NEDEN VEGAN?

Vegan Nedir?

Vegan (VEE-gun olarak telaffuz edilir) hayvan ürünlerini, hayvan yan ürünlerini veya hayvanlar üzerinde test edilmiş ürünleri kullanmayan kişidir. Vegan terimi, 1944’te Londra’da  İngiltere’de hala işlek halde olan, Vegan Society’yi oluşturan yedi vejetaryen  tarafından türetildi. Vegan kelimesini oluşturmak için “vegetarian” kelimesinin son ikinci ve ilk üçüncü harflerini kullanmışlardır. 

Neden Vegan?

Vegan olmak için bir çok değişik neden olmakla birlikte üç tane yaygın olan nedeni daha vardır. Birincisi hayvanlar ilgili olanı: Çoğu insan vejeteryan olur çünkü hayvan öldürmek istemez. Bununla birlikte, bugünün toplumunda, hayvanların yiyecek olmak için yetiştirilmesi insanlık dışı olduğu için, çoğu insan vegan olmuştur ve hayvan ürünlerinden tamamen uzaklaşmıştır. İkinci neden sağlıkla ilgili olanı: Şimdi biliyoruz ki et yemenin ve süt ürünlerinin tüketiminin insanların sağlığı üzerinde felaket getiren etkileri vardır. Son olarak, çevresel kaygılarımız var: Endişeli Bilimciler Birliği tarafından yapılan son bir çalışma, kirliliğin otomotiv sanayinden sonra ikinci büyük nedeninin et endüstrisi olduğu sonucuna vardı.

Hayvanlar

Bazı insanlar bugünün mezbahalarında neyin ortaya çıktığının farkındayken, çok azı süt ve yumurta endüstrilerinin acımasız ve sömürgen doğasından haberdardır: Yumurta üretimi için kullanılan seri tavuklar belki de bütün çiftlik hayvanları arasında en kötü muamele görenidir. Bütün yaşamları küçücük  ve  aynı zamanda da kanatlarını rahatça açamadıkları kafeslerde tükettirilmektedir. Üçten dört kat yükseğe yığılmış kafeslerin, tel ağ zeminleri vardır. Pençelerini aşındırmak için katı zemin gereken, tavukların ayakları çoğu kez kalıcı bir şekilde yerlere bağlı hale gelmiştir. Tavukların son ayak parmaklarının ampütasyonları bu problemi çözmektedir. Yumurta üreticileri, tavukların altçenelerinin büyük bir porsiyonunu kırarak veya kızartarak kümeslere verilen ışığı azaltma işinin strese neden olan şiddet yüzünden ıstırap çeken kuşlar tarafından verilen zararı azaltacağını öğrenmişlerdir. Bu uygulamalar anestezisiz yapılmıştır ve tavukların zamansız bir şekilde ölmeleriyle sonuçlanmıştır. Hatta bu metotları atlatanlar sadece bir-bir buçuk yıl daha yaşayabilmektedirler. Yumurta-çiftçileri hastalık salgınını azaltmak için kuşların yiyeceğine düzenli olarak antibiyotik katmaktadırlar. Yine de, salmonellosis ve leukosis sürülerde aşırı şekilde yaygındır.  Süthane inekleri de ayrıca üretim masraflarını düşürmek için hayvanlara kurban edilmektedirler. Eczacılık endüstrisine teşekkürler, süthane çiftçileri şimdi sağlık problemlerinin bir çeşidine bağlı genetik olarak planlanıp düzenlenmiş rBGH’yi içeren büyüme hormonları ve ilaçlarından geniş bir yararlanma seçeneği var. Süthane ineklerinin sürekli bir şekilde artan sayısının tamamı ve kısaltılmış yaşamları hapsedilerek korunmaktadır. Beton bölmelerde yaşamak zorunda olmayanlar hala hemen hemen sabit gebeliğe (sürekli emzirme gerekliliği) dayanmak ve yapay döllenmeden gebe kalınmış buzağılardan acil ayrılmak zorundadırlar. Buzağılar, özellikle erkekse, genellikle dana eti endüstrisine satılırlar ve  kesimden önce on altı haftalık zor ve acı dolu bir şekilde bağlı kalmaktan ıstırap çekmektedirler. Süt endüstrisinde altıdan yedi yıla kadar çoğu inek düşük derecede sığır eti için satılmakta ve harcanmaktadır.

