๏ เคยอยู่กินถิ่นที่กระฎีก่อ
เป็นสองฝ่ายท้ายวัดวิปัสสนา
เป็นสี่แถวแนวทางเดินหว่างกุฎิ์
ข้างทิศใต้ในจงกรมพรหมจรรย์
ศาลากลางทางเดินแลเพลินจิต
จะเริดร้างห่างแหสุดแลเล็ง

๏ หอระฆังดังทำนองหอกลองใหญ่
ปลูกไม้รอบขอบนอกเป็นดอกดวง
ชมพู่แลแต่ละต้นมีผลลูก
ทรงบาดาลบานดอกรีบออกทัน

๏ เห็นทับทิมริมกระฎีดอกยี่โถ
เห็นต้นชาหน้ากระไดใจเสียดาย
ได้เก็บฉันวันละน้อยอร่อยรส
จะซื้อหาชาจีนทรัพย์สินจน

เป็นตึกต่อต่างกำแพงฝากแฝงฝา
ข้างโบสถ์บาเรียนเรียงเคียงเคียงกัน
มีสระขุดเขื่อนลงพระสงฆ์ฉัน
มีพระคันธกุฎีที่บำเพ็ง
ประดับประดิษฐ์ดูดีเป็นที่เก๋ง
ยิ่งพิศเพ่งพาสลดกำสรดทรวงฯ

ทั้งหอไตรแกลทองเป็นของหลวง
บ้างโรยร่วงรสรื่นทุกคืนวัน
ดูดั่งผูกพวงระย้านึกน่าฉัน
เก็บทุกวันเช้าเย็นไม่เว้นวายฯ

สะอื้นโอ้อาลัยจิตใจหาย
เคยแก้อายหลายครั้งประทังทน
ด้วยยามอดอัตคัดแสนขัดสน
จะจากต้นชาให้อาลัยชาฯ

๏ ตรุษสงกรานต์ท่านแต่งเครื่องแป้งสด
น้ำกุหลาบอาบอุระแสนสบาย
เหมือนแสนโง่โอ้เสียแรงแต่งหนังสือ
มามืดเหมือนเดือนแรมไม่แจ่มดวง
จำจากเพื่อนเหมือนจะพาน้ำตาตก
โอ้แสนอายปลายอ้อยเลื่อนลอยไป

๏ ที่อารีมีคุณการุญรัก
เข้าวัสสามาทั่วทุกตัวตน
ดูกิ่งใบไม้แซมติดแต้มแต่ง
พุ่มสีผึ้งถึงดีลิ้นจี่จันทน์
ทำรูปพราหมณ์งามพริ้มแย้มยิ้มเยือน
ดูนางนั่งปลั่งเปล่งดูเคร่งครัด
รูปนกหกผกผินกินลูกไม้
นกยางเจ่าเซาจกเหมือนนกยาง
ทำแปลกแปลกแขกฝาหรั่งทั้งเจ้าเงาะ
สุกรแกะแพะโผนเผ่นโดนกัน
จะแลลับนับปีครั้งนี้หนอ
ด้วยโศกสุมรุมร้อนไม่หย่อนเย็น
ขอแบ่งบุญสุนทรถาวรสวัสดิ์
เกิดกองทองกองนากอย่ายากจน

ระรื่นรสราเชนพุมเสนกระสาย
ถึงเคราะห์ร้ายหายหอมให้ตรอมทรวง
จนมีชื่อลือเลื่องทั้งเมืองหลวง
ต้องเหงาง่วงทรวงเศร้าเปลี่ยวเปล่าใจ
ต้องระหกระเหินหาที่อาศัย
เจ็บเจ็บใจไม่รู้หายซังตายทนฯ

