การจ่ายยาระบบ UNIT DOSE ที่มา/ ปัญหา การจ่ายยาระบบเดิม พยาบาลลอกคำสั่งแพทย์ลงในใบสั่งยา --->ส่งตะกร้ายา--->ห้องยาเขียนซองยา---> จัดยา---> ตรวจสอบยา---> จ่ายยา (ยาเม็ด จ่าย 3 วัน ) ความคลาดเคลื่อนทางยา การคืนยา --->ค่าใช้จ่าย วัตถุประสงค์ เพื่อลดความคลาดเคลื่อนทางยา เพื่อลดค่าใช้จ่ายยาคืน ลดภาระงานของพยาบาล เพิ่มการทำงานในรูปแบบสหวิชาชีพมากขึ้น กลวิธีดำเนินการ ศึกษาข้อมูลระบบการจ่ายยาในหอผู้ป่วยแบบเก่า เพื่อหาข้อดี และข้อด้อย นำปัญหามาปรับปรุงแก้ไข เพื่อหาแนวทางวางระบบใหม่ ศึกษาระบบการจ่ายยาแบบ Daily dose และ unit dose ที่ดำเนินงานได้ดีแล้ว (โรงพยาบาลสงขลา ,โรงพยาบาลยะลา) สรุปการศึกษาดูงาน วางแผนและเขียนรูปแบบการจ่ายยาระบบใหม่ เสนอรูปแบบแก่หัวหน้าฝ่ายเภสัชกรรมชุมชน ประสานกับพยาบาลประจำทีมผู้ป่วยในเพื่อปรับปรุงรูปแบบให้สะดวกในการปฏิบัติงาน ชี้แจงการจ่ายยาระบบใหม่ให้แก่ผู้เกี่ยวข้องทราบ เตรียมความพร้อมในด้านเอกสาร และชี้แจงให้เจ้าหน้าที่ในฝ่ายเภสัชกรรมชุมชนทราบ เริ่มดำเนินงาน ประชุมผู้เกี่ยวข้องเป็นระยะ ๆเพื่อค้นหาปัญหาและหาแนวทางแก้ไข เก็บรวบรวมข้อมูล สรุปและประเมินผล ความหมายของระบบ UNIT DOSE            การจ่ายยาและควบคุมการใช้ยาโดยเจ้าหน้าที่ห้องยาซึ่งจะจ่ายยาให้กับผู้ป่วยเท่าที่ทำได้หรือในปริมาณไม่เกินการใช้ยาใน 24 ชั่วโมง โดยมีเจ้าหน้าที่ในห้องจ่ายยา จัดทำบันทึกการจ่ายยาของผู้ป่วยแต่ละราย             ข้อดี ทำให้พยาบาลมีเวลาสำหรับงานเฉพาะทางพยาบาลมากขึ้น ควบคุมตรวจสอบเวชภัณฑ์ได้เต็มที่ เป็นก้าวแรกของงานเภสัชกรรมคลินิก ข้อตกลงการจ่ายยาระบบ Unit Dose วันทำการปกติ 1.ผู้ป่วยรับใหม่ 1.1ในเวลา 08.00 – 24.00 น. กรณีผู้ป่วย Admit ผู้ป่วยนำ Doctor ‘ s order sheet มาส่งที่ห้องจ่ายยาผู้ป่วยใน เภสัชกรจะเป็นผู้จดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงในแบบบันทึกการใช้ยาและเวชภัณฑ์ ( Patient Medication Profile : PMP) และจัดยาให้ตั้งแต่วัน Admit จนถึงมื้อเที่ยงของวันเปิดทำการ - กรณีผู้ป่วยมียาเดิมจากที่อื่น ห้องยาจะตรวจสอบรายการยา วิธีการใช้ยาและเปลี่ยนเป็นซองยาของโรงพยาบาลทุ่งสงและส่งยาทั้งหมดให้พยาบาลที่หอผู้ป่วย - กรณี เวลา 24.00-08.00 น.