Sağlık

Hayvan ziraat endüstrisinin dehşeti göz önünde tutulursa, hayvan kullanımından çok fazla sağlığa yarar sağlayan bir yiyecek olduğunu bilmek bizi rahatlatıyor. Artan sayıdaki çalışmalar gösteriyor ki, insanın beslenme ile ilgili ihtiyaçları vegan yiyecekleriyle tam bir uyuşma içindedir. 

Cornell Üniversitesinde beslenme ile ilgili bir biyo-kimyacı olan Dr. T. Colin Campbell, şimdiye kadar en derin beslenme ile ilgili olan kendi türünün epidemiolojik çalışmalarının en büyüğünü gözleyip incelemiştir. Yedi senenin üzerinde bir dönem 6,500 Çinli gönüllünün yemek alışkanlıklarının üzerinde yapılan dar bir gözlem onu şöyle neticelendirmeye götürdü, "Bizler esasen vejetaryen bir türüz ve geniş bir çeşitlilikteki bitki yiyeceklerini  yiyor ve hayvan yiyeceklerini kullanmayı olabildiğince azaltıyor olmalıyız. " Daha sonra şöyle belirtti, "Gelecek on yılda, duyduğunuzda zıplayacağınız şeylerden biri de hayvan proteininin düşünüldüğü kadar en zehirli besinlerden biri olduğudur.” Gerçekten de, bu çalışmada hayvan ürünlerinin tüketimi ile kalp hastalığı, göğüs ve ciğer kanserleri gibi yaşamı tehdit edici hastalıklar arasında doğrudan bir bağlantı bulunmuştur.  İnsan tüketiciler için sağlık riski sadece hayvan ürünlerinde yoktur, bunlar bitkisel kaynaklardan kolaylıkla elde edilebilecek besleyici olan hiçbir şey bize sunmamıştır. Protein, demir, kalsiyum ve bütün vitamin gereksinimleri kolayca sadece yiyeceklerden ve bazı vitamin haplarından elde edilebilecektir. B-12 Vitamini istisna olarak hububat, fasulye, sebze, kabuklu yemiş ve meyvelerden elde edilebilir. Çoğu insan vegan diyetini standart diyetlere benzettiği zaman “Yeterince alacak mıyım?” sorusunu sorarken, “Çok daha fazla alıyor muydum?” sorusunu sormak daha çok önemlidir. Asıl büyük kaygı, kansere ve kalp hastalıklarının bağlı olduğu yağ ve kolesteroldür. Hem et hem de sütün doymuş yağ ve kolesterol oranı yüksektir. Vegan diyetinde, diğer taraftan, doymuş yağ oranı düşüktür, fakat  polyun doymuş yağ oranı fazladır. Bundan başka, bitkiler neredeyse hiç kolesterol içermemektedir.  Ayrıca, vegan yiyeceğinin yağ oranı doyurucu bir şekilde her şeyi yiyen birinden düşük iken, eşit olarak faydalı olan şey düşük protein alımıdır. Artan hayvan proteini osteoporoz, böbrek hastalığı, ve hatta kansere neden olmaktadır. Amerikalılar, yiyeceklerindeki proteini üç- dört kere almaktadırlar.

Çevre

27 Nisan, 1999’da, San Francisco Chronicle’ın ön sayfasındaki bir makalede, Endişeli Bilimciler Birliği et endüstrisinin çevresel etkilerini tartıştı. Çevre için en zararlı etkinliklerin ve ürünlerin listelendiği bir çalışmada et endüstrisi sadece otomobilden sonra ikinci sıradadır. 

"Sığır etinin endüstriyel üretimi, kümes hayvanları ve  domuz eti su yollarını ve havayı kirletmekte, toprağı zehirlemekte ve değerli kaynakları tüketmektedir, diyor  Massachusetts çevreci grubunun başkan yardımcısı olan Warren Leon. Araba ve kamyonların imalatı ve kullanımı listenin en üstündedir. ``Bu bizim beklediğimiz şeydi,'' dedi Leon. Fakat Leon araştırmacıların et üretiminin çevresel yıkım açısından araçlara göre iki sırada gösterilmesinden şaşırdıklarını söylediler. ``Bizler et üretiminin bazı türde etkileri olduğunu biliyorduk fakat o kadar da kayda değer bulmamıştık.'' Su kirliliği açısından, diyor Leon, sığır etinin makarna yapımında harcanandan 17 kat daha zarar vericidir.  Bu sığır yeminin çoğaltılması için gereken elektrik enerjisinin miktarı , yakıt, gübre ve böcek ilaçları kadar gübreden kaynaklanan su kirliliğinden de kaynaklıdır. ``Doğanın su yollarının gübre kullanımından kaynaklanan kirliliği aşırı derecede önemli ve ciddidir.'' diyor. ``Ülkede her bir aile için yirmi tonluk çiftlik hayvanı gübresi üretiliyor.  İnsan artıklarının yok edilmesini idare eden katı kurallarımız var, fakat   bu düzenlemeler gevşek ve zayıftır, bu hayvan artıkları için geçerli değildir. '' Sığır eti üretimi vahşi yaşam ortamına makarna üretiminden 20 kat daha fazla zarar vermektedir, diyor Leon, çünkü çok fazla toprak kullanılıyor."

