การที่คนเราเกิดความเจ็บป่วยขึ้น ไม่ว่าจะเป็นตนเองหรือครอบครัว ไม่เพียงแต่จะต้องเสียค่ายาหรือค่า อุปกรณ์ในการตรวจโรคเท่านั้น แต่ยังต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปโรงพยาบาล และสูญเสียรายได้อันเกิด จากการต้องหยุดงานอีกด้วย ดังนั้นการป้องกันโรคและการส่งเสริมสุขภาพจึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง 30วิธี ป้องกันโรคเบื้องต้น จะช่วยให้รู้จักโรคและป้องกันได้ในขั้นพื้นฐาน เป็นการลดอัตราการเจ็บป่วย หรือการเกิดโรคแทรกซ้อนได้ในระดับหนึ่ง


     วัณโรค
          ติดต่อกันผ่านทางระบบทางเดินหายใจ โดยการสูดเอาเชื้อโรคที่ปะปนอยู่กับฝุ่นละอองเข้าไป หรือ ได้รับโดยตรงจากเชื้อโรคที่ออกมากับฝอยน้ำลายของผู้ที่ป่วยเป็นวัณโรค มีอาการไอ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด วัณโรค สามารถเกิดได้กับทุกอวัยวะของร่างกาย
          การป้องกัน หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่แออัด หรือคลุกคลีกับคนที่มีอาการไอเรื้อรัง ระวังรักษาสุขภาพ ให้ แข็งแรงอยู่เสมอ ในเด็กสามารถฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันวัณโรคที่รุนแรง ได้แก่ วัณโรคเยื่อหุ้มสมองและไขสัน หลัง โดยฉีดตั้งแต่แรกเกิด ซึ่งรอยฉีดจะปรากฎเป็นแผลเป็นกลมๆทุกคน หากไม่มีแผลเป็นให้ฉีดอีกครั้งเมื่อ อยู่ชั้นป.1

     โรคตับอักเสบบี
          เกิดจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ที่มีอยู่ในเลือด หรือส่วนที่เป็นน้ำของร่างกายของผู้ป่วย ผู้ที่ป่วย ด้วยโรคตับอักเสบบี จะมีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร จุกแน่นท้อง ปวดท้อง ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสี เข้ม โรคนี้ติดต่อกันผ่านเลือด เพศสัมพันธ์ การใช้ของมีคมร่วมกัน หรือการใกล้ชิดระหว่างบุคคล สำหรับ เด็กแรกเกิดสามารถติดเชื้อได้จากแม่ที่เป็นพาหะในขณะคลอด หรือหลังคลอด
          การป้องกัน ฉีดวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบี ซึ่งสามารถฉีดได้ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงวัยผู้ใหญ่ แต่ ผู้ใหญ่อาจมีภูมิคุ้มกันโรคแล้วตามธรรมชาติ ดังนั้นหากต้องการฉีดวัคซีนควรปรึกษาแพทย์ก่อน

     โรคโปลิโอ
          เกิดจากการติดเชื้อไวรัส คนที่ได้รับเชื้อส่วนใหญ่ไม่มีอาการ หรือมีอาการน้อยมาก หรือมีอาการอัมพาต กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกอย่างฉับพลัน เชื้อไวรัสนี้ถูกขับออกมาจากลำคอของผู้ป่วยประมาณ 1-2 สัปดาห์ และ ถูกขับออกมาในอุจจาระของผู้ป่วยได้ เป็นเวลาหลายสัปดาห์ เชื้อเข้าสู่ร่างกายได้ทางปาก ขณะนี้ประเทศ ไทยอยู่ในช่วงของการกวาดล้างโรคโปลิโอให้หมดไปจากโลก
          การป้องกัน หยอดวัคซีนให้เด็กเมื่ออายุประมาณ 2เดือน 4เดือน 6เดือน 1ปี6เดือน และควรกระตุ้น อีกครั้งเมื่ออายุ 4-5 ปี