ได้เห็นพักตร์พบปะปีละหน
ถวายต้นไม้กระถางต่างต่างกัน
ลูกดอกแฝงแกล้งประดิษฐ์ความคิดขยัน
ต้นแก้วกรรณิการ์มีสารพัด
กินนรเหมือนนางกินนรแขนอ่อนหยัด
หน้าเหมือนผัดผ่องผิวกรีดนิ้วนาง
บ้างจับไซ้ขนพลิกพลิ้วปีกหาง
รูปเสือกวางกบกระต่ายมีหลายพรรณ
หน้าหัวเราะรูปร่างคิ้วคางขัน
ล้วนรูปปั้นต่างต่างเหมือนอย่างเป็น
ที่ชอบพอเพื่อนสำราญจะนานเห็น
จงอยู่เป็นสุขสุขทุกทุกคน
ให้บริบูรณ์พูนสมบัติพิพัฒน์ผล
เจริญพ้นภัยพาลสำราญเริงฯ

๏ ตั้งแต่นี้มิได้หลบไม่พบแล้ว
จะเงียบเหงาเช้าเย็นจะเว้นวาย
เหมือนใบศรีมีงานท่านสนอม
พอเสร็จการท่านเอาลงทิ้งคงคา
เหมือนตัวเราเล่าก็พลอยเลื่อนลอยลับ
โอ้ทองหยิบลิบลอยทั้งฝอยทอง

๏ พระสิงหะพระอภัยพระทัยจืด
เมื่อกระนั้นจันทน์และกระแจะเจิม
ครั้นเหินห่างร้างเริดก็เกิดทุกข์
สู้ต่ำต้อยน้อยตัวเกรงกลัวความ

๏ ขอเดชะพระสยมบรมนาถ
ทรงงัวเผือกเงือกหงอนสังวรสังวาล
ประกาศิตอิทธิเวทวิเศษประเสริฐ
ตรัสอย่างไรไปเป็นเหมือนเช่นนั้น
เผื่อว่าจักรักใคร่ที่ไหนมั่ง
ทรงเวทมนตร์ดลประสิทธิ์ฤทธิรอน
ที่หวังชื่นกลืนกลั้นกระสันสวาท
มิตรจิตขอให้มิตรใจไป

๏ ขอเดชะพระนารายณ์อยู่สายสมุทร
มังกรกอดสอดประสานสังวาลเวียน
ทรงจักรสังข์ทั้งคทาเทพาวุธ
ขอมหาอานุภาพปราบไพรี
ที่คนคิดริษยานินทาโทษ
ศัตรูเงียบเรียบร้อยจะลอยชาย

๏ ขอเดชะพระมหาวายุพัด
ทรงสีเหลืองเครื่องไฟประลัยกัลป์
ขอเดชาวายุเวกจะเสกเวท
จะสอพลอฉอเลาะปะเหลาะประโลม
สุมามาลย์บานแบ่งแมลงภู่
จะเหือดสิ้นกลิ่นอายเสียดายดวง

จงผ่องแผ้วพักตร์เหมือนดั่งเดือนหงาย
โอ้ใจหายหมายมาดเคลื่อนคลาดคลา
เจิมแป้งหอมน้ำมันจันทน์ให้หรรษา
ต้องลอยมาลอยไปเป็นใบตอง
มิได้รับไทยทานดูงานฉลอง
มิได้ครองไตรแพรเหมือนแต่เดิมฯ

ไม่ยาวยืดยกยอชะลอเฉลิม
ได้พูนเพิ่มเหิมฮึกอยู่ตึกราม
ไพรีรุกบุกเบียนเป็นเสี้ยนหนาม
ด้วยเป็นยามยากจนจำทนทานฯ

เจ้าไกรลาศโลกามหาสถาน
ถือพัดตาลตาไฟประลัยกัลป์
ให้ตายเกิดสิ้นสุดมนุษย์สวรรค์
พระโปรดฉันเชิญช่วยอำนวยพร
ให้สมหวังดังจำนงประสงค์สมร
เจริญพรภิญโญเดโชชัย
อย่าแคล้วคลาดเคลือบแคลงแหนงไฉน
ที่มืดไม่เห็นห้องช่วยส่องเทียนฯ

พระโพกภุชงค์เฉลิมเสริมพระเศียร
สถิตเสถียรแท่นมหาวาสุกรี
เหยียบบ่าครุฑเที่ยวทวาทศราศี
อย่าให้มีมารขวางระคางระคาย
พระเปลื้องโปรดปราบประยูรให้สูญหาย
ไปเชยสายสุดสวาทไม่ขาดวันฯ

