

1. เพื่อยืนยันการเกิดโรค

2. เพื่อทราบขอบเขตและลักษณะการกระจายของโรค

3. เพื่อทราบแหล่งการเกิดโรคและวิธีการถ่ายทอดโรค

4. เพื่อควบคุมการแพร่กระจายของโรคและกำหนดแนวทางการควบคุมการระบาดของโรค 

วัสดุและวิธีการสอบสวนโรค

1. ทีมสอบสวนโรคจัดเตรียมคู่มือ เอกสาร รายงานและแบบสอบสวนโรค จัดเตรียมยาและเวชภัณฑ์ในการควบคุมโรค

2. ดำเนินการสอบสวนผู้ป่วยเฉพาะรายเพื่อยืนยันการเกิดโรค

3. ค้นหาผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษในชุมชน  โดยใช้การประชาสัมพันธ์ให้ผู้ที่มีอาการอุจจาระร่วงมารับบริการจากหน่วยบริการทางการแพทย์เคลื่อนที่ และให้อาสาสมัครสาธารณสุขออกสอบถามตามบ้านที่อยู่ในความรับผิดชอบ

4. ค้นหาแหล่งโรคในคน โดยการเก็บอุจจาระ(RECTAL SWAB CULTURE)  ผู้ป่วยที่มีอาการอุจจาระร่วงทุกรายและผู้สัมผัสกับผู้ป่วยอุจจาระร่วงในครอบครัว  บ้านข้างเคียงและผู้ร่วมกิจกรรมอื่นๆ เพื่อส่งตรวจหาเชื้อที่เป็นสาเหตุ

5. ค้นหาแหล่งโรคในสิ่งแวดล้อม โดยการเก็บอาหารตรวจหาเชื้อที่เป็นสาเหตุของโรค

6. ศึกษาข้อมูลทั่วไปของบ้านกุงโกน หมู่ที่ 6 และบ้านกุงโกน หมู่ที่ 10   ตำบลหนองฮี อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนมและหมู่บ้านใกล้เคียง

7. เฝ้าระวังการเกิดโรคอุจจารร่วงและอาหารเป้นพิษในทุกหมู่บ้านในเขตอำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม

8. เฝ้าระวังการเกิดโรคอาหารเป็นพิษต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ผลการสอบสวนโรค  ข้อมูลทั่วไป  บ้านกุงโกน หมู่ที่ 6 และ หมู่ที่ 10 ตำบลหนองฮี อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม อยู่ห่างจากอำเภอปลาปาก ประมาณ  4  กิโลเมตร  จำนวนหลังคาเรือนทั้งหมด  202   หลังคาเรือน  ครอบครัว  225  ครอบครัว ประชากร ชาย  585   คน  ประชากรหญิง   592  คน   รวม  1,172  คน  บ้านกุงโกน หมู่ที่ 6 อยู่ติดกับบ้านกุงโกน หมู่ที่ 10  ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม อาชีพรับจ้างอาชีพรอง มีร้านขายอาหาร/แผงลอย  3  แห่ง  ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบ ประชาชนส่วนใหญ่ใช้น้ำประปา ดื่มน้ำฝน น้ำประปา  มีส้วมราดน้ำครบทุกหลังคาเรือนสภาพบ้านเรือนทั่วไป อยู่ชิดติดกันเป็นกลุ่ม และเป็นแถวยาวเรียงรายไปตามถนน  การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมอยู่ในระดับ  2 

การศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณา 

1. บุคคลจำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลปลาปาก เป็นผู้ป่วยใน จำนวน   9   คน  ผู้ป่วยนอก  จำนวน  19 ราย และจำนวนที่ค้นหาในชุมชน ทั้งหมู่ที่ 6 และหมู่ที่ 10  จำนวน  45  รวมทั้งหมดจำนวน  73   ราย อัตราป่วย  6,228.66  ต่อแสนประชากร เพศชาย จำนวน  30 ราย เพศหญิง จำนวน 43  ราย สัดส่วนเพศชายต่อเพศหญิงเท่ากับ  1:  1.43  ผู้ป่วยอายุมากที่สุด 82  ปี อายุน้อยที่สุด  17  ปี ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการ ถ่ายเหลวเป็นน้ำ  ปวดท้อง อาเจียน เหนื่อย อ่อนเพลีย ผู้ป่วยทั้งหมดได้รับประทานอาหารจาก งานศพ ซึ่งเสียชีวิตในวันที่ 8  กรกฎาคม 2542และญาติได้เก็บศพ จำนวน 3 วัน ฌาปนกิจในวันที่  10  กรกฎาคม 2542  รายละเอียด ดังตาราง ตารางที่ 1  ผู้ป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษจำแนกตามเพศและกลุ่มอายุ

กลุ่มอายุ(ปี)	เพศชาย		เพศหญิง		รวม	อัตราต่อแสน
	จำนวน	ร้อยละ	จำนวน	ร้อยละ
0-5	0	0.00	0	0.00	0	0.00
6-9	0	0.00	0	0.00	0	0.00
10-14	0	0.00	0	0.00	0	0.00
15-24	2	6.67	4	9.30	6	511.94
25-34	8	26.67	6	13.95	14	1,194.53
35-44	5	16.67	6	13.95	11	938.56
45-54	9	30.00	7	16.28	16	1,365.18
55-64	4	13.33	12	27.91	16	1,365.18
65 ปีขึ้นไป	2	6.67	8	18.60	10	853.24
รวม	30	100.00	43	100.00	73	6,228.66

 ตารางที่ 2  ลักษณะทางคลินิกของผู้ป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษ

 

อาการ	จำนวน	ร้อยละ
ถ่ายเหลวเป็นน้ำ	69	94.52
ปวดท้อง	56	76.71
เพลีย	48	65.75
อาเจียน	23	31.50
ไข้	20	27.39

 2. ช่วงเวลาของการระบาด    

      ผู้ป่วยรายแรกเป็นเพศชาย อายุ  60 ปี เริ่มป่วยเมื่อวันที่  9  กรกฎาคม 2542  เวลา  16.00 น. เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลปลาปาก เมื่อเวลา 24.00 น.  ด้วยอาการปวดท้อง ถ่ายเป็นน้ำมากกว่า 10 ครั้ง อาเจียน  1   ครั้ง เหนื่อยเพลีย แพทย์ได้รับไว้เป็นผู้ป่วยใน ต่อมาได้มีผู้ป่วยรายอื่นๆ เกิดขึ้นในระหว่างวันที่  10-11  กรกฎาคม 2542  โดยพบผู้ป่วยมากที่สุดในวันที่ 10 กรกฎาคม 2542 เวลา ระหว่าง 15.00 น. -18.00 น. ผู้ป่วยที่พบจำนวน  45  ราย พบในชุมชนรวมจำนวนผู้ป่วยที่พบทั้งหมด  73  คน  ผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลแพทย์ได้วินิจฉัยว่าเป็นโรคอาหารเป็นพิษ ให้การรักษาตามอาการได้แก่ การให้ผงน้ำตาลเกลือแร่ ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน ในรายที่มีอาการรุนแรง ได้ให้เข้ารับการรักษาเป็นผู้ป่วยในและให้  IV FLUID  สำหรับผู้ป่วยที่ค้นหาในชุมชน ได้ให้การรักษา คือ ให้ผงน้ำตาลเกลือแร่ รายละ 2 ซอง  รายละเอียดดังตาราง 3.