     โรคคอตีบ
          สามารถติดต่อกันได้โดยการหายใจ เชื้อโรคจะปลิวออกมากับน้ำมูก น้ำลาย หรืออาจติดต่อโดยการ สัมผัส การใช้ของร่วมกับผู้ป่วย มีอาการคล้ายไข้หวัด มีการอักเสบในลำคอ และลุกลามไปยังเยื่อบุรอบเพดาน ลิ้นไก่ ทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบาก หน้าเขียว ถึงแก่ชีวิติอย่างเฉียบพลันได้
          การป้องกัน ฉีดวัคซีนรวมป้องกันคอตีบ ไอกรน บาดทะยัก ให้เด็กเมื่ออายุประมาณ 2เดือน 4เดือน 6เดือน 1ปี6เดือน และควรกระตุ้นอีกครั้งเมื่ออายุ 4-5 ปี

     โรคไอกรน
          ติดต่อกันโดยระบบทางเดินหายใจ มีอาการคล้ายไข้หวัด จาม น้ำตาไหล มีไข้ต่ำๆ ไอแห้งๆ และไอ ติดต่อกันนานเรื้อรังถึง 3เดือน เด็กบางคนไอมากจนตาแดง ชาวบ้านบางคนเรียกว่า โรคไอร้อยวัน
           การป้องกัน ฉีดวัคซีนรวมป้องกันคอตีบ ไอกรน บาดทะยัก ให้เด็กเมื่ออายุประมาณ 2เดือน 4เดือน 6เดือน 1ปี6เดือน และควรกระตุ้นอีกครั้งเมื่ออายุ 4-6ปี

ี  โรคบาดทะยัก
          ติดต่อจากการได้รับสปอร์ของเชื้อบาดทะยัก เข้าไปในบาดแผล โดยเฉพาะในแผลที่ลึก อากาศเข้าไป ได้ยาก เช่นแผลจากการถูกตะปูตำ แผลจากการตัดสายสะดือไม่สะอาดและโรยยาผงปิด เด็กอ่อนที่เป็น บาดทะยัก จะมีอาการไม่ยอมดูดนม เสียงร้องเปลี่ยน เนื่องจากขากรรไกรแข็ง ในเด็กโตและผู้ใหญ่ จะมีอาการ ไวต่อสิ่งเร้า เกร็งเป็นพักๆ
          การป้องกัน ฉีดวัคซีนให้เด็ก เมื่ออายุประมาณ 2เดือน 4เดือน 6เดือน 1ปี6เดือน และควรกระตุ้นอีก ครั้งเมื่ออายุ 4-6ปี ผู้ที่มีบาดแผลลึก เช่น ตะปูตำ โดนสัตว์กัด ควรฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก หากฉีดครบ ตั้งแต่เด็กแล้ว อาจฉีดเพื่อกระตุ้นภูมิต้านทาน สำหรับการฉีดวัคซีนให้กับหญิงตั้งครรภ์ เพื่อป้องกันโรค บาดทะยักในเด็กแรกเกิด

  โรคหัด
          เกิดจากเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง ติดต่อกันทางไอและจาม เด็กที่ป่วยด้วยโรคหัด จะมีอาการไข้สูง 3-4 วัน หน้าตาซม ไอ และมีผื่นขึ้นตามใบหน้าและลำตัว อันตรายที่จะเกิดจากโรคนี้ คือโรคแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม หูน้ำหนวก ท้องเดิน สมองอักเสบ
          การป้องกัน ฉีดวัคซีน โดยฉีด 2 ครั้ง เมื่ออายุ 9-12 เดือน และกระตุ้นอีกครั้งหนึ่ง ในเด็กนักเรียนป.1

