Bıçak V. (A.Şafak'la birlikte) (2005), Ceza Muhakemesi Hukuku ve Polis, 6. Baskı, Roma, Ankara.
İÇİNDEKİLER
DÖRDÜNCÜ
BASKIYA ÖNSÖZ..................................................................... III
ÜÇÜNCÜ
BASKIYA ÖNSÖZ............................................................................ V
TAVSİYE
YAZISI... ………….......................................................................... VII
KISALTMALAR.............................................................................................. VIII
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
1..... Ceza Muhakemesi Hukukunun Konusu
Amacı ve Plânı 1
2..... Ceza Muhakemesi Hukukunun Anayasal
Düzenle İlişkisi 5
3..... Ceza Muhâkemesi Hukukunun Diğer
Hukuk Dallarıyla İlişkisi 7
4..... Ceza Muhakemesi Hukukunun Gelişim
Süreci 9
4.1.. Tanzimata Kadar Olan Dönem.................................................................... 9
4.2.. Tanzimattan 1929 Yılına Kadar Olan
Dönem 10
4.3.. 1929 Yılından 2005 Yılına Kadar Olan
Dönem 11
4.4.. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu
Dönemi 14
5..... Ceza Muhakemesi Hukukunun Gayesi ve
Geçirdiği Safhalar 16
6..... Ceza Muhâkemesi Hukukunun Kaynakları 20
6.1.. Doğrudan Doğruya Kaynaklar................................................................. 20
6.1.1........... Anayasa............... ........................................................................... 20
6.1.2........... Kanunlar............... ........................................................................... 21
6.1.3........... Uluslararası Anlaşmalar................................................................. 22
6.1.4........... Yürütme Organının Tasarrufları 24
6.1.5. İçtihadı Birleştirme Kararları 25
6.2.. Dolaylı Kaynaklar........... ........................................................................... 25
6.2.1........... İlmi İçtihatlar (Doktrin)................................................................... 26
6.3.2........... Kazâî İçtihatlar..... ........................................................................... 26
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN İŞLEYİŞİ
1..... Giriş............................................................................................................... 27
2..... Ceza Muhakemesinin İşlemeye Başlaması 28
2.1.. Kendiliğinden Ortaya Çıkan Şüphe.......................................................... 28
2.2.. Haber Almak Suretiyle Ortaya Çıkan
Şüphe 29
2.2.1........... Şikayet.. ........................................................................................... 30
2.2.2........... İhbar...... ........................................................................................... 33
2.2.3........... Talep (İstem)........ ........................................................................... 38
2.2.4........... Müracaat.............. ........................................................................... 39
3..... Ceza Muhakemesinin Evreleri................................................................... 40
3.1.
Soruşturma Evresi........................................................................................ 40
3.1.1........... Soruşturmanın Amacı..................................................................... 41
3.1. 2.......... Soruşturmanın Özellikleri............................................................... 43
3.1.2.1........ Yazılıdır. ............... ........................................................................... 43
3.1.2.2........ Alenî değildir....... ........................................................................... 43
3.1.2.3........ Dağınıktır.............. ........................................................................... 45
3.1.3........... Soruşturmanın Sona Ermesi.......................................................... 45
3.1.3.1........ Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 45
3.1.3.2........ Kamu Davası Açmak Üzere...............................................................
İddianame Düzenlenmesi 46
3.1.3.3.
Önödeme..... ........................................................................................... 48
3.2.
Kovuşturma...................... ........................................................................... 48
3.2.1.
Kovuşturmanın Yürütülmesi................................................................... 48
3.2.3.
Hükme Ulaşılması.......... ........................................................................... 49
4..... Ceza Yargılamasının İşleyişini
Engelleyen Durumlar 52
4.1.. Diplomatik Dokunulmazlık......................................................................... 52
4.2.. Yabancı Asker Dokunulmazlığı................................................................. 56
4.3.. İşkence Komitesi Üyelik ve Uzmanlığı
Dokunulmazlığı 56
4.4.. Milletvekili Dokunulmazlığı....................................................................... 58
4.5.. Bakanlık Dokunulmazlığı ........................................................................... 59
4.6.. Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerini Dokunulmazlığı 59
4.6.1.
Memur ve Diğer Kamu Görevlileri Kimlerdir? 60
4.6.2.
Görev Sebebiyle Suçun İşlenmiş Olması 63
4.6.3.
Dokunulmazlığı Kaldırma Usulü ve Yetkili Âmir 64
4.6.4.
