Oorsprong/verklaring :
Het wapen is opgebouwd uit een aantal elementen die de geschiedenis en ligging van de plaats moeten weergeven. De gemeente zou omgeven zijn door vijf heuvels of bergen. Op die heuvels werd vroeger door de Saksen recht gesproken, later werden er bisschoppen gehuldigd. De herinnering aan de huldiging van de bisschoppen wordt tevens gesymboliseerd door de mijter. De bisschoppen van Utrecht werden als heerser van het Oversticht (Overijssel) ingehuldigd op de Markeloseberg. Tevens was Markelo een bedevaartsoord, vanwege een Mariabeeld, dat wonderen verrichtte. De rechtsspaak van de Saksen wordt weergegeven door de lindebomen. Een Saksische dingplaats zou, volgens historische bronnen, bestaan uit een omtuining van takken van de hazelaar, die onderling verbonden zouden zijn met koorden. Deze afscheiding diende om het eigenlijke gerecht af te bakenen. Boven het hoofd van de opperrechter hing een schild als teken van macht. De gemeente had overigens in 1879 een geheel ander wapen aangevraagd. In een brief van 17 juni 1879 vraagt de burgemeester het volgende wapen:
"Van goud, beladen met vijf bergen of heuvels van sinopel; in den regterbovenhoek van het schild het wapen van Utrecht, in den linkerbovenhoek het wapen van het Koninkrijk Saksen; het schild gedekt door een kroon met vijf fleurons, hebbende tot schildhouders regts een bisschop met staf en links een Saksischen gehelmden krijgsman houdenden in de regterhand een speer en in de linker een op de grond staand zilveren schild."
De symboliek was dus identiek aan dat van het latere gemeentewapen, maar het wapen was nogal groots aangepakt. Kritiek van de Hoge Raad van Adel bleef dus niet uit, niet op de symboliek, wel op de uitvoering. Allereerst maakte de Hoge Raad van Adel bezwaar tegen een schild met twee vrijkwartieren. Dit is zeer ongebruikelijk en ziet er ook niet mooi uit. Bovendien waren beide vrijkwartieren niet juist. De burgemeester had het wapen van de stad Utrecht opgenomen, terwijl de bisschoppen het bisdom vertegenwoordigden (in keel een kruis van zilver). Het wapen van Saksen was het wapen van het toenmalige Koninkrijk Saksen, en dat had niets te maken met de rechtspraak van de Saksen aan het begin van de jaartelling.
Een tweede punt van kritiek waren uiteraard de schildhouders. Deze konden niet verleend worden en waren feitelijk overbodig, aangezien de elementen ook al in het schild voorkwamen. De kroon kon niet verleend worden aangezien Markelo geen afgevaardigen zond naar de Provinciale Staten. Pas in deze eeuw werd het mogelijk dat alle gemeenten een kroon konden krijgen. De Hoge Raad van Adel stelde dan ook voor om het wapen van Utrecht te vervangen door het kruis van het Sticht, of liever nog door een mijter als algemeen symbool. Het kruis werd namelijk niet door het Oversticht (het latere Overijssel) gebruikt. Verder wilde de Hoge Raad van Adel het wapen van Saksen weglaten. De gemeente heeft het advies duidelijk opgevolgt, maar wel een Saksische dingplaats toegevoegd. Enige correspondentie hierover ontbreekt in het archief van de Hoge Raad van Adel.  In 1967 is de beschrijving gewijzigd en de gebruikelijke gemeentekroon toegevoegd.
Literatuur : Informatie gemeente Markelo, gemeentegids 1996; Archief Hoge Raad van Adel (dossier Markelo en brievenboek 1879).

AMBT DELDEN
Provincie : Overijssel
Opheffing : 2001 Hof van Twente
Toevoegingen : -
I : 27 december 1898
" In lazuur 3 uitgerukte lindeboomen van goud."
II : 13 juli 1982
" In azuur 3 uitgerukte lindebomen van goud, geplaatst 2 en 1. Het schild gedekt door een gouden kroon van 3 bladeren en 2 parels."