  โรคหัดเยอรมัน
          เกิดจากเชื้อไวรัส ผู้ป่วยจะมีอาการมีไข้ออกผื่่น ต่อมน้ำเหลืองหลังหูและด้านหลังคอโต อาจมีปวดข้อ และข้ออักเสบชั่วคราว อันตรายที่สำคัญจากโรคนี้คือ เมื่อเกิดกับหญิงมีครรภ์ อาจทำให้ทารกเกิดมามีความ พิการ เช่นตาเป็นต้อกระจก หัวใจพิการ หูหนวก สมองเสื่อม การเจริญเติบโตของร่างกายไม่สมบูรณ์
          การป้องกัน ฉีดวัคซีนในเด็ก เมื่ออายุประมาณ 9-12 เดือนขึ้นไป อาจฉีดในรูปวัคซีนรวม MMR (หัด หัดเยอรมัน คางทูม) และกระตุ้นอีกครั้งหนึ่ง ในเด็กนักเรียนป.1

  โรคคางทูม
          ติดต่อกันทางระบบทางเดินหายใจ ผู้ป่วยจะมีอาการเป็นไข้ ต่อมน้ำลายที่อยู่บริเวณมุมคางโต มีอาการ ปวด โดยเฉพาะเมื่อกินอาหารที่มีรสเปรี้ยว อันตรายจากโรคนี้ ในเด็กอาจมีสมองน้อยอักเสบ เดินเซ บังคับการ ทรงตัวไม่ได้ ในผู้ใหญ่จะมีอาการอัณฑะอักเสบ
          การป้องกัน เวลามีการระบาดของโรค ไม่ควรเข้าไปคลุกคลี หรืออยู่ในที่แออัด สามารถฉีดวัคซีนป้อง กันได้ ซึ่งเป็นวัคซีนรวมกับโรคหัดและหัดเยอรมัน

  โรคไข้สุกใส
          หรือที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่าโรคอีสุกอีใส เกิดจากเชื้อไวรัส ผู้ที่เป็นโรคนี้จะมีอาการเริ่มจาก มีไข้ ปวด ศรีษะ เบื่ออาหาร และมีผื่นขึ้นที่ผิวหนัง ระยะแรกผื่นจะเป็นตุ่มนูนแดง กระจายตามลำตัวมากกว่าใบหน้า ประ มาณ 2-3 ชั่วโมง ตุ่มนูนแดงจะกลายเป็นเม็ดพองใส ต่อมาจะมีลักษณะสีขาวขุ่นคล้ายหนอง ประมาณ 3-4 วัน ตุ่มจะแห้งและตกสะเก็ด อันตรายจากโรคนี้คือ การเกิดโรคแทรกซ้อน โรคนี้ติดต่อกันได้จากละอองของน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ และน้ำที่อยู่ในตุ่มพองใส รวมถึงสะเก็ดของตุ่มที่แห้งแล้ว ก็สามารถติดต่อไปยังบุคคลอื่นได้ โดยทั่วไปจะพบในเด็ก


  โรคมะเร็ง
          มะเร็งคือเซลล์ที่เปลี่ยนสภาพไปเป็นเนื้อร้าย สามารถเกิดได้กับทุกส่วนของร่างกาย แต่ที่พบมากได้แก่ ที่เต้านม ปากมดลูก ปอด และตับ อาการเบื้องต้นคือ มีก้อนเนื้อ ตุ่มบริเวณผิวหนัง หรือใต้ผิวหนัง เต้านม ริมฝีปาก มีแผลเรื้อรัง ตกขาว โลหิตหรือเมือกผิดปกติที่ออกทางช่องคลอด ไอเสียงแหบโดยไม่ทราบสาเหตุ เบื่ออาหาร ร่างกายผ่ายผอมอย่างรวดเร็ว
          การรักษา ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่เร่งการก่อมะเร็ง เลือกรับประทานอาหารที่มี สารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง โดยเฉพาะวิตามินซี วิตามินอี งดหรือลดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์บุหรี่ ออกกำลังกาย สม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงแสงแดด มลภาวะที่เป็นพิษ เช่นยาฆ่าแมลง และสังเกตสิ่งผิดปกติ ที่เกิดขึ้นกับร่างกาย

