|
SPECIFICNI
POREMECAJI LICNOSTI
- etiologija
- genetski, biokemijski,
odgojni cimbenici
- upotrebljava se i izraz:
psihopatija. u sirem smislu
izraz psihopatija upotrebljava
se za bilo koji psihicki
poremecaj. u uzem smislu
obicno se smatra da su devijacije
psihopata u socijalno smislu
negativne.
- "psihopati" NE
pokazuju ostecenja inteligencije.
- definicija: trajno nepromjenjeno
i neprilagodjeno ponasanje
koje se ocituje u adolescenciji
ili ranom odraslom dobu,
a uzrokuje subjektivne smetnje
i ostecuje socjalno-radno
funkcioniranje.
- zaostali razvoj izvjesnih
kvaliteta i nerazvijenost
volje, emotivnog zivota i
nesto rje?e nerazvijenost
rasu?ivanja i nagona
- s vremenom se volja i emocije
rasu?ivanja razvijaju, a
nagoni slabe, pa tako osobe
postupno sazrijevaju s ocitim
pomakom prema dobnim skupinama:
30, 40, pa cak i 50 godina
- mogu biti predznak tezeg
psihickog oboljenja.
- PARANOIDNI
poremecaj licnosti
- SHIZOIDNI p.l.
- DISOCIJALNI (ANTISOCIJALNI,
ASOCIJALNI) p.l.
- GRANICNI p.l.
- HISTRIONSKI p.l.
- NARCISTICKI p.l.
- INHIBIRAJUCI (IZBJEGAVAJUCI)
p.l.
- OVISNI p.l.
- PASIVNO- AGRESIVNI p.l.
- OPSESIVNO - KOMPULZIVNI
p.l.
- VAZNO je
napomenuti da bi se pojedinac
klasificirao u pojedini poremecaj,
dovoljno je da zadovoljava
5 navoda.
PARANOIDNI
POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- ekstremna sumnjicavost
i ocekivanje neprijateljskih
stavova okoline
- ljubomora
- stalna provjera lojalnosti
prijatelja, ro?aka, suradnika
- paranoidno tumacenje inace
bezazlenih