ให้พยาบาลห้องอุบัติเหตุ - ฉุกเฉิน เป็นผู้จดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงในใบสั่งยาเดิม โดยจ่ายยาผู้ป่วยตั้งแต่วันที่ Admit จนถึงมื้อเที่ยงของวันถัดไปและให้ยา Stat dose ที่ ER จากนั้นให้พยาบาลที่หอผู้ป่วยเป็นผู้จดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงในใบ PMP 1.2 กรณีผู้ป่วยย้ายมาจากหอผู้ป่วยอื่นให้ใช้ยาเดิมที่ผู้ป่วยมี กรณีไม่มียาเมื่อเภสัชกรจดบันทึกคำสั่งแพทย์แล้วให้ดำเนินการเหมือนผู้ป่วยเดิมหรือให้พยาบาลจดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงในใบPMP ให้เจ้าหน้าที่มาเบิกที่ห้องยากรณีที่เภสัชกรกลับจากหอผู้ป่วยแล้ว 2.ผู้ป่วยเดิม 2.1ห้องยาจะจัดยาให้ทุกวันจนกว่าผู้ป่วยจะจำหน่ายโดย 2.1.1. กรณีผู้ป่วยไม่ต้องชำระเงิน เภสัชกรจะไปบันทึกคำสั่งแพทย์บนหอผู้ป่วย จากนั้นพยาบาลหอผู้ป่วยจะส่งใบPMP และซองยาเดิมของผู้ป่วยมาที่ห้องยาโดยใช้ระบบส่งตะกร้ายามา ก่อนเวลา 12.00 น. เมื่อห้องยาจัดยาเสร็จจะโทรไปแจ้งทางหอผู้ป่วยให้มารับตะกร้ายา 2.1.2. กรณีผู้ป่วยชำระเงินเอง ญาติผู้ป่วยหรือผู้ป่วยนำใบPMP และใบสั่งยาแบบเดิม ที่พยาบาลได้ลงรายละเอียดค่าใช้จ่ายอื่น ๆ (ถ้ามี ) นำมาให้เจ้าหน้าที่ห้องยาคิดเงินค่ายาและรวมค่าใช้จ่ายทั้งหมดเพื่อให้ผู้ป่วยนำไปชำระเงิน ห้องยาจะคืนหลักฐานทั้งหมดพร้อมยาให้ญาตินำกลับไปที่หอผู้ป่วย 2.1.3. การจัดยาจะเริ่มจัดให้จากมื้อเย็นของวันนี้จนถึงมื้อเที่ยงของวันถัดไป 2.1.4. ยาใหม่ที่แพทย์เริ่มสั่งใช้ในวันนั้น ถ้ามีวิธีกินเป็นวันละครั้งหลังอาหารเช้าหรือเที่ยง ต้องมี Stat Dose ให้ผู้ป่วยเริ่มกินในวันนั้นด้วย 2.1.5. เมื่อมีการใช้วัสดุทางการแพทย์ น้ำเกลือ ยาที่ใช้ผสมในน้ำเกลือ อินซูลิน ยาที่ใช้แบบ prn (ตามอาการ) อาหารทางสายยาง ให้พยาบาลลงรายการในใบPMP ด้วยดินสอ ทางห้องยาจะจ่ายคืนทดแทนที่ใช้ไป 2.2 กรณีมีการเปลี่ยนยาหลังจากจัดยาไปแล้ว กรณีเวลา 08.00 ถึง 24.00 น. ให้ประสานกับเภสัชกร เพื่อเปลี่ยนยาโดยให้พยาบาลลงรายการในใบPMP ด้วยดินสอและให้เจ้าหน้าที่ในหอผู้ป่วยนำใบสั่งยา และซองยาเดิมมาให้ทางห้องยาจัดยาให้ใหม่จนถึงมื้อเที่ยงของวันถัดไป กรณีเวลา 24.00-08.00 น. ให้ใช้ยาสำรองที่หอผู้ป่วยให้และพยาบาลลงการใช้ยาในใบPMP ด้วยดินสอ 3.ผู้ป่วยจำหน่าย -กรณีผู้ป่วยไม่ชำระเงิน ให้เจ้าหน้าที่หรือญาตินำใบPMP และซองยาเดิมแล้วนำมาเบิกยาที่ห้องยา - กรณีที่ผู้ป่วยชำระเงินให้ญาตินำใบ PMP และใบสั่งยาแบบเดิม ที่พยาบาลได้ลงรายละเอียดค่าใช้จ่ายอื่น ๆ (ถ้ามี )นำมาให้ที่ห้องยาคิดเงินค่ายา และรวมค่าใช้จ่ายทั้งหมดเพื่อให้ผู้ป่วยนำไปชำระเงิน แล้วห้องยาจะคืนหลักฐานทั้งหมดพร้อมกับยาให้ญาตินำกลับไปที่หอผู้ป่วย ข้อตกลงการจ่ายยาระบบ Unit Dose 1.