พิมานอัศวราชเผ่นผาดผัน
กุมพระขรรค์กรดกระหวัดพัดโพยม
พอหลับเนตรพริบหนึ่งไปถึงโฉม
เหมือนกินโสมโศกสร่างสว่างทรวง
ขอสิงสู่สมสงวนไม่ควรหวง
จะหล่นร่วงโรยรสต้องอดออมฯ

๏ จริงจริงนะจะไปอุ้มเนื้อนุ่มน่วม
อยู่ท้ายพระจะได้เรียงเคียงประคอง
พอลมดีพี่จะให้ใช้ใบแล่น
แสนสบายสายสมุทรสุดสายตา
ในสายชลวนลึกโครมครึกคลื่น
เห็นฝูงปลานาคินสิ้นทั้งปวง
แขกฝาหรั่งมังค่าพวกพาณิช
เข้าประเทศเขตแดนเลียบแล่นเล็ม
ถ้าแม้นว่าปลาวาฬผุดผ่านหน้า
แนวชลาน่าชมน้ำลมดี
เย็นระรื่นคลื่นเรียบเงียบสงบ
แม้นควันคลุ้มกลุ่มกลมเป็นลมแดง
บัดเดี๋ยวคลื่นครื้นครึกสะทึกโถม
เสียงฮือฮืออื้ออึงตูมตึงตัง

ลงนั่งร่วมเรือกลพยนต์ผยอง
ครรไลล่องลอยชะเลเหมือนเภตรา
ไปตามแผนที่ประเทศเพศภาษา
เห็นแต่ฟ้าน้ำเขียวเปล่าเปลี่ยวทรวง
สุดจะฝืนฝ่าชะเลหลวง
เกิดในห้วงห้องมหาคงคาเค็ม
สังเกตทิศถิ่นทางต้องวางเข็ม
เขาไปเต็มตามทางกลางนัที
เรือไม่กล้าใกล้เคียงหลีกเลี่ยงหนี
ดูเร็วรี่เรือเรื่อยไม่เหนื่อยแรง
มหรรณพพริบเนตรในเขตแขวง
เป็นสายแสงเสียงลั่นสนั่นดัง
ขึ้นสาดโทรมดาดฟ้าคงคาขัง
ด้วยกำลังลมกล้าสลาตันฯ

๏ โดยหากว่าถ้าไปปะเรือสลัด
จะอุ้มวางกลางตักสะพักไว้
แล้วจะใช้ใบเยื้องไปเมืองเทศ
ทั้งหนุ่มสาวเกล้ามวยสวยโสภา
ล้วนนุ่งห่มโขมพัสตร์ถือสัจศิล
แลพิลึกตึกตั้งล้วนมั่งมี

๏ จะเชิญแก้วแววเนตรขึ้นเขตแคว้น
ให้สร่างทรวงดวงสุดาสถาวร
จะระวังนั่งประคองเคียงน้องน้อย
กลืนไว้ได้ในอุระก็จะกลืน

๏ แล้วจะชวนนวลละอองตระกองอุ้ม
ไปเกาะที่อิเหนาชาวชวา
จมูกโด่งโง้งงุ้มทั้งหนุ่มสาว
ไม่เพริศพริ้งหญิงชายคล้ายคล้ายเงาะ
ไม่แง่งอนอ้อนแอ้นแขนไม่อ่อน
รูปก็งามนามก็เพราะเสนาะนาม
เดิมของแขกแตกฝาหรั่งไปทั้งตึก
เมื่อครั้งนั้นปันหยีอุ้มวียะดา

เสกเพลิงชุดเช่นกับไฟประลัยผลาญ
มิให้พานพักตร์น้องอย่าหมองมัว
มืดเหมือนคล้ำคลุ้มบดสลดสลัว
แต่ละตัวตละโขดนับโยชน์ยาว
ชวนชมเกาะกะเปาะกลมชื่อนมสาว
ดูเรือชาวเมืองใช้ใบไปมา
ทำเรือค่ายรายแล่นล้วนแน่นหนา
ใส่เสื้อผ้าโพกนั้นลงยันต์ราย
ปลอมเรือจรจับบรรดาลูกค้าขาย
เจาะตีนหวายร้อยส้นทุกคนไปฯ