สถานที่ที่เกิดการระบาด การศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ ได้ทำการศึกษาผู้ป่วยทั้งหมด

โดยใช้แบบสอบถาม ถามผู้ป่วยถึงประวัติการรับประทานอาหารในวันที่ 9-11 กรกฎาคม 2542 และได้ถามถึงอาหารที่สงสัย  ซึ่งมีรายการของอาหารดังต่อไปนี้  (ข้อมูลจากการสอบถามได้ทั้งหมด จำนวน  53  ราย)

รายการอาหาร	กลุ่มผู้ป่วย
	รับประทาน	ร้อยละ	ไม่รับประทาน	ร้อยละ
1.ทอดปลาดุก	35	66.04%	18	33.96%
2. ลาบปลาดุก(ปลาดุกปิ้งและนำมาทำลาบ)	31	58.49%	22	41.51%
3.ต้มเนื้อสุก	24	45.28%	29	54.72%
4. แกงหน่อไม้	23	43.40%	30	56.60%
5. ส้มตำ	19	35.85%	34	64.15%
6. ลาบเนื้อสุก	19	35.85%	34	64.15%
7.มะม่วงดอง	10	18.87%	43	81.13%
8. ก้อยเนื้อดิบ(เนื้อควาย)	9	16.98%	44	83.02%
9. ก้วยจั๊บ	8	15.09%	45	84.91%

  อาหารที่สงสัยมากที่สุด ได้แก่ ลาบปลาดุกปิ้ง ซึ่งจากการสอบถามผู้ที่มีอาการป่วยพบว่าปลาดุกซึ้อมาจากตลาด จำนวน มาก  มีบางส่วนที่ตายและเริ่มเน่า แต่ผู้ประกอบอาหารยังนำมาปรุง ประกอบให้แขกที่มาร่วมงานรับประทาน  ข้อสังเกตอีกประการหนึ่ง คือ ปริมาณอาหารที่ทำ จำนวนมาก ถึงจะเพียงพอจำนวนคนที่มาร่วมงาน ผู้ปรุงประกอบย่อมไม่คำนึงถึงความสะอาด แต่จะคำนึงถึงความสะดวกเป็นหลัก

  การเก็บตัวอย่างและสิ่งส่งตรวจที่สงสัย

อาหารที่ส่งตรวจ   ทีมฯ ได้เก็บตัวอย่างอาหารส่งตรวจดังนี้

1. ปลาดุกปิ้ง   ผลการตรวจไม่พบเชื้อ

2. ลาบเนื้อ ผลการตรวจไม่พบเชื้อ

3. ต้มเนื้อ  ผลการตรวจไม่พบเชื้อ

4. ปลาร้าที่ปรุงอาหาร   ผลการตรวจ ไม่พบเชื้อ 

5. การทำ  RSC  จำนวน   RSC ที่ส่งตรวจทั้งหมด  73  ราย ผล   NEGATIVE  ทั้งหมด 

การป้องกันควบคุมโรคที่ได้ดำเนินการไปแล้ว

1. ทำลายเชื้อโรคในสิ่งแวดล้อม โดยใช้  Lysol   2 % เทราดห้องน้ำ ห้องส้วมบ้านผู้ป่วย ผู้ที่มีอาการและทุกหลังคาเรือนในเขตบ้านกุงโกน หมู่ที่ 6,10

2. ให้สุขศึกษาในชุมชนโดยเจ้าหน้าที่/อาสาสมัครสาธารณสุข โดยให้ความรู้ผ่านหอกระจายข่าวสารหมู่บ้านอย่างต่อเนื่อง  1  ครั้ง/วัน

3. ให้สุขศึกษาเป็นรายบุคคลโดยเจ้าหน้าท

ี่4. ให้คำแนะนำด้านสุขาภิบาลอาหาร/การกิน/การล้างมือ

5. เฝ้าระวังและติดตามผู้สัมผัสโรคในชุมชน  หมู่บ้านใกล้เคียง จำนวน  300  กว่าราย

6. ค้นหาผู้ป่วยโดยการทำ RSC ส่งตรวจ  จำนวน  73  ราย

7. เฝ้าระวังโรคอย่างใกล้ชิดโดยเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยและอาสาสมัครสาธารณสุขในหมู่

บ้าน

{zone1}

 

 

 

 

Iกลับหน้าหลักI

copyright by thawatchai sangjun plapak health center ปรับปรุงครั้งสุดท้ายเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2544 เวลา 10.00 น.