  โรคมะเร็ง
          เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ เกิดขึ้นเนื่องจากการขาดฮอร์โมนอินซูลิน หรือ ประสิทธิภาพของอินซูลินลดลงจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค คือกรรมพันธุ์ (มีพ่อแม่ หรือ ญาติ เป็นโรคเบาหวาน) เป็นโรคอ้วน ไม่ออกกำลังกาย เป็นโรคความดันโลหิตสูง มีระดับไขมัน / น้ำตาลใน เลือดผิดปกติ
          การป้องกัน การดูแลตนเองด้วยการรับประทานอาหารที่เหมาะสม หลีกเลี่ยงอาหารพวกแป้ง ของ หวาน ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

  โรคกลาก
          เกิดจากการติดเชื้อรา ที่ผิวหนังชั้นนอกสุด รวมทั้งเส้นผมและเล็บ ทำให้ผิวหนังเป็นวงๆหรือดวงๆ และ มีอาการคัน เริ่มแรกจะเป็นตุ่มแดงแล้วลุกลามออกเป็นวง มีขอบเขตชัดเจน ขอบจะนูนเล็กน้อย และมีสีแดง มักมีขุยขาวๆอยู่รอบๆ กลากพบบ่อยในทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็ก และในคนที่มีเหงื่อออกมาก ผิวหนังอับชื้นง่าย ติดต่อด้วยการสัมผัสกับคนไข้โดยตรง และการใช้ของใช้ร่วมกัน
          การป้องกัน รักษาความสะอาดของร่างกาย ผิวหนังและเท้า อย่าคลุกคลีหรือใช้ของใช้ เช่นเสื้อผ้า หวี ถุงเท้า ร่วมกับคนที่เป็นกลาก

  โรคอุจจาระร่วง
          หมายถึง ภาวะที่ผู้ป่วยมีอาการถ่ายเป็นน้ำเหลวมากกว่าวันละ 3 ครั้ง หรือถ่ายเป็นมูกหรือมูกปนเลือด เพียงครั้งเดียว เกิดจากเชื้อโรค สารพิษที่ปนเปื้อนมากับอาหาร
          การป้องกัน รับประทานอาหารสุก สะอาด ล้างมือก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าส้วมทุกครั้ง เก็บ อาหารในที่มิดชิด ไม่มีแมลงวันตอม

  โรคตาแดง
          มะเร็งเกิดจากการติดเชื้อไวรัส ทำให้เยื่อบุตาอักเสบ ส่วนใหญ่จะติดต่อโดยตรงจากการสัมผัสน้ำตา ของผู้ป่วย ทำให้มีอาการตาแดง เคื่อง แสบตา น้ำตาไหล มีขี้ตามาก โดยเฉพาะช่วงเช้าๆ
          การป้องกัน อย่าคลุกคลี สัมผัสใกล้ชิด ใช้เสื้อผ้า ของใช้หรือที่นอนร่วมกับผู้ป่วย อย่าขยี้ตาหรือใช้ผ้า ที่สกปรกเช็ดตา ล้างหน้าและมือให้สะอาดอยู่เสมอ สำหรับผู้ที่นั่งหรือโหนรถเมล์ เมื่อลงจากรถแล้ว ให้รีบล้าง มือด้วยสบู่และน้ำทันที ซักเสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว ผ้าเช็ดหน้า ปลอกหมอน ที่นอน ฯลฯ ให้สะอาดอยู่เสมอ