ศรีสวัสดิ์แพรวจะพรั่นประหวั่นไหว
โบกธงชัยให้จังงังกำบังตา
ชมประเภทพวกแขกแปลกภาษา
แต่งกายาอย่างพราหมณ์งามงามดี
ใส่เพชรนิลแนมประดับสลับสี
ชาวบุรีขี่รถบทจรฯ

จัดซื้อแหวนเพชรรัตน์ประภัสสร
สว่างร้อนรับขวัญทุกวันคืน
ให้ใช้สอยสารพัดไม่ขัดขืน
ให้แช่มชื่นชมชะเลทุกเวลาฯ

ให้ชมเพลินเนินมะงุมมะงาหรา
วงศ์อสัญแดหวาน่าหัวเราะ
ไม่เหมือนกล่าวราวเรื่องหูเหืองเจาะ
ไม่มีเหมาะหมดจดไม่งดงาม
ไม่เหมือนสมรเสมอภาษาสยาม
จะพาข้ามเข้าละเมาะเกาะมาลากา
แลพิลึกครึกครื้นขายปืนผา
ชี้ชมสัตว์มัจฉาในสาครฯ

๏ เมืองมังกล่าฝาหรั่งอยู่ทั้งแขก
แลพิลึกตึกรามงามงามดี
ดูวาวแววแก้วกระหนกกระจกกระจ่าง
ล้วนขายเพชรเจ็ดสีมีราคา
แล้วตัวไปไม่นั่งระวังของ
ด้วยไม่มีตีโบยขโมยขมาย
นอกกำแพงแขวงเขตประเทศถิ่น
รองอ่างไว้ใช้ทำแทนน้ำตาล
ถึงขวบปีมีจั่นทำขวัญต้น
แม้นถึงปีมีลูกใครปลูกทิ้ง
บ้านตลาดกวาดเลี่ยนเตียนตะล่ง
ไปชมเล่นเช่นฉันว่าประสาสบาย

๏ จะพาไปให้สร้างทางกุศล
ไหว้เจดีย์ที่ทำเลเวฬุวัน

๏ คิดจะใช้ใบข้ามไปตามเข็ม
เหมือนหมายทางต่างทวีปเรือรีบรุด
เหมือนเรื่องรักจักประเวศประเทศถิ่น
แม้นขืนเคืองเปลื้องปลิดไม่คิดคบ
เหมือนยักษีที่สิงขรต้องศรกก
อยู่นพบุรีที่ตรงหว่างเขานางประจัน
แสนวิตกอกพระยาอุณาราช
ศรสะเทือนเหมือนอุระจะระยำ

พวกเจ๊กแทรกแปลกหน้าทำภาษี
ตึกเศรษฐีมีทรัพย์ประดับประดา
ประตูหน้าต่างติดเครื่องรอบเฝืองฝา
วางไว้หน้าตึกร้านใส่จานราย
คนซื้อร้องเรียกหาจึ่งมาขาย
ทั้งหญิงชายเช้าค่ำเขาสำราญ
เป็นสวนอินทผาลัมทับน้ำหวาน
ห้องแต่งงานขันหมากเหลือหลากจริง
แต่งเหมือนคนขอสู่นางผู้หญิง
ไม่ออกจริงจั่นหล่นลำต้นตาย
ถึงของหลงลืมไว้ก็ไม่หาย
บ้านเมืองรายหลายประเทศต่างเพศพันธุ์ฯ

ขึ้นสิงหลเห็นจะได้ไปสวรรค์
พระรากขวัญอันเป็นยิ่งเขาสิงคุตร์ฯ

เขียนมาเต็มเล่มแล้วจะสิ้นสมุด
พอสิ้นสุดสายมหาอารณพ
มิทันสิ้นสุดคำก็จำจบ
จะเศร้าซบโศกสะอื้นทุกคืนวัน
ปักตรึงอกอานภาพซ้ำสาปสรร
เสียงไก่ขันขึ้นนนทรีคอยตีซ้ำ
สุดหมายมาดไม่มีที่อุปถัมภ์
ต้องตีซ้ำช้ำในฤทัยระทมฯ