Bu makale çoktan beridir bildiğimiz şeyleri doğruluyor.  Amerika’da ve diğer ülkelerde, hayvan ziraatının etkisi  çevreye çok büyük zararlar vermiştir. Hayvanları yiyecek için çoğaltma ziyankar ve verimsiz bir yöntemdir. Amerika’daki otlaklar ve mezbahalar  nehirlerin ve derelerin tek büyük kirleticileridirler. Bundan başka, hayvan yemi olarak kullanılan mahsuller insan tüketimi için üretildiklerinde cömert bir şekilde kimyasal böcek ilaçları ve herbisitlerin kullanımıyla sonuçlanan aynı standartları karşılamayı gerektirmeyecektir.  Bu kimyasallar tüketiciye sütten, yumurtadan ve etten geçmektedir. Bir devlet dairesi olan Hayvan Zarar İdaresi, şiddetli bir şekilde kurtlar gibi doğal türlerin yeniden ortaya çıkmasını engelleyen sığır ve koyun çiftçilerinin bütün emirleriyle kır kurdundan kargaya kadar her yıl milyonlarca yerli hayvan öldürülüyor. Suyun aşırı kullanımından toprak erozyonu ve ormansızlaşmaya, yediğimiz şeylerin yeniden incelenmesi gereklidir.

Pratiğe Dökmek

Vegan olmak kolaydır. Sosisli sandviç ve  dondurma gibi çoğu Amerikan geleneksel yemeğinin, şimdi vegan karşılıkları vardır. Çin ve Etiyopya gibi diğer kültürlerin mutfaklarına bakmak isteyebilirsiniz. Bir şehirde yaşıyorsanız, belki de vegan yiyeceklerini hangisi sağlıyorsa onu seçebilirsiniz. Deri olmayan ayakkabılar, kemerler ve diğer aksesuarları bulmak kolaydır.  Çoğu mağazalar branda, kauçuk veya vinil ayakkabı ve kemer satmaktadır. Sağlıklı yiyecek dükkanları diş macunu, şampuan ve sabun gibi geniş çeşitlilikteki vegan ürününü satmaktadır, sonuçlanan çoğu büyük şirketler bu talebi anlamıştır. Vegan Hareketi tarafından öne sürülen Vegan logosu ayrıca vegan ürünlerinin tanınmasını kolaylaştırmaktadır. Her günkü yaşantınız Dünyadaki canlıların hepsini etkilemektedir. "Sade bir şekilde yaşa ki diğerleri de öyle yaşasın." Mantığıyla hareket edin. Evvela bu değişiklikleri yaparken zorlanılabilir. Eğer yaşam tarzınızın içinde tutarlılık oluşturmaya inanıyorsanız, eminiz ki veganizmi seçeceksinizdir!

 Vegan Olmak Sağlıklı Mıdır?

Vegan yiyeceği yemek tamamen sağlıklı değildir.  Daha sağlıklıdır! Veganlar daha az yağ yemektedirler ve kolesterol oranları daha azdır. Ve en önemlisi, bitki temelli yiyecek Dünya Sağlık Organizasyonu tarafından tavsiye edilen oranlarla çakışan yeterince proteini sağlamaktadır. Bütün beslenme ile ilgili ihtiyaçlar karşılanır ve çoğu problem et yemekle ilişki içindedir ve sütten sakınılmalıdır. Aslında, et ve süt tüketimi kalp hastalıklarına ve bazı türde kanserlere neden olmaktadır. Ayrıca, fazla protein vekalsiyum tüketimini kalp problemlerine neden olabilmektedir.

B-12’den Ne Haber?

