DENİZLİ İLİ NÜFUSUNUN SOSYAL VE EKONOMİK NİTELİKLERİ

   İstihdam
   Denizli ve Çevre İllerin Nüfusu
   Toplam ve Kent Merkezi Nüfusuna Göre Karşılaştırma
   Denizli'deki Yıllara Göre Nüfus Artışı
   1990 Nüfus Sayımına Göre Denizli Merkez ve İlçe Nüfusları

         Denizli nüfusu, "1927 Genel Nüfus Sayımı" na göre 63 yıllık bir zaman periyodu içinde üçe katlanarak 750.882'ye ulaşmıştır.1927-90 yılları arasında ortalama nüfus artış hızı %1.9 olarak ele alındığında bu oran,Dünya ortalaması%1.7 ve özellikle Avrupa ortalaması %0.3 rakamının çok üzerindedir.1990 yılı Genel Nüfus Sayımı kesin sonuçlarına göre yıllık %2.4 olmuştur.

         İdari birimler ölçütüne göre Denizli ili kentsel ve kırsal nüfusu bir bütün olarak değerlendirildiğinde 1927-90 yılları arasında bazı değişmeler olmakla, kentsel nüfusun sürekli arttığı, kırsal nüfus oranının azaldığı gözlenmiştir. Kentsel nüfusun toplam nüfus içindeki payı 1927 yılında %16.9 iken 1950 yılına kadar değişmeler göstererek %18'e yükselmiştir.1950 yılında ise , kentsel nüfus oranı hızlı bir yükseliş göstermiştir. Kentsel nüfus oranı 1960'ta %25.1'e, 1970'te %27.6 ya, 1980'de %34.1 , 1990 yılında %45.0'e yükselmiştir.

         Sanayi faaliyetleri ile nüfus arasındaki ilişkiyi ortaya koyan en önemli olgulardan biriside nüfus hareketleri, göçlerdir. Denizli'nin 1970'li yıllara kadar en önemli özelliği başka illere göç veren bir il olması idi.1970'li yıllardan itibaren dış göç oranı artış hızı yavaşlamış , fakat 1985 yılından itibaren tekrar hızlanmaya başlamıştır. Denizli'nin başka illere verdiği göçlerden çok aldığı göç öneme sahiptir. İlimizin dış göç oranı %52.2, iç göç oranı %55.7'dir. Bu rakamlara görede ilimizin hızla gelişen sanayi faaliyetlerine koşut olarak göç alan bir il durumunda olduğu söylenebilir.

         1928 yılındaki harf inkılabından buyana okuryazarlık oranı %82.81'e yükselmiş;Bu oran erkek nüfusta %90.77, kadın nüfusta %74.74 olarak belirlenmiştir.

         Sayım yıllarına göre iktisaden faal olan nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 1955 yılından 1970 yılına kadar düşme eğilimi göstermiş olup 1970 yılından itibaren yaklaşık %66 düzeyine kadar yükselmiştir. İktisaden faal olan nüfusun azalmasında eğitime devam eden genç nüfusun artışının ve bunun yanında kitlenin tarım sektöründen sanayi sektörüne geçmesinin önemli olduğu tahmin edilmektedir. Sayım yılları itibariyle tarım sektöründeki iktisaden faal nüfusun , toplam iktisaden faal nüfus içindeki payı düşerken sanayi, hizmetler,inşaat ve ticaret sektöründeki iktisaden faal nüfusun toplam içindeki payı artmaktadır.

         Denizli'de 1 merkez ilçe ve 18 ilçe olmak üzere toplam 19 ilçe, 451 köy mevcuttur. Nüfusu 2000'in altında 389 köy, 2000'in üzerinde ise 62 belediyelik köy, kasaba ve ilçe vardır.

