NhÃt Linh

Nܧc xuôi dòng, buÒm thuÆn gió. Hai bên b© sông hai dãy ÇÒi dài, sÜÖng bu°i chiŠu Çã l© m© phû chân ÇÒi; trên ng†n ÇÒi vài r¥ng thông nhÜ mÃy v‰t m¿c nhåt... tr©i lånh và træng trong...

Sinh ngÒi ª ngoài khoang thuyŠn kéo c° áo lên che cho khÕi lånh, quay ra phía sông vÖ vÄn nhìn cänh nܧc trôi, træng giäi. Chàng l¥ng yên Ç‹ tâm trí phiêu lÜu, không nghï gì, không vui, không buÒn, có cái thú bình tïnh vô t¿

Sinh lên chÖi ngÜ©i quen ª Phä Låi, khi trª vŠ, nhân có chi‰c thuyŠn nâu cÛng xuôi nên xuÓng thuyŠn, bao gi© ljn nhà thì ljn, vì chàng không v¶i gì. Mà Sinh cÛng không bao gi© bi‰t v¶i. Chàng là con quan, nhà giàu có, nên sÓng m¶t cu¶c Ç©i nhàn nhã, cÙ Ç‹ næm tháng Çi qua h‰t ngày n† ljn ngày kiå.. Çi qua nhÜ dòng nܧc chäy xuôÎ

Sinh ÇÜÖng ngÒi vÖ vÄn, b‡ng nghe trong khoang có ti‰ng cÜ©i nói rÃt thanh ta† Sinh lÃy làm lå, vì lúc xuÓng thuyŠn chÌ có hai v® chÒng ngÜ©i lá Çò Çã già. Sinh quay låi thÃy m¶t ngÜ©i con gái tråc Ƕ mÜ©i tám tu°i, m¥c chi‰c áo tÙ thân vá vai Çã cÛ, chi‰c khæn vuông Çã båc màu, tóc rÛ xuÓng mà rÓi b©i, nhÜng nét m¥t xinh ÇËp tuyŒt trÀn, hai con m¡t trong và sáng, trông thanh tao có vÈ con nhà khuê các. Sinh ngåc nhiên, giÜÖng m¡t nhìn. NgÜ©i con gái không Ç‹ š, không chút e lŒ, ngây thÖ nhìn Sinh, hÖi mÌm cÜ©i, së nói:

- M©i ông vào xÖi nܧc.

Trên chi‰c chi‰u tr¡ng, Sinh thÃy có Ç‹ Ãm nܧc và khay g‡ Ç¿ng mÃy chi‰c chén sÙt miŒng. NgÜ©i con gái rót nܧc vào chén, hÖi lên nghi ngút, m©i Sinh uÓng, rÒi låi lui vŠ khoang cuÓi thuyŠn, vØa cÀm lái vØa Çun b‰p. Sinh cÀm chén nܧc lên nhÜng không uÓng, vÅn Çæm Çæm nhìn theo: dܧi ánh lºa, hai con m¡t ngÜ©i con gái låi càng sáng, Çôi má låi càng hÒng.

Sinh ngÅm nghï:

- Quái, không lë hai v® chÒng lái Çò cøc kÎch th‰ kia låi có ngÜ©i con gái thanh tao nhÜ vÆy. Cái thân kia phû tÃm áo Çã båc rách, nghï k‹ cÛng Çáng thÜÖng, Çôi má kia n« nào Ç‹ chÎu gió sÜÖng mà hai tay kia tháng ngày dÀm nܧc lånh, mó cá tanh, sao cho xÙng Çáng.

Sinh ljn gÀn ch‡ Çun nܧc, bäo ngÜ©i con gái:

- Trên thuyŠn có cûi, cô cho mÃy thanh cûi to Ç‹ tôi ra sܪi; Çi thuyŠn không quen, chân tay tôi giá lånh giá cä.

NgÜ©i con gái rút ª dܧi khoang thuyŠn mÃy thanh cûi, rÒi nói:

- ThÜa ông, ông chÎu khó ngÒi róm lºa lÃy mà sܪi, cháu còn m¡c cÀm lái.