B-12,  veganların dikkatli olması gereken bir besindir. Hayvan ürünleri bol miktarda B-12 içerirken, bitkisel yiyecekler neredeyse hiç içermemektedir. Ve sadece az miktarlarda ihtiyaç duyulmakta , ve vücut  B-12’yi 3-4 yılda karşılayabilmekle beraber uzun dönem yetersizlikler halinde önemli sonuçlar doğurabilir. Bitki yiyeceği yeterli bir kaynakta B-12’yi nasıl karşılar sorusuna göre bir tartışma vardır. Tempeh gibi, bir zamanlar yeterli olarak düşünülmüş çoğu ürün artık daha fazla üzerinde daha fazla düşünülmemektedir. İyi ki, kolay alternatifler var. Birisi vitamin ekleri alma.  Bu B-12 için açık bir şekilde vitaminler kadar iyi multi-vitaminleri içerir. Ayrıca B-12 eklenmiş birkaç yiyecek daha vardır. Bunlar yaygındır ve bazı markalarda soya sütleri soya margarinleri, hububatlar, maya özleri ve soya proteinlerinde bulunur. Son olarak, beslenme ile ilgili  maya B-12’nin bir kaynağı olarak düşünülmüştür. 

Yeterli Proteini Alabiliyor Muyum?

Vegan yiyeceği Dünya Sağlık Organizasyonunun önerileriyle çakışan yeterli miktardaki proteini karşılamaktadır. Bir zamanlar her yiyecekteki proteini birleştirmek zorunda olduğumuz düşünüldü, fakat bunun doğru olup olmadığı üzerinde hiç düşünülmedi. Şimdi, eğer hububat, baklagiller, kabuklu yemiş ve tohumu içeren bir çeşit bitkisel yiyecek yerseniz, protein ihtiyaçlarınız karşılanacaktır. Ve soya proteini hayvan proteinin karşıtı olarak düşünülmüştür. Ayrıca, fazla protein sağlık problemlerine de neden olabilir. Kalp hastalıklarının, kadınlarda göğüs kanserinin ve böbrek hastalıklarının böbrek kemikleri kadar ilgisi vardır. Fazla proteinin ve  böbrekten kalsiyum çıkarmanın etkileri olabilir, ve osteoporozda bir faktör olabilir.

Yeterli Kalsiyumu Alabiliyor Muyum?

Süt endüstrisinin, aslında sütün iyilikten çok zarar verdiğinde kalsiyum ve güçlü kemikler için sütün gerekliliğini iddia etmesi komiktir. Aşırı hayvan proteininde aslında böbreklerden salgılanan kalsiyumun etkileri vardır. Çalışmalar süt endüstrisinin ostreopoz üzerinde küçük bir etkisi olduğunu göstermektedir.  Aslında, fazla süt tüketmeyen ülkelerin Amerika gibi büyük süt tüketicisi ülkelerden daha düşük oranda ostropozları vardır. Kalsiyumun vegan kaynakları brokoli, collard, hardal , şalgam, kara lahana ve ıspanak gibi koyu yeşil sebzeleri içermektedir. Fırında fasulye, ve kabuklu yemiş gibi baklagiller de aynı zamanda mükemmel kaynaklardırlar. Soya sütü ve tofu içeren çoğu yiyeceğe, kalsiyumla moral verilmiştir. Ek olarak, hayvan olmayan kalsiyum ekleri  bir çok sağlıklı yiyecek dükkanlarından elde edilebilmektedir.

Bazı Yaygın Hayvan Malzemeleri Nelerdir?

Etiketler çoğu kez tamamen bilinmedik malzemelerle yapılmıştır, haliyle de ürünün vegan olup olmadığını bilmiyoruz. Veganlıkta çok kararlı olanlar için, bizim hayvan malzemelerinin kapsamlı bir listesini inceleyebilirsiniz. Bununla birlikte, çok yaygın ve vegan olmayan bazı malzemeler vardır. Bunlar kesilmiş sütün suyu, süt şekeri, jelatin (bitkiden sağlanan jelatinle birlikte), domuz yağı, pencere kanadı, bal, bal mumu, ve rafine edilmiş şekerdir.  Hayvanları kullanan giysiler deri, süet, yün ve ipeği içerir.

Şekerin Vegan Olmadığını Duydum. Bu Doğru Mudur?

Bizler  son zamanlarda dünyanın en büyük imalatçılarından biri olan C & H Şeker Şirketiyle ilişkiye geçtik. Bu onların Şubat 25,1999’a tarih atılmış cevabıydı.