         Denizli nüfusu 21 Ekim 1990'da yapılan 13.genel nüfus sayımına göre 750.882, kent merkezi nüfusu 204.118 dir. Bu sonuçlara göre Denizli 80 il içinde toplam nüfus itibariyle 25. , kent merkezi nüfusu itibariyle de 21. sıradadır. Denizli'nin nüfus artışını komşu illerle karşılaştırdığımızda 35 yıllık nüfus artışı aşağıdaki gibidir.

İL

1955

1990

AFYON

406.166

739.223

AYDIN

414.564

824.816

BURDUR

157.183

254.899

DENİZLİ

368.294

750.882

MANİSA

562.155

1.154.418

MUĞLA

267.579

562.809

UŞAK

165.374

290.283

KAYNAK: Denizli İl Nüfus Müdürlüğü Kayıtları

          Görüldüğü gibi 35 yıllık nüfus artışı ilimize komşu diğer illerden daha fazladır. Bunda en büyük etken ilimizdeki hızlı sanayileşmedir. 1955 yılında komşumuz Afyon ' un toplam nüfusu Denizli ilinin nüfusundan 37.872 kişi fazla iken 1990 yılında Denizli'nin toplam nüfusu Afyon' un toplam nüfusundan 11.659 kişi fazladır.

 Toplam ve Kent Merkezi Nüfusuna Göre Karşılaştırma

Toplam Nüfus Sıralaması (TÜRKİYE)

Kent Merkezi Nüfusu Sıralaması (TÜRKİYE)

AFYON

26

AFYON

39

AYDIN

22

AYDIN

34

BURDUR

64

BURDUR

52

DENİZLİ

25

DENİZLİ

21

MANİSA

9

MANİSA

25

MUĞLA

36

MUĞLA

65

UŞAK

58

UŞAK

35


        Denizli ilinin kendine özgü sosyo-ekonomik yapısı ve hızla gelişen bir il olmasındaki etkilerden biride şehrin coğrafi yerleşim olarak çevresinde birçok beldenin olması , merkez ilçe hudutlarını genişletmiş buda nüfus yoğunluğunu etkilemiştir. İlimizdeki nüfus artışı 1980'li yıllardan itibaren daha fazladır.      

Şöyle ki,

1955-60 Yılları arası

57.155 kişi

1960-65 Yılları arası

37.920 kişi

1965-70 Yılları arası

47.791 kişi

1970-75 Yılları arası

49.756 kişi

1975-80 Yılları arası

42.422 kişi

1980-85 Yılları arası

64.140 kişi

1985-90 Yılları arası

83.404 kişi


         1980'lerden sonraki artışın nedeni de ilimizdeki sanayileşme ve fabrikaların kurulmaya başlamasıdır.

         Yukarıda verdiğimiz tüm rakamları ve diğer illerle karşılaştırmaları, ilimizdeki hızlı sanayileşmeyi anlatmak için verdik .1990 Yılından sonraki 7 yıllık sürede Denizli şehir merkezi nüfusunun 204.118 den 400.000'e, il toplam nüfusunun da 1.100.000 e yükseldiği tahmin edilmektedir. Görülüyor ki Denizli nüfusunda 1990 yılına göre adeta bir patlama olmuştur. Bu artışın ana nedeni doğumdan ziyade göç olarak ortaya çıkmaktadır.


1990 Nüfus Sayımına Göre Denizli Merkez ve İlçe Nüfusları

MERKEZ İLÇE

271.346

ACIPAYAM

69.446

AKKÖY

16.235

BABADAĞ

9.513

BAKLAN

14.586

BEKİLLİ

12.637

BEYAĞAÇ

7.626

BOZKURT

10.331

BULDAN

25.554

ÇAL

39.260

ÇAMELİ

20.379

ÇARDAK

11.818

ÇİVRİL

61.441

GÜNEY

15.799

HONAZ

24.254

KALE

19.089

SARAYKÖY

32.890

SERİNHİSAR

23.650

TAVAS

65.136

TOPLAM

750.882