Suçun Öğrenilmesi ve Ön İnceleme....................................................... 66
4.6.5.
Memur Dokunulmazlığı Gerekli midir? 69
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN TEMEL İLKELERİ
1..... Ceza Soruşturması ve Kovuşturmasının
Kamu İşi Olması İlkesi 71
2..... Ceza Muhakemesinin Mecburî Olması
İlkesi 72
3..... Ceza Muhakemesinin Devamlılığı
İlkesi 75
4..... Davasız Yargılama Yapılamaması
İlkesi 76
5..... Hakimin Delil Araştırması İlkesi................................................................ 79
6..... Delillerin Doğrudan Doğruyalığı
İlkesi 80
7..... Şüpheden Sanığın İstifade Etmesi
İlkesi 83
8..... Saydamlık İlkesi........................................................................................... 85
9..... Muhakemenin Makul Sürede
Sonuçlandırılması İlkesi 86
10... Eşitlik İlkesi.................................................................................................. 89
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNE KATILANLAR
1..... Kolluk........................................................................................................... 91
1.1.. Genel Kolluk.................... ........................................................................... 93
1.1.1........... Polis...................... ........................................................................... 93
1.1.2........... Jandarma.............. ........................................................................... 96
1.1.3........... Sahil Güvenlik Komutanlığı........................................................... 97
1.2.4........... Çarşı ve Mahalle Bekçileri............................................................. 98
1.2.. Özel Kolluk....................... ........................................................................... 98
1.2.2........... Köy Korucuları ve Köy
Bekçileri 99
1.2.3........... Kır Bekçileri ve Çiftçi
Mallarını Koruma Kolluğu 100
1.2.4........... Orman Muhafaza Memurları........................................................ 101
1.2.5........... Gümrük Tekel Zabıtası................................................................. 101
1.2.6........... Özel Güvenlik Teşkilatları............................................................ 101
1.1.7........... Diğer Güvenlik Kuruluşları.......................................................... 103
1.3.. Kolluk Yetkisiyle Donatılanlar................................................................ 103
1.3.1........... TCDD personeli.. ......................................................................... 104
1.3.2........... Gemi Kaptanı....... ......................................................................... 104
2..... Cumhuriyet Savcılığı................................................................................ 104
2.1.. Cumhuriyet Savcılığı Teşkilatı................................................................ 105
2.2.. Görev ve Yetkileri............ ......................................................................... 107
2.3.. Cumhuriyet Savcısının Soruşturması
Sonuçları 109
3..... Hakimlik...................................................................................................... 112
3.1.. Hakimlerin Çeşitleri......... ......................................................................... 112
3.2.. Hakimlerin Bağımsızlığı.. ......................................................................... 113
3.3.. Hakimlerin Hakları ve Ödevleri................................................................ 115
3.4.. Hakimin Yardımcıları....... ......................................................................... 119
4..... Mahkemeler............................................................................................... 120
4.1.. Sulh Ceza Mahkemesi.... ......................................................................... 121
4.2.. Asliye Ceza Mahkemesi. ......................................................................... 121
4.3.. Ağır Ceza Mahkemesi.... ......................................................................... 122
4.4.. Bölge Adliye Mahkemeleri...................................................................... 122
4.5.. Devlet Güvenlik Mahkemesi Tecrübesi 122
4.6.. Yüce Divan...................... ......................................................................... 123
4.7.. Çocuk Mahkemeleri........ ......................................................................... 125
4.8.. Yargıtay............................ ......................................................................... 126
4.9.. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi.......................................................... 127
4.9.. Mahkemeler Arasında İşbölümü............................................................ 128
4.9.1........... Yetki Açısından İşbölümü........................................................... 128
4.9.2........... Görev Açısından İşbölümü......................................................... 131
4.10............ Uyuşmazlık Mahkemesi............................................................... 132
5..... Şüpheli ve Sanık........................................................................................ 133
6..... Müdâfi........................................................................................................ 134
6.1.. Müdâfi İsteme Hakkı ve
Görevlendirilmesi 134
6.2.. Müdâfiin Hak ve Yükümlülükleri............................................................ 136
6.3.. Müdâfiden Yararlanma Hakkının İhlalleri
ve Sonuçları 139
6.4.. Müdâfiin Yetki ve Sorumlulukları........................................................... 141