Sinh tò mò hÕi chuyŒn:

- Cô ngÒi cä Çêm th‰ không lånh saÕ

- ThÜa ông, quen ÇÎ.. vä låi cháu chÌ ngÒi ljn nºa Çêm, thÀy cháu Çi ngû s§m, nºa Çêm låi ra thaœ

Sinh nói Çùa:

- Cô có lånh vào mà sܪi, Ç‹ tôi ra cÀm lái ch†

- Ông cÀm không quen, Çâm vào b© thì ch‰t!

Cô nói xong cúi m¥t, mÌm cÜ©i. Sinh giÖ hai tay lên sܪi, nói:

- ThuyŠn này to mà sao ít ngÜ©i th‰ c°

- Chuy‰n vŠ, xuôi nܧc thuÆn gió, chúng cháu không phäi lÃy thêm ngÜ©i chª Çò.

- Làm nghŠ này vŠ mùa rét vÃt vä l¡m nhÌ?

- Chúng cháu quen ÇÎ..

- Cô xuÓng làm dܧi thuyŠn này ÇÜ®c bao lâû

NgÜ©i con gái ngºng lên, hình nhÜ lÃy làm lå cho câu hÕi vÄn vÖ nhÜng cÛng trä l©i:

- Chúng cháu làm nghŠ này tØ thuª bé; thÀy u cháu Çã già, tuy nghŠ vÃt vä nhÜng vÅn phäi làm, vì không làm không có cái æn.

Sinh nhìn kÏ tay ngÜ©i con gái, thÃy tay tuy nhÕ nh¡n, xinh x¡n nhÜng làm løng nhiŠu nên Çã sàm såm Çen, nhiŠu ch‡ thành chai, t¿ nhiên Çem lòng thÜÖng; t¿ s¿ thÜÖng m¶t ngÜ©i con gái ÇËp ljn s¿ yêu tܪng không xa l¡m. Sinh nhìn vào m¥t ngÜ©i con gái hÕi vÄn vÖ:

- Cô cä Ç©i ª dܧi thuyŠn ch¡c buÒn l¡m nhÌ?

BÃy gi© ngoài m¥t sông bóng træng r†i xuÓng nhÜ s¡c hoa båc trên làn sóng... còn ngoài xa thì sÜÖng Çêm m© m©, chi‰c thuyŠn nhÜ Çi trong m¶t th‰ gi§i mÖ m¶ng, mà trong cái cänh nhÜ th¿c hÜ Ãy, Sinh tܪng chØng ÇÜÖng ngÒi ÇÓi diŒn m¶t ngÜ©i tiên n» trá hình làm ngÜ©i con gái chª Çò...

- Cô vào ngÒi Çây sܪi cho Ç« lånh, bây gi© ÇÜÖng ª gi»a sông thì bÈ lái th£ng m¥c cho thuyŠn nó ÇÎ

NgÜ©i con gái nghe l©i, vào ngÒi bên lºa giÖ tay sܪi. Sinh Ç‹ tay lên tay ngÜ©i con gái nói:

- Tay cô lånh giá cä, t¶i nghiŒp quá!

Nhìn ljn cô bé thì cô bé vÅn ÇiŠm nhiên nhÜ không, cho Sinh s© tay mình là t¿ nhiên, cÜ©i nói m¶t cách ngây thÖ:

- NgÒi Çây Ãm quá nhÌ, nhÜng Ãm quá chÓc n»a ra låi lånh.

- ƒy cÙ ngÒi bên tôi là Ãm.

NgÜ©i con gái låi cÜ©i m¶t cách ngây th® Sinh âu y‰m hÕi:

- Cô em næm nay bao nhiêu tu°i?

- MÜ©i tám hay mÜ©i chín tu°i, tôi cÛng ch£ng nh§.

- Th‰ cô em tên g†i là chÌ

- Tên tôi là Duyên.

Sinh ngåc nhiên:

- Tên cô là Duyên à?