โรคไข้ฉี่หนู หรือเลปโตสไปโรซีส
          เป็นโรคติดต่อจากสัตว์หลายชนิด เช่น หนู สุนัข โค กระบือ สุกร โดยมีหนูเป็นตัวแพร่โรคที่สำคัญ ติด ต่อโดยการสัมผัสปัสสาวะของสัตว์ที่มีเชื้ออยู่โดยตรง หรือติดต่อทางอ้อมจากแหล่งน้ำ ทุ่งนา แอ่งน้ำ หรือน้ำ ท่วมขัง เชื้อเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผล รอยขีดข่วน รอยถลอกตามผิวหนัง ทำให้มีอาการไข้สูงทันทีทันใด ปวดศรีษะ ปวดกล้ามเนื้อมาก ปวดน่อง ตาแดง บางรายอาจมีจุุดเลือดออกตามผิวหนัง ไอมีเลือดปน ปัสสาวะ น้อย ซึม สับสน
          การป้องกัน สวมรองเท้าบู๊ตยางกันน้ำ หากต้องลุยน้ำย่ำโคลน โดยเฉพาะถ้ามีบาดแผล หากลงแช่น้ำ ใน คู คลอง เมื่อขึ้นจากน้ำแล้วต้องชำระร่างกายให้สะอาด หมั่นล้างเท้าให้สะอาดอยู่เสมอ เวลาเดินบนดิน ทรายที่ชื้นแฉะ ปรุงอาหารและน้ำให้สุกด้วยความร้อน และเก็บปิดให้มิดชิด และหมั่นล้างมือทุกครั้ง หลังจับ ต้องซากสัตว์และสัตว์

โรคริดสีดวงทวาร
          หมายถึง กลุ่มหลอดเลือดดำขอดบริเวณทวารหนัก เป็นผลมาจากแรงกดดันต่อหลอดเลือดดำนานๆใน บริเวณนั้นๆ มีสาเหตุจากการท้องผูก หรือจากการนั่งเบ่งอุจจาระนานๆเป็นประจำ อาจพบได้ในหญิงตั้งครรภ์
          การป้องกัน ต้องระวังอย่าให้ท้องผูก หลีกเลี่ยงการยกของหนัก หรือการนั่งเบ่งถ่ายอุจจาระนานๆ ถ้า อ้วนหรือน้ำหนักมาก ควรลดน้ำหนัก

โรคเอดส์
          เกิดจากเชื้อไวรัส สามารถเข้าสู่ร่างกายคนได้ 4 ทาง คือ ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ทั้งแบบรักร่วมเพศ หรือต่างเพศ ติดต่อทางเลือดโดยการได้รับการถ่ายเลือด การปลูกถ่ายอวัยวะ การใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้ที่มีเชื้อ เอดส์ และติดต่อจากมารดา ที่มีเชื้อเอดส์สู่ทารกในครรภ์
          การป้องกัน ลดการเสี่ยงของการติดโรค โดยไม่สำส่อนทางเพศ หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ควรใส่ถุงยาง อนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์กับบุคคลอื่น ผู้ที่ใช้ยาฉีดเข้าเส้นเลือด ควรหลีกเลี่ยงการใช้เข็มฉีดยาร่วมกับ ผู้อื่น

โรคไข้หวัดใหญ่
          เป็นเป็นโรคติดเชื้อไวรัสของระบบทางเดินหายใจ เกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและในผู้ใหญ่ โดยเชื้อจะอยู่ใน น้ำมูก น้ำลาย และเสมหะของผู้ป่วย ติดต่อกันได้ง่ายระหว่างผู้ใกล้ชิดที่อยู่ในสถานที่แออัด อากาศถ่ายเทไม่ สะดวก และอาคารบ้านเรือน ที่ติดตั้งเครื่องปรับอากาศ
          การป้องกัน รักษาร่างกายให้แข็งแรง โดยการออกกำลังกายสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ อยู่ในที่ อากาศถ่ายเทได้สะดวก รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ผัก ผลไม่้ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารเพียงพอ และระมัดระวังการติดเชื้อ โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน และช่วงอากาศเย็น