7..... Mağdur, Müşteki (Şikayetçi) ve
Müdâhil (Katılan) 141
8..... Vekil............................................................................................................ 144
9..... Tanık (Şahit).............................................................................................. 144
9.1.. Tanığın Yükümlülükleri.. ......................................................................... 145
9.2.. Tanığın Sorumlulukları ve Tanık Dinleme
Usulü 148
10... Bilirkişi........................................................................................................ 150
10.1............ Bilirkişi Atanması ......................................................................... 151
10.2............ Bilirkişi incelemeleri ve
raporu.................................................... 152
11... Doktor......................................................................................................... 155
BEŞİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE SORUŞTURMA EVRESİ
İŞLEMLERİ
1..... Giriş............................................................................................................. 157
2..... Arama......................................................................................................... 159
2.1.. Kavram....................................................................................................... 159
2.2.. Arama İşleminin Niteliği. ......................................................................... 160
2.3.. Arama İşleminin Koşulları ...................................................................... 161
2.4.. Arama İşleminin Konusu......................................................................... 165
2.4.1........... Kişiler.... ............... ......................................................................... 165
2.4.2........... Mekanlar.............. ......................................................................... 168
2.5.. Arama İşleminin İcrası.... ......................................................................... 169
2.6.. Arama İşleminde Hukuka Aykırılık......................................................... 172
2.6.1........... Ceza Hukuku Yaptırımları............................................................. 173
2.6.2........... Delil Hukuku Yaptırımları............................................................. 174
2.6.3........... Tazminat Hukuku Müeyyideleri 174
3..... Uygulama (Arama-Tarama, Önleyici Arama) 175
3.1.. Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda
Arama 175
3.2.. Vergi Usul Kanununda Arama................................................................ 176
3.3.. İl İdaresi Kanununda Arama................................................................... 178
3.4.. Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda Arama 179
3.5.. Olağanüstü Hal Kanunu ......................................................................... 180
3.6.. Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği 180
4..... Elkoyma...................................................................................................... 183
4.2.1........... Elkoyma Kararı Verme Yetkisi..................................................... 184
4.2.2........... Elkoyma İşleminin Kapsamı ve
Çeşitleri 184
4.2.3........... Elkoyma Kararının Uygulanması 188
4.2.4........... Elkonulan eşyanın muhafazası,
iadesi veya elden çıkarılması 191
4.2.5.
Tesadüfen Elde Edilen Delillere Elkoyma 193
5..... Hareket Özgürlüğünün
Sınırlandırılması (Yakalama, Gözaltı ve Tut.) 194
5.1.
Yakalama..................................................................................................... 194
5.1.1........... Yakalama Emri Vermeye
Yetkililer 196
5.1.2........... Hakim Kararı Olmaksızın
Yakalama Yapılabilecek Durumlar 197
5.1.3........... Yakalamanın İcrası........................................................................ 200
5.1.4........... Yakalama Emri ve Nedenleri (Müzekkereli
Yakalama) 203
6.1.5........... Yakalamada Şüphelinin Şahsî
Durumu 203
5.2.
Gözaltı................ ............... ......................................................................... 206
5.2.1........... Gözaltı Süresi....... ......................................................................... 207
5.2.3........... Gözaltında Yapılan İşlemler......................................................... 208
5.2.4........... Nezarethanenin Özellikleri........................................................... 212
5.2.5........... Gözaltı İşlemlerinin ve Nezarethanelerin
Denetimi 213
5.2.6........... Yetkili Mercilere Sevk veya
Serbest Bırakma 213
5.3.
Tutuklama......... ............... ......................................................................... 214
5.3.1........... Tutuklamanın Şartları................................................................... 215
5.3.2. Tutuklama Nedenleri 216
5.3.3........... Tutuklama Kararı ve Çeşitleri...................................................... 219
5.3.6........... Tutuklama Kararına İtiraz............................................................. 222
5.3.7........... Tutuklamanın Sona Ermesi.......................................................... 223
5.4.. Haksız Yakalanan ve Tutuklananların
Hakları 224
5.5.. Adlî Kontrol Önlemi....... ......................................................................... 227
5.5.1.
Adlî Kontrole Karar Verecek Merciler 229
5.5.2.
Güvence Sorunu........... ......................................................................... 230
5.6.
Müşahede (Gözlem) Altına Alma............................................................ 230
5.7.
İhzar - Mevcutlu Getirme - Zorla Getirme 231
5.7.1.
