Polen Tips

Duitse Sehnsucht, de Mennonieten , wat is Pools voor kamperen en nog veel meer om te weten

Onze nieuwsgierigheid voor Polen is gewekt door een boekje van Marion Gräfin Dönhoff die haar jeugd beschrijft in het voormalige Oost Pruisen. Het moest er naar ons idee prachtig zijn en we besloten een kijkje te gaan nemen.

Het verschil met andere tochten was dat het meer heeft opgeleverd dan de tocht alleen.
Dat komt waarschijnlijk omdat wij,net als de gemiddelde Nederlander, vrijwel niets afwisten van de Oost-Europese landen.
Het is moeilijk een algemeen beeld van Polen te geven. De indrukken die je opdoet liggen erg uit elkaar. Je ziet iedereen weer andere dingen over Polen opschrijven. Wij zijn in Hinter-Pommeren door verarmde dorpjes gekomen waar de werkeloosheid vanaf droop. Maar wat schetst je verbazing als je drie uur later door een modern opgebouwd plaatsje komt met alles splinternieuw. In Malbork zijn we langs een kilomerslange file van boerenwagens gereden die een week in de file moesten staan voor ze hun oogst (hun jaarinkomen) bij de meelfabriek konden lossen. Maar achterlijk is Polen niet: moderne industrie zat en die boeren hebben allemaal een tractor, nergens oogstende boeren gezien die het van paardenkracht moesten hebben. En zo kan je nog even doorgaan.

Voormalig Duits gebied in
Polen

Allereerst waren de gebieden die wij zijn doorgefietst tot 1945 allemaal Duits grondgebied. Dat is overal goed te merken. Naast hun Poolse naam hebben alle plaatsen ook nog een Duitse naam. Verder kom je overal Duits cultureel erfgoed tegen. Bijvoorbeeld de "Vorlaubehaüser", boerderijen met een typische overdekte voorgalerij; het kasteel van Malbork (Mariënburg) dat gesticht is door de Duitse Ridderorde; een restaurant in Biskupiec(Bischofsburg) gevestigd in de voormalige kachelfabriek "Gebr. Huhn" en dan natuurlijk Sztynort(Steinort), min of meer het einddoel van onze tocht. Klik hier voor meer
Een andere site over een fietstocht door Polen is http://www.hsa.lr.tudelft.nl/~bvo/fiets/polen.htm . Ook zij beginnen met een stukje geschiedenis van Polen. Het is haast onvermijdelijk. Je kunt Polen alleen begrijpen als je weet hoe veel het in de loop van de geschiedenis overheerst is geweest.

En dan het landschap.
Het landschap in Achter-Pommeren en Mazurië is weids en heuvelachtig. Daartussenin ligt het vlakke rivierengebied van de Wiszla (Weichsel).
Hoewel je in Achter-Pommeren meestal door een flinke strook land van de zee gescheiden wordt krijg je af en toe de gelegenheid om ook van dat kustlandschap te genieten. Bijvoorbeeld bij Leba met z'n Wandelende Duinen (50 meter hoog). Aan de kust van Achter-Pommeren liggen twee nationale parken: NP Wolinski en NP Slowinski. In Mazurië zijn we ook door het NP Rezervat Konyka Polskiego gekomen. De links voor de Poolse nationale parken is Polish National Parks http://hum.amu.edu.pl/~zbzw/ph/pnp/pnp.htm. Ze hebben er vele en er komen ook veel universitaire biologische onderzoeksgroepen naar Polen omdat er nog veel ongerepte natuur is te vinden. Alleen kom je daar niet zo maar in. Het wordt zwaar beschermd.

Het verbindingsstuk tussen Achter-Pommeren en Mazurië loopt via Gdansk en het gebied ter weerszijde van de Wiszla (Weichsel). Wat Gdansk betreft. Dat mag je niet missen. Het is een Hanzestad met een prachtige oude binnenstad. De Wiszla is Polens hoofdrivier. Hij splijt Polen als het ware in tweeën en loopt van de Karpaten via Warschau tot Gdansk. Het delta-achtige kustgebied is in de 12e en 13e eeuw drooggelegd door Nederlandse Mennonieten die naar Polen waren gevlucht. Dat is ook goed te zien want je komt door een typisch Nederlands Polderlandschap. Het heet niet voor niets "Niederländisch Preussisch Gebied". We hebben een ommetje gemaakt naar een Mennonieten begraafplaats. En ja hoor, daar liggen ze: allemaal Nederlandse namen. Vooral Claaszen komt veel voor en Rumpt. Ook in het kasteel van Malbork zijn een groot aantal grafstenen bijeengebracht van Mennonieten. Een leuke link in dit verband is van Hans Farjon die er een hele studie van heeft gemaakt. (http://home.planet.nl/~hans.farjon/weichsel.htm)

Polen heeft een landklimaat. We hadden dan ook vier weken prachtig weer. Maar het schijnt ook wel eens anders te kunnen. De zomers zijn maar kort. In de laatste week van augustus begonnen er al verdacht veel gele blaadjes over de weg te rollen en stak er af en toe een windje op dat niet meer bij de zomer hoort.
In de eerste week van september loopt het vakantieseizoen in Polen echt af. Op 2 september begonnen in Giszyko de scholen alweer en waren wij nog enige op de camping. Een dag later stonden wij in Mikolajki weer met meerderen. Maar twee dagen later in Olsztyn waren we op de hotelcamping weer de enigen en konden we maar ternauwernood nog in de douches terecht. Het was toen echt tijd om te vertrekken.