การจัดยาจะจัดแบบ Unit dose โดยจัดเป็นมื้อ ซองใหญ่จะระบุชื่อผู้ป่วย ชื่อยาทั้งหมด ซองเล็กจะเป็น Dose ที่รับประทานต่อมื้อ 2.กรณี Stat Dose ทางหอผู้ป่วยตกลง จะรอให้ห้องยาจัดยาให้พร้อมกับยา Unit dose ยกเว้นกรณีที่แพทย์ระบุว่า Stat Dose เป็นกรณีเร่งด่วน หอผู้ป่วยจะมาเบิกเองแต่ต้องแจ้งให้เภสัชกรทราบ เพื่อป้องกันผู้ป่วยได้รับยาซ้ำซ้อน 3.มื้อยาที่รับประทานไม่ตรงกับแพทย์สั่ง ยาที่ใช้แทน ยาที่มีวิธีใช้พิเศษ ให้เภสัชกรเขียนระบุใน Doctor ‘ s order sheet ด้วยดินสอ เพื่อให้พยาบาลทราบหรือประสานกับพยาบาล 4.การรับยา Unit dose เมื่อห้องยาจัดยา Unit dose เสร็จจะโทรแจ้งหอผู้ป่วยให้มารับตะกร้ายา 5.การแก้วันที่บนซองยา เจ้าหน้าที่ห้องยาจะแก้วันที่ลงบนซองยาเดิม 6.การเขียนใบ PMP ของผู้ป่วยที่ทำ Unit Dose ให้เภสัชกรเป็นผู้เขียนรายการยาในใบPMP ยกเว้นกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลงยาหลัง 24.00 น. ให้พยาบาลลงรายการและเวชภัณฑ์ลงในใบPMP ด้วยดินสอ 7.เมื่อเกิดความคลาดเคลื่อนจากการสั่งยาของแพทย์ ให้ประสานงานกับพยาบาลรายงานแพทย์โดยตรง กรณีตามแพทย์ไม่พบ ถ้าเป็น Case ไม่รุนแรง ให้ประสานงานกับพยาบาลจ่ายยาให้ก่อน เมื่อแพทย์ยืนยันคำสั่งมาค่อยแก้ไข ถ้าเป็น Case ที่รุนแรง ให้รอคำสั่งยืนยันจากแพทย์ 8.กรณีแพทย์ Off ยา ให้พยาบาลนำซองยาและยาเดิมคืนที่ห้องยา กรณีแพทย์สั่งยานอกเวลาราชการให้ทางตึกลงรายการยาในใบบันทึกการใช้ยา และเวชภัณฑ์(ใบ PMP )ด้วยดินสอ ส่งมาที่ห้องยาพร้อมกับซองยาเดิม 9.การจัดยาในวันหยุดราชการ -กรณียากินจะจัดยาเผื่อจนถึงเที่ยงของวันทำการ -กรณียาฉีดและ IV ให้ทางตึกลงรายการในใบPMP และเวชภัณฑ์ด้วยดินสอ โดยจะให้เบิกวันต่อวัน -กรณีผู้ป่วย Admit จาก ER (เวรดึก) ให้พยาบาลที่หอผู้ป่วยลงรายการยาในใบสั่งยา(ใหม่)และจัดยากินไปจนถึงมื้อเที่ยงของวันเปิดทำการ -กรณีผู้ป่วย Admit ใหม่ ให้เจ้าหน้าที่ห้องยาจัดยาไปจนถึงมื้อเที่ยงของวันเปิดทำการ 10. การบันทึกความคลาดเคลื่อนการสั่งยาและการจ่ายยาระบบ Unit Doseโดยแยกเป็น ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากแพทย์ ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากพยาบาล ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากเภสัชกร การเก็บข้อมูลความคลาดเคลื่อนทางยาให้ทางตึกเก็บความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากพยาบาล ทางห้องยาจะเก็บข้อมูลความคลาดเคลื่อนทางยาจากคำสั่งแพทย์ การจัดยาผิดและการจ่ายยาผิด 11.