İhzar Müzekkeresi Kesmeye Yetkili Makamlar 232
5.7.1.1........ İhzar Müzekkeresi Nereye Hitaben
Düzenlenir? 232
5.7.1.2........ Kimler Hakkında İhzar
Kesilebilir? 233
5.7.1.3........ İhzar Müzekkeresinde Neler Yer
Alır? 234
5.8.. Yurtdışına Çıkarmama..... ......................................................................... 235
6..... İfade Alma, Sorgulama ve Bilgi Alma.................................................... 237
6.1.. İfade ve Sorgunun Tarzı ......................................................................... 237
6.2.. İfade Alma Odaları.......... ......................................................................... 239
6.3.. İfade ve Sorgunun Tespiti....................................................................... 239
6.4.. Yasak İfade Alma ve Sorgu Yöntemleri 241
7..... Yüzleştirme................................................................................................. 242
8..... Kimlik Tespiti............................................................................................. 243
8.1.. Teşhisi Kolaylaştıracak Özelliklerin
Kaydedilmesi 243
8.2.. Kişi ve Kayıtlar Üzerinden Teşhis.......................................................... 244
8.3.. Kişiler Arasından Teşhis......................................................................... 245
9..... Vücut Muayenesi, Genetik İnceleme ve
Otopsi 246
9.1.. Vücut Muayenesi........... ......................................................................... 247
9.2.. Moleküler Genetik İncelemeler................................................................ 250
9.3.. İlgilinin Rızası.................. ......................................................................... 251
9.4.. Ölü Muayenesi ve Otopsi....................................................................... 252
10... Elektronik Takip........................................................................................ 254
10.1............ İletişimin Takibi............................................................................. 255
10.2. Teknik
Araçlarla İzleme (Görüntülü Takip ve Algılayıcılarla Takip) 257
10.3............ Veri Takibi...................................................................................... 258
11... Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi...................................................... 259
12... Zor ve Silah Kullanma.............................................................................. 261
12.1............ Zor Kullanmada Aranılan
Şartlar 262
12.2............ Silah Kullanma............................................................................... 263
12.3............ Vur Emri................ ......................................................................... 265
12.4............ Zor ve Silah Kullanmada
Polisin Yargılanması 266
12.5............ Yargılanan Polislerin
Savunmasına Devlet Yardımı 267
13... Keşif, Yer Gösterme ve Olay Yeri
İnceleme 269
14... Muhakeme İşlemlerinin Tebliği............................................................... 272
14.1............ Tebliğ Çeşitleri.............................................................................. 273
ALTINCI BÖLÜM
DELİLLER
1..... Giriş............................................................................................................. 277
2..... Delillerin Özellikleri................................................................................... 278
2.1.. Deliller Uyuşmazlık Konusu Olayla
İlgili Olmalı 279
2.2.. Deliller Uyuşmazlık Konusunun
Aydınlatılmasına Fayda Sağlamalı 281
2.3.. Deliller Mantıkî ve Gerçekçi Olmalı......................................................... 281
2.4.. Deliller Müşterek Olmalıdır...................................................................... 281
2.5.. Deliller Kanuna Aykırı Olmamalıdır........................................................ 282
3..... Delillerin Takdiri........................................................................................ 282
4..... Delillerin Tasnifi........................................................................................ 286
4.1.. Doğrudan (direkt) ve Dolaylı Deliller..................................................... 286
4.2.. Tek Başına Yeterli Delil ve
Tamamlayıcıya İhtiyacı Olan Delil 288
4.3.. Beyanlar, Belgeler ve Eşya...................................................................... 290
4.3.1.
Beyanlar......................... ......................................................................... 290
4.3.1.1........ Tanık ve Sanık Beyanı.................................................................. 290
4.3.1.2........ Beyanın Özgür İrade Ürünü Olması 291
4.3.1.2.1.
İşkence..... ............... ......................................................................... 292
4.3.1.2.2.
Kötü Davranma....... ......................................................................... 296
4.3.1.2.3..... . İlaç Verme........... ......................................................................... 297
4.3.1.2.4.
Yorma........ ............... ......................................................................... 298
4.3.1.2.5.
Aldatma.... ............... ......................................................................... 298
4.3.1.2.6.
Bazı Araçlar Kullanma...................................................................... 304
4.3.1.2.6.1.
Hipnoz... ............... ......................................................................... 304
4.3.1.2.6.2.