- Vâng tên tôi là Duyên, có gì mà ông lå.

- Lå vì tên tôi là Kim, tên hai ngÜ©i ch¡p låi thành Kim Duyên.

NgÜ©i con gái nhÜ không hi‹u, hÕi:

- Kim Duyên nghïa là th‰ nào?

- Là cô v§i tôi có duyên v§i nhaø

Cô bé cÜ©i... nhÜng vÅn cái cÜ©i ngây thÖ nhÜ trܧc.

Sinh nói mÃy câu ngø š, ngÜ©i con gái ÇŠu không hi‹u cä, chÌ trä l©i b¢ng mÃy câu m¶c måc, hay cÜ©i m¶t cách ngây th® Sinh càng nhìn ngÜ©i con gái càng thÃy xinh ÇËp, cái vÈ ÇËp l¶ng lÅy dÅu ai trông thÃy cÛng phäi cäm, huÓng chi nhÜ Sinh ngÒi ÇÓi diŒn tha hÒ ng¡m nghía, trên tr©i dܧi nܧc, riêng mình m¶t tuyŒt th‰ giai nhân.

NhÜng Sinh lÃy làm chán nän vì không ng© tÃm linh hÒn chÃt phác, m¶c måc Ãy låi có th‹ Än dܧi cái hình s¡c ÇËp Çë ljn nhÜ th‰, khác nào chi‰c áo nâu båc rách bao phû lÃy tÃm thân ngà ng†c, tuyŒt mÏ kiå

Sinh ngÒi sát vào ngÜ©i con gái: cô con gái không nói gì, vÅn m¶t nét m¥t thän nhiên, hai con m¡t xinh ÇËp vÅn m¶t vÈ vô tình. Sinh n¡m lÃy tay ngÜ©i con gái, nhìn th£ng vào m¥t, âu y‰m hÕi:

- Cô Duyên...

Cô bé, khë hÃt tay ra, g†i to:

- ThÀy Öi, s¡p ljn ÇÓng mía rÒi, thÀy ra mà kéo dâœ

Sinh ÇÙng dÆy lùi vào trong khoang, v© cÀm chén uÓng nܧc - nhÜng mãi cÛng không thÃy ông cø lái Çò rå Sinh bi‰t ngÜ©i con gái lúc nguy cÃp v© g†i cha cÀu cÙu, låi toan ljn gÀn ch‡ ngÜ©i con gái ngÒi, nhÜng chép miŒng nói m¶t mình:

- Vô ích! Ra làm gì? ´ch l®i gì? M¶t ngÜ©i con gái xinh ÇËp ljn th‰ mà ta không th‹ nào yêu ÇÜ®c, mà ngÜ©i Çó cÛng không th‹ nào yêu ta, không bi‰t yêu là cái gì! Còn làm xiêu lòng ngÜ©i Ç‹ mua vui m¶t lúc thì không n«... thôi chÌ th‰ này thôi, chÌ th‰ thôi Ç‹ g†i là gi» cái k› niŒm m¶t Çêm Çông trên thuyŠn cùng ngÜ©i con gái ÇËp. RÒi sau Çâœ.. cu¶c Ç©i m‡i ngÜ©i Çi vŠ m‡i ngä...

Sinh giª chæn Ç¡p, ngû m¶t giÃc, t© m© sáng hôm sau m§i dÆy. Lúc bÃy gi© thuyŠn vØa ljn làng Sinh. Sinh tØ giã hai v® chÒng lái Çò và ngÜ©i con gái lên b©. NgÜ©i con gái còn ÇÙng trên mÛi thuyŠn trông theo, gió trên sông ÇÜa mÃy tà áo nâu båc phÃt ph®.. Sinh lát lát quay c° trông v§i låi Ç‹ thu vào trong trí nh§ cái hình änh cûa m¶t ngÜ©i con gái ÇËp ch¡c không bao gi© Sinh låi còn thÃy m¶t lÀn n»a.