“Bizim karbonize edilmiş kemik kömürünün kullanımımıza   ilişkin C & H Şekerle ilişkiye geçmeye zaman ayırdığınız için teşekkür ederim. Dürüstçe onaylanan şekerin kendisinde hiçbir hayvan ürünü yoktur. Kemik kömürü sadece sığır kemiklerinden yapılıyor, diğer hayvanlardan değil. Kemik kömürünün işlevi ham şekerden pisliği atmaktır.

Kemikler et ambalaj endüstrisinin yan ürünü olarak kullanılmamaktadır, fakat Hindistan, Pakistan ve Nijerya gibi ülkelerde doğal olarak ölen sığırlardan alınmaktadır.  Kemik maddesi olarak başlıca kullanılan şey, jelatin üretimi içindir, ve mangal kömürü yapımı bu endüstrinin yan ürünüdür.. İskoçya’da, bunlar mangal kömürü yaratmak için, 1200º  santigratta kapalı atmosferlerde yakılmaktadırlar.  Bu kemik kömürü şeker eritildiğinde dumanlılıkla sonuçlanabilecek, renk, kirlilik ve doğal olarak meydana gelen belirli mineralleri atmak için kullanılmaktadır. Kemik kömürleştirmesi şekerin içinde değildir, fakat kahve filtresine benzer bir filtre olarak kullanılmaktadır. Onun kullanımı şeker arıtmada çok yaygın bir uygulamadır  ve hala çok kolay elde edilebilir. Bitki kömürü külü atmamaktadır, şeker kullanımı bir alternatif olarak bu türden düşük karbon kalitesinde bir şeydir.. C&H Şeker alternatifler aramaktadır. Eğer bir tüketici bu kemik kömürü kullanımını uygunsuz bulursa, tek alternatif spesiyalite şeker olabilir. C&H Haw aiian Washed Raw , kirecin (kalsiyum karbonat) aydınlatılmış temsilcinin yerine karbonize kemik kömürü olarak kullanıldığı Hawai adalarında işlem gördü.  Sonra bizim onların kurutulduğu ve paketlendiği anakara rafinerilerimize nakledildi.  C&H Sugar’ı satan marketlerden elde edilebilir.

 C&H Sugar’ın beslenme ile ilgili değerlerine ilişkin olarak...bizim saf şeker kamışımız %100 sakrozdur; saf karbonhidrattır...yağ yok,kolesterol yok. Bizler tozşekerlerimize her hangi bir katkı maddesi katmıyoruz veya herhangi bir şeker ürünümüze ve şekeri beyazlatmıyoruz. Sizin genel bilginiz için, bütün diğer karbonhidratlar gibi, şeker gram başına 4 kalori içermektedir ve  bir çay kaşığı 15 kalori içerir. Bizler özellikle kahverengi şekerimizle gurur duyuyoruz, tatlandırıcıya ve renklendiriciye ihtiyacımız olmayarak; pekmez tatlandırıcısı kamıştan doğal olarak kristalizasyon yoluyla elde edilebilir. 

Görebildiğiniz gibi, bu özel şirket işlemlerinde hayvan ürünlerini kullanmaktadır, ve vegan olabileceği akıldan bile geçmez.

İşlemden geçirilmiş şekeri kullanmanın birkaç yolu var. Bunlar ham, turbinado, şeker, şeker pancarı, succanat, hurma şekeri, fructose, arpa maltı, pirinç şurubu, mısır şurubu, pekmez, ve isfendan şurubunu kapsamaktadır. Ayrıca, her hangi bir işlenmemiş  şeker kamışı vegan olabilir. 

Yumurtanın Yerine Geçecek Besinler Nelerdir?

Yumurtaya birkaç alternatif vardır, ve bunlar ne için ihtiyaç duyulduğuna bağlıdırlar. Denemek isteyebilirsiniz. Bazıları:

Ener-G Yumurta Yerini Alacaklar -
2 KAŞIK mısır nişastası = 1 yumurta
2 KAŞIK kamış kökü unu = 1 yumurta
2 KAŞIK patates nişastası = 1 yumurta
1 kümelenmiş KAŞIK soya tozu + 2 KAŞIK su = 1 yumurta
1 KAŞIK soya süt tozu + 1 KAŞIK mısır nişastası + 2 KAŞIK su = 1 yumurta.
1 KAŞIK keten tohumu + 1 bardak su = 1 yumurta. Tohumları ve suyu istenilen koyuluğa kadar 1-2 dakika karıştırın. 1 muz = 1 keklerdeki yumurta.