Yalan Tespit Makinası.................................................................. 304
4.3.1.2.7.Kanuna
Aykırı Bir Yarar Vaat Edilmesi 308
4.3.1.2.8.
Tehdit....... ......................................................................................... 309
4.3.2.
Belgeler........................... ......................................................................... 310
4.3.3.
Maddî Deliller ............... ......................................................................... 313
5..... Usulsüz Ulaşılan Delillerin Akıbeti......................................................... 317
5.1.. Kesin Kabul Yaklaşımı... ......................................................................... 319
5.2.. Kesin Ret Yaklaşımı........ ......................................................................... 322
5.3.. Esnek Yaklaşım................ ......................................................................... 332
YEDİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE SORUŞTURMA EVRESİNİN SONA ERMESİ KOVUŞTURMA EVRESİ VE KANUN YOLLARI
1..... Soruşturma Evresinin Sona Ermesi........................................................ 337
1.1.. Takipsizlik (Kovuşturmaya yer
olmadığına dair) Kararı (md. 172-174) 338
1.2.. Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma (md.
253-255) 340
1.3.. Müsadere ile Sonuçlandırma................................................................... 342
1.3.1.
Müsadere İşlemi Nedir? (TCK md. 54-55) 343
1.3.2.
Müsadere Usulü (md. 256-259)............................................................. 344
1.4.. Ceza Kararnâmeleri......... ......................................................................... 345
1.4.1........... İdarenin Ceza Kararnâmeleri........................................................ 348
1.4.3........... Kolluk Görevlilerinin Ceza
Kararnâmesi 350
1.4.4........... Savcının Ceza Kararnâmesi
Verme Yetkisi (KK md. 23) 351
1.4.5........... Savcının Ceza Kararnâmesi
Olarak Önödeme (TCK md. 75) 352
1.4.6........... Hâkimin Ceza Kararnâmesi
Olarak Önödeme 353
1.4.7........... Başvuru ve İtiraz Yolları (KK
md. 27-29) 354
1.6.. İddianâme Hazırlanması (Dava Açan
İddianame) 355
2..... Kovuşturma Evresi ve Kamu Davasının
Sona Ermesi 357
2.1.. Kovuşturma Evresi ve Duruşmalar........................................................ 357
2.2.. Kovuşturmaya Katılanlar ve Duruşmalar 360
2.3.. Son Karar......................... ......................................................................... 363
2.4.. Bazı Suçlara İlişkin Muhakeme Usulleri(Kovuşturma
Yöntemleri) 367
2.4.1........... Görev ve Yargı Çevresinin
Belirlenmesi Açısından Durum 367
2.4.2........... Soruşturma Evresindeki Görev
ve Yetkiler Açısından Durum 368
2.4.3........... Kovuşturma Evresindeki Görev
ve Yetkiler Açısından Durum 369
3..... Yargı Kararlarının Denetimi Ve
Denetim Yolları 371
3.1.. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı........................................................... 371
3.2.. Olağan Kanun Yolları (md. 267-307)....................................................... 372
3.2.1.
İtiraz Yolu (md. 267-271)......................................................................... 373
3.2.2.
İstinaf Yolu (md. 272-285)...................................................................... 375
3.2.2.1........ İstinafa Götürülecek Kararlar (md.
272-277) 376
3.2.2.2........ İstinaf Usulünde Bölge Adliye Mahkemesi
C.S’ının Görevi 377
3.2.2.3........ Dosya Üzerinde Ön İnceleme, İnceleme
ve Kovuşturma 378
3.2.3........... Temyiz (md. md. 286-307)............................................................. 379
3.2.3.1........ Temyiz Edilebilen ve Edilemeyen
Kararlar (md. 286) 379
3.2.3.2........ ............... Temyiz
nedenleri........................................................... 381
3.2.3.3........ Temyiz İncelemeleri...................................................................... 382
3.2.3.4........ Temyiz İncelemesi Sonrası Yeniden
Yapılan İşlemler 384
3.3.. Olağanüstü Kanun Yolları (md. 308-323) 385
3.3.1........... Kanun Yararına Bozma................................................................. 385
3.3.2........... Yargılamanın Yenilenmesi............................................................ 386
3.3.2.1........ Yargılamanın Yenilenmesi İsteminden
Sonraki Usul 388
3.4.. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel
Başvuru 390
EKLER...... ......................................................................................................... 393
KAYNAKLAR................................................................................................... 474
Ana
Sayfa
| Türk Hukuku | Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi Kararları