โรคพิษสุนัขบ้า
          หรือที่เรียกกันว่า โรคกลัวน้ำ เกิดจากเชื้อไวรัส โดยมีสัตว์เป็นพาหะนำโรค เช่่น สุนัข แมว เมื่อเชื้อนี้ เข้าสู่ร่างกายคนหรือสัตว์แล้ว ไม่สามารถรักษาให้หายได้ จะเสียชีวิตทุกราย ติดต่อโดยการถูกสัตว์ที่เป็นโรคนี้ กัด ข่วน เลีย หรือน้ำลายสัตว์กระเด็นเข้าแผล รอยขีดข่วนหรือเยื่อเมือกบุตา จมูก ปาก
          การหลีกเลี่ยงและป้องกัน โดยนำสุนัขไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าทุกปี หลีกเลี่ยงการเล่น หรือคลุกคลีกับสุนัขที่ไม่คุ้นเคย ไม่ทราบประวัติ หากถูกสุนัขกัดให้รีบทำความสะอาดแผลด้วยน้ำและสบู่ เช็ด แผลให้แห้ง ใส่ยารักษาแผลสด และรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง


   โรคไข้เลือดออก
          เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัส ซึ่งมียุงลายเป็นพาหะนำโรค โรคนี้พบได้ตลอดปี พบมากในฤดูฝน ส่วนใหญ่จะพบในเด็ก แต่ผู้ใหญ่ก็เป็นโรคนี้ได้
          การป้องกัน กำจัดแหล่งเพาะพันธ์ยุงลาย ระวังอย่าให้ยุงกัดในเวลากลางวัน โดยนอนกางมุ้ง ใช้ยาทา หรือยาจุดกันยุง หลีกเลี่ยงการอยู่ในมุมมืด หรือที่อับทึบ และกำจัดยุงลายโดยการพ่นสารเคมี

   โรคไข้หวัดนก
          คนติดโรคได้โดยการสัมผัสกับสัตว์ปีกที่ป่วยหรือตาย เชื้อที่อยู่ในน้ำมูก น้ำลาย และมูลของสัตว์ที่ป่วย อาจติดมากับและเข้าสู่ร่างกาย ทางเยื่อบุของจมูกและตา ทำให้เกิดโรคคล้ายไข้หวัดใหญ่
          การป้องกัน เมื่อพบว่าสัตว์ปีก เช่น ไก่ เป็ด หรือนกที่เลี้ยงไว้ในบ้านป่วยตายอย่างรวดเร็วหรือผิดปกติ ให้ทำลายซากสัตว์ดังกล่าวอย่างถูกวิธี ควรรับประทานเนื้อสัตว์ รวมทั้งเนื้อไก่ ไข่ไก่ที่ปรุงสุกเท่านั้น การเก็บ ไข่ควรล้างทำความสะอาด เช็ดให้แห้งก่อนใช้หรือก่อนเก็บ หลังจากนั้นให้ล้างมือฟอกสบู่ให้สะอาด เมื่อต้อง หั่นไก่เพื่อปรุงอาหาร เมื่อทำเสร็จแล้วให้ล้างมือให้สะอาด ด้วยสบู่หรือผงซักฟอกทันที

   โรคเริมที่ปาก
          เกิดจากการได้รับเชื้อไวรัสเริม ติดต่อโดยการสัมผัสโดยตรง เช่นการจูบ หรือใช้ของร่วมกัน เช่นผ้า เช็ดหน้า ผ้าเช็ดตัว จะมีอาการปวดแสบปวดร้อน คันบริเวณปาก ต่อมาจะเกิดตุ่มน้ำใสขนาดเล็ก และอาจรวม กันเป็นแผลใหญ่ และอาจมีไข้ต่ำๆด้วย
          การป้องกัน ระวังการสัมผัสกับผู้ป่วยที่เป็นเริม และยังมีผื่นในระยะติดต่อ ไม่ใช้สิ่งของร่วมกัน รักษา สุขภาพให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงจากปัจจัยเสี่ยง เช่นความเครียด การอดนอน เป็นต้น

   โรคเกลื้อน
          เป็น
          การป้องกัน ลาย

  โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย

      โรคกระเพาะอาหาร
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย

      โรคเลือดออกตามไรฟัน
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย

      โรคมาลาเรีย
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย

      โรคเหน็บชา
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย

      โรคความดันโลหิตสูง
          เป็นโรค
          การป้องกัน ลาย