NhÜng m¶t s¿ tình c© låi làm cho Sinh g¥p ngÜ©i con gái Ãy m¶t lÀn thÙ haÎ.. tØ lÀn g¥p g« trܧc ljn bây gi© Çã mÜ©i næm.

Trong mÜ©i næm Ãy Sinh Çã lÃy v®, Çã có con, cu¶c Ç©i vÅn Çi nhÜ dòng nܧc chäy.

Sinh m¶t hôm, bÆn chút viŒc phäi Çi Çò liŠn g†i m¶t chi‰c thuyŠn Çánh cá thuê chª. M¶t ngÜ©i Çàn bà, b‰ con ª trong khoang thò ÇÀu ra hÕi:

- Ông muÓn thuê thuyŠn...

Sinh nhìn kÏ ngÜ©i Çàn bà, sºng sÓt bu¶t miŒng nói:

- Cô Duyên!

NgÜ©i Çàn bà cÛng ngåc nhiên:

- Ông bi‰t tên tôÌ

- Cô không nh§ sa†.. Cô không nh§ ngÜ©i Çi Çò tØ Phä Låi mÜ©i næm vŠ trܧc...

Sinh nhìn ngÜ©i Çàn bà thì ngÜ©i Ãy vÈ m¥t ngÄn ngÖ nhÜ không hi‹u, không nh§ rå mà Sinh thì không th‹ lÀm ÇÜ®c.

NgÜ©i Çàn bà không Ç‹ š ljn Sinh, quay m¥t vào trong khoang nói:

- ThÀy cháu ra có ông khách hÕi thuê thuyŠn.

NgÜ©i chÒng Çi ra, ÇÀu quÃn chi‰c khæn nâu, mình m¥c áo c¶c nâu, quÀn vuông lá t†a, vÈ m¥t xÃu xí, nói:

- M©i ông xuÓng, chúng cháu chª...

Sinh ngÒi xuÓng ª mÛi thuyŠn, nhÜng vÅn nhìn Çæm Çæm vào ngÜ©i Çàn bà; mÜ©i næm Çã qua, mà trông vÅn phäng phÃt nhÜ ngÜ©i con gái næm xÜå Tuy Çã ÇÙng tu°i nhÜng vÅn m¶t vÈ ÇËp l¶ng lÅy, tÜÖi t¡n nhÜ khi còn là con gái. Sinh nhìn ngÜ©i Çàn bà, nhìn ljn ngÜ©i chÒng, ljn ÇÙa con trong lòng mË, nghï ljn cái mÖ m¶ng cûa mình mÜ©i næm vŠ trܧc, thª dài lÄm bÄm:

- Cu¶c Ç©i! Cu¶c Ç©i ngÜ©i ta nhÜ th‰ ÇÃy! Mà chÌ có th‰! Ta tܪng ngÜ©i con gái ÇËp thì không th‹ nào sÓng trong cänh nghèo hèn ÇÜ®c, ta ái ngåi, ta thÜÖng... nhÜng ngÜ©i con gái ÇËp mà ta thÜÖng Çây không bi‰t mình là kh°, không bao gi© nghï ljn xem mình có kh° không, vô tình thän nhiên sÓng theo cänh Ç©i h†... nhÜ dòng nܧc sông kia chäy trong lòng sông.

Sinh bùi ngùi, cúi m¥t ng¡m dòng nܧc, ng¡m mÃy cái rác, tan tác m‡i cái trôi vŠ m¶t phía... khác nào hình änh cu¶c Ç©i cûa Sinh v§i cu¶c Ç©i cûa ngÜ©i con gái chª Çò, m‡i bên Çi vŠ m‡i ngä, không bao gi© g¥p nhaø

NgÜ©i Çàn bà không Ç‹ š ljn Sinh, vÈ m¥t thän nhiên nhÜ không bi‰t mình vui hay kh°, không bi‰t mình là xinh ÇËp, nhÜ không bao gi© nghï ljn r¢ng ngÜ©i ÇËp nhÜ mình có xÙng Çáng v§i cái cänh Ç©i Ãy không... vô tình khë cÃt ti‰ng hát ru con: