1991 senesinde, 21 yaşındaki Finlandiya`lı Helsinki üniversitesi öğrencisi Linus Torvalds, üniversitedeki Unix işletim sistemi kurulu bilgisayarlara özenip bundan bir tane de evdeki bilgisayarında olsun istemiş. Unix işletim sistemleri fahiş fiyatlarla sadece büyük firmalara satıldığından Linus Torvalds, her programcı gibi kendi yazılımını kendisi yapmaya karar vermiş. Çok alçak gönüllü olan Linus Torvalds 5 ekim 1991`de bu işletim sisteminin kullanımını ve değiştirilip geliştirilmesini herkese ücretsiz olarak sunmuş. Bunun karşılığında ise yapılan değişikliklerin herkesle paylaşılmasını ve hiçkimsenin bu işletim sisteminden sırtından para kazanmamasını şart koşmuş. Ve işte bu, aslında o günlerde çokda yeni olmayan, üniversite ağlarında kullanılan bir terimi, Open Source Software (Açık Kaynak Kodlu yazılım) hareketini herkesin duyabileceği kadar yaymıştır.
Aslında Linux denilen şey, başta Linus Torvalds olmak üzere 45 bin bilgisayar uzmanının üzerinde çalıştığı, şu an 2.5 sürümüne ulaşan işletim sistemi çekirdeğinden (kernel) başka birşey değildir. Bilgisayarın hafıza, dosya sistemi, ağ, donanım araçları ve çalışacak programlarla donanım arasındaki ilişkileri düzenleyen programa kernel denir. Fakat derlenmemiş bir çekirdeği kendi donanımımıza göre derlemek çok zor olduğundan ve sadece çekirdek ile hiçbir şey yapılamayacağından birçok firma, kurulum programı, sistem yönetim araçları ve birçok yardımcı programı Linux dağıtım paketi adı altında satmaktadır. Firmalar bu paketlerden sadece kendi geliştirdikleri programlar, CD, ambalaj, kitapcık ve dağıtım gibi şeyler için para taleb edebilirler, kernel için taleb edemezler. Bu nedenle bu paketlerin fiyatları 10 ila 40 dolar arasındadır. En çok kullanılanlar arasında Red Hat, Mandrake, Caldera Open, SuSE, Debian ve Slackware`in bulunduğu bu dağıtımların fiyatlarını bu adresten öğrenebilir ve sipariş edebilirsiniz. Ayrıca bu paketlerin çoğu internette ftp serverlarında download`a açıklardır, genelde 600 küsur megabayt yer tutan tüm paketi .iso (cd imaj) dosyası olarak tamamen ücretsiz indirip bir CD`ye yazıp (veya özel bir programla bu dosyayı açıp) kurabilirsiniz. Derlenmiş bir çekirdek boyutunun sadece 500kb. civarında olmasından dolayı, DLX, HAL91 Floppy, Tomsrtbt ve Yggdrasil gibi bir diskete bile sığabilecek Linux dağıtımları da vardır, tabi bu Linux`ların yapabilecekleri şeyler sınırlıdır.
Resimleri büyütmek için üzerine tıklayın
Linux ilk olarak IBM PC uyumlu kişisel bilgisayarlarda geliştirilmiş olsada, Atari, Amiga ve Apple gibi Motorola 680x0 uyumlu, Sun Sparc işlemcili iş istasyonları ve Alpha, Mips, PowerPC(PPC) ve ARM gibi birçok sistemde çalışabilmektedir. Fakat hepsinin çekirdeği farklıdır. IBM uyumlu PC`lerden söz edecek olursak, 80386 ve üzeri(80486, 80586, Pentium, Pentium Pro ve türevi) işlemcili sistemlerde çalışabilir. Diğer donanım destekleri ise, 4Gb.`a kadar RAM, AT uyumlu diskler (IDE, EIDE, MFM, RLL, veya ESDI) ve SCSI harddiskler, IDE-ATAPI CD-Rom, birçok 10 ve 100 Mbit ethernet kartı ve ISDN, ATM, FDDI, SLIP, CSLIP, PPP ve son olarakda başta sound blaster uyumlu olmak üzere birçok ses kartı. IBM uyumlu PC(x86) için minimum konfigürasyon 386sx, 4mb Ram, 40mb harddisk boşluğu. Fakat grafik arayüzü kullanacak ve paketteki tüm programları kuracaksanız 32mb Ram ve 1,5 - 2.0Gb. harddisk boşluğu.
Linux, bütün Unix türevi sistemler ve Dos gibi komut istemcisinden çalışır ve bütün amacı bilgisayarın kaynaklarını isteyen programa, diğer programların işlem ve hafıza alanlarına karışmayacak şekilde vermektir. Yani Linux`un Microsoft Windows gibi standart bir grafik kullanıcı arabirimi yoktur. Linux`u, Windows gibi grafik arayüzüyle kullanabilmek için; bilgisayarın grafik kaynaklarını kullanan, masaüstü oluşturan ve birden fazla program penceresini yönetebilen bir programa ihtiyaç vardır. Bu işleri yapan programlara Window Manager (Pencere Yönetici), grafik ortama ise X Window kısaca X denir. Özetlemek gerekirse fare kullanarak pencerelere hükmettiğimiz ortam Unix ve Linux için bir programdır. Bu nedenle birçok ücretsiz pencere yöneticisinden istediğimizi kullanabiliriz, yani diğerlerindeki gibi aynı görüntüye mahkum olmak yok...
En çok tercih edilen pencere yöneticileri KDE, Gnome, WindowMaker, XFree, TWM`dir. Linux`u komut satırından kullanabilmemiz içinde aynı şekil bir programa ihtiyaç vardır. Bu programlara ise Shell (kabuk - kabuklu deniz hayvanalarının kabuğuna verilen ad) denir. En gözde kabuk BASH`dır (Bourne Again Shell). Aslında buraya kadar anlatılan şeyler kesinlikle bilinmesi gereken şeyler değildir. Yani Linux ile tanışmak için yapmanız gereken tek şey, bir Linux dağıtım paketi alıp, grafik arayüzü ve kullanamayacağınız kadar programla bilikle bir sihirbaz yardımıyla işletim sisteminizi kurmaktır. Öte yandan Linux`u işlevsel ve sorunsuz kullanabilmeniz için bu bilgilere ihtiyacınız var. Ayrıca bilgi güçtür ve paylaşılmaksızın hiçbir anlamı yoktur. Kim ölmüş fazla bilgiden, öğrenmeye devam...
Yazının Devamı >>>