เริ่มดำเนินการ 1 พฤษภาคม 2545   ขั้นตอนการทำ Unit dose กรณี Admit ใหม่ เวลา08.00- 24.00น. || ผู้ป่วยหรือญาติยื่น Doctor ‘ s order sheetที่ห้องยา || เภสัชกรลงรายการยาและเวชภัณฑ์ลงในใบPMP คิดเงิน จ่ายยา || ผู้ป่วยนำยาเข้าไปในตึก เวลา24.00-08.00 น. ||   พยาบาล ER จัดยาระบบ Unit dose และให้ยา Stat Dose || ผู้ป่วยนำยากลับไปที่หอผู้ป่วย || พยาบาลประจำหอผู้ป่วยเป็นผู้ลงรายการยาในใบPMP ด้วยดินสอ หมายเหตุ กรณีที่ผู้ป่วย Admit มียาเดิมในช่วงเวรดึก ให้พยาบาล ER ช่วยลงรายการยาเดิมของผู้ป่วยในใบ PMP แล้วส่งต่อยาทั้งหมดเข้าไปในหอผู้ป่วย ในเวลา 8.00 – 24.00 น. ห้องยาจะตรวจสอบรายการยาให้ก่อนส่งยาทั้งหมดเข้าไปในหอผู้ป่วย กรณีที่ผู้ป่วย Admit จาก ER เมื่อถึงวันเปิดทำการเภสัชกรจะเข้าไปลงรายละเอียดการใช้ยาและเวชภัณฑ์ที่หอผู้ป่วยด้วยปากกาและคิดเงินค่ายา กรณียาที่รับประทานแบบ PRN ทางห้องยาจะจ่ายแยกซองต่างหาก   กรณีผู้ป่วยเดิม ผู้ป่วยไม่ชำระเงิน || เภสัชกรจดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงใน ใบPMP คิดเงินที่หอผู้ป่วย || ทางหอผู้ป่วยให้เจ้าหน้าที่นำใบPMP ใส่ตะกร้ามาให้ห้องยาจัดยาก่อนเวลา 12.00 น. || ห้องยาจัดยา ตรวจสอบยา โทรแจ้งทางหอผู้ป่วยให้มารับตะกร้ายา ผู้ป่วยชำระเงิน || เภสัชกรจดบันทึกคำสั่งแพทย์ลงใน ใบPMP คิดเงินค่ายาและเวชภัณฑ์ พยาบาลลงรายการค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ลงในใบสั่งยาเดิม ให้ผู้ป่วยหรือญาตินำใบสั่งยาทั้งสองใบมาให้เจ้าหน้าที่ห้องยารวมเงินให้ผู้ป่วยไปจ่ายเงิน จัดยา ตรวจสอบยา และจ่ายยา || ผู้ป่วยหรือญาติรับยาและหลักฐานทั้งหมดนำไปคืนที่หอผู้ป่วย   วันหยุดราชการ ยากินจะจัดยาเผื่อจนถึงมื้อเที่ยงของวันทำการ ยาฉีดและน้ำเกลือ ให้พยาบาลทางตึกลงรายการในใบบันทึกการใช้ยา   (ใบ PMP)และเวชภัณฑ์ด้วยดินสอ โดยจะให้เบิกวันต่อวัน ผู้ป่วย Admit จาก ER (เวรดึก) ให้พยาบาลที่หอผู้ป่วยลงรายการยาใน ใบPMP และเบิกยาไปจนถึงมื้อเที่ยงของวันเปิดทำการ กรณีผู้ป่วย Admit ใหม่ให้เจ้าหน้าที่ห้องจัดยาไปจนถึงมื้อเที่ยงของวันเปิดทำการ