Klik hier voor meer

De kerken in Polen vormen een apart verhaal. Polen is een heel erg katholiek land. Mag men voor de instandhouding van het culturele erfgoed dan niet genoeg geld hebben, dat geldt niet voor de kerken. Nergens hebben wij een verwaarloosd kerkgebouw aangetroffen. Maar je staat dan wel weer verbaasd als je met de trein ergens een kerktoren voorbijkomt met een kruis op de torenspits waar een hamer en een nijptang in zitten verwerkt. Een soort symbiose met het voorbije communistische regime zeker. Verder bij een aantal kerken schildjes met "Radio Maria". Dat zal wel met de Maria-beweging in de katholieke kerk te maken hebben.
Klik hier voor meer

En nu dan waar het allemaal om draait: het fietsen en kamperen, hiernaast op middeleeuwse wijze in beeld gebracht door de camping organisatie Inter Camp in Leba.

Over het fietsen lees je op Internet verschillende verhalen. Meestal: hoe langer geleden hoe rustiger het was. Samenvattend is onze ervaring dat als je rustig wilt rijden je op de oude binnenwegen met kuilen, gaten en kinderkopjes moet zijn. Wil je vlak rijden dan moet je op de geasfalteerde binnenwegen en grote autowegen zijn maar daar word je bijkans van de weg af gereden.
De Polen zijn dol op (tweedehands) auto's en ze leven er zich volledig mee uit. Voeg daarbij dat alles wat zich verplaatst (vrouwen met kinderwagens, fietsende gezinnen, scooters, bromfietsen en natuurlijk de auto's) de smalle strook asfalt opzoekt en je kunt wel raden wie dat wint. Het beste is consequent een tegelbreedte voor jezelf te reserveren. Eerlijk gezegd heeft het ons humeur wel eens beïnvloed.

Fiets op de trein gaat goed. Je moet wel de trajecten hebben waar een fiets meenemen is toegestaan: staat in de dienstregeling. In principe is daar altijd een fietswagon maar in de praktijk is dat vaak niet zo. Je mag je fiets dan op het voor- of achterbalkon zetten. Houd er rekening mee dat de perrons vaak laag en de treinen hoog zijn en je krijgt weinig tijd. Advies: alles van je fiets af anders wordt het een worsteling. Wij hebben dan ook geen snelle fietstassen voor en achter maar slechts een oud-Hollandse fietstas plus kanozak achter zodat je met twee handbewegingen de hele bups er af hebt.
Klik naar dagboek voor treinreis naar Nederland

En dan het kamperen.
Allereerst is het aan te raden een Camping Card International (CCI) van de ANWB bij je te hebben. Als je die toont is de inschrijving een fluitje van een cent.
Het is in Polen hetzelfde als in Mecklenburg-Vorpommeren: de kleine campings zijn primitief, de grote zijn goed. Zeker de terreingesteldheid is bij de grotere beter. Je komt vaak de combinatie hotel annex camping tegen. Je meldt je dan aan de receptie in de hal van het hotel en na de inschrijving ga je naar het kampeerterrein dat er naast ligt. Voor allemaal geldt dat het sanitair dagelijks goed wordt schoongehouden maar het is meestal wel versleten. De mooiste camping was Inter Camp in Leba. De hotelcampings in Malbork en Olsztyn waren ook prima.

Standaard hebben ze allemaal afwas- en groentenschoonmaak aanrechten met goede verlichting die het ook doet , zodat je 's avonds niet in het donker staat. Dat was vorig jaar in Oost-Duitsland wel anders.

Polen zijn echte bewakingsfreaks. Alle campings hadden een secure bewaking bij de ingang. Ook afmelden bij het weggaan was verplicht. Zoals al gezegd is de CCI is daarbij van groot gemak. Het voordeel is dat je een geruster gevoel voor je spullen hebt. Het nadeel is dat het ook betekent dat bijna elke Pool een auto alarm heeft en die gaat om de haverklap af. Vooral de gewoonte die de campings hebben om poezen te laten rondlopen tegen de muizen veroorzaakt veel nachtelijk loos auto alarm.

De Polen vinden het doodnormaal dat je tot in de vroege ochtend flink doorzakt en het hebben van luidruchtige buren als disco's e.d. maakt alles bijelkaar dat het vooral 's nachts een luidruchtig volkje is.

En dan het water. Moet je ontsmettingsmiddel mee of niet ? Wij hadden HADEX, het gebruikelijke water-desinfectiemiddel, mee maar het eigenlijk nooit nodig gehad. In het begin hebben we het wel gebruikt maar van lieverlee hebben we het laten schieten en er nooit nadelige gevolgen van gehad. Moet je het dus maar niet meenemen ? Nou, dat ook weer niet. Je kunt niet weten en als je niet zeker bent het maar beter wel gebruiken. Wij nemen het in ieder geval de volgende keer weer mee.

Tot slot hierna nog een paar tips en nuttige links.

In Polen wordt niet veel Engels gesproken dus een woordenboekje meenemen is noodzakelijk. Dat wil niet zeggen dat je je dan ineens fatsoenlijk in het pools kunt uitdrukken maar met een paar woorden kan je wel aangeven waar je het over wilt hebben. Bij het loket van de spoorwegen gaven wij altijd een briefje wat voor kaartje we wilden hebben en dat werkte goed. Helaas bestaan er geen normale kleine woordenboekjes. Het zijn altijd touristische taalgidsjes die naar onderwerp zijn ingericht met kant en klare uitdrukkingen die nou net niet die uitdrukking bevatten die jij nodig hebt. Je bent dus toch weer op losse woorden aangewezen. Bovendien blijkt men het toch weer anders te zeggen dan de uitdrukking die het gidsje geeft. Maar goed, beter iets dan niets: meenemen dus.
En dan hier nog een paar woorden die je meteen al nodig hebt:

" Pole namiotowe": betekent zoveel als " tentkamperen". Dat is dus een kampeerterrein waar je je tent kan opslaan.
" Rower": betekent " fiets" (Spreek uit als rover. Meervoud rowery).
" Wolny pokoje": Betekent " Kamers te huur " (enkelvoud: wolne).

Een nuttige woordenboekenlink is de volgende: http://english.poland.com/. Klik daar in de "Polish Language Corner" op Translator en je komt in de vertaalsite. Je kunt die laatste ook direct bereiken via http://www.poltran.com/pl.php4 .

Een prima reisgidsje is het Duitse boekje "Polen per Rad" van Herbert Lindenberg. Wij gebruikten Band 1: Norden mit Masuren. Uitg.: Wolfgang Kettler. ISBN 3-932546-11-3. Link: http://www.kettler-verlag.de

Onderweg kom je een veelheid van kleine levensmiddelenwinkeltjes tegen, veel meer dan supermarkten. Ze zijn te herkennen aan het opschrift "SKLEP" "Spozywczo".'s Zomers zijn ze snoeiheet binnen. Wat vlees betreft kan je een veelheid van worsten en worstjes krijgen. Maar wij wilden ham in van die kleine blikjes, (Unox)-Smac dus. Vele SKLEP winkeltjes later kwamen we er achter dat dat eenvoudig "przsjmac" heet. Probeer het maar zo goed mogelijk uit te spreken (aan de reactie merk je wel dat het toch nooit je dat is) dan begrijpen ze je wel. En verder is het gewoon een kwestie van aanwijzen. Nog een weet: op zondag zijn de meeste SKLEP winkeltjes open.

Wij koken zelf. We nemen daarvoor voldoende tankjes camping-gaz (CV 470, 450gr.) mee voor ons camping-gaz brandertje Bleuet 270 micro. Dat wil zeggen voor elke week ongeveer 1,5 tankje. Een half tankje is de CV 270. Wij zijn onderweg maar een winkel tegengekomen die ze had. Het voordeel is dat het een hoop tijd bespaart maar het nadeel is natuurlijk dat je ze moet meeslepen, wat in de loop van de tocht uiteraard steeds minder wordt.

Om geld te pinnen moet je als buitenlander altijd bij een PKO Bank zijn. In het begin lukte het ook wel bij andere banken maar je loopt dikke kans dat ze geen zakelijke relatie met het buitenland hebben. Via het alternatief creditcard worden dan alleen Visa Cards geaccepteerd.
Wat betreft het in Nederland terugwisselen van Pools geld (Zloty) in Euro's: dat kan alleen bij een bankfiliaal van de Grenswisselkantoren.
De prijzen voor je levensonderhoud en het kamperen zijn in Polen globaal de helft van de Nederlandse prijzen. Zolang ze nog geen lid van de EU zijn tenminste !

Onze kleding is kampeerkleding. Geen snelle spullen dus. Het enige wat we van belang vinden zijn de fietsonderbroeken ter voorkoming van blaren. De onze zijn van ODLO (Odlo-Termic) met een zitstuk er in. In het begin denk je, wat moet ik met zo'n geval tussen m'n benen maar dat valt reuze mee. Als je gevoelig bent voor blaren kan je die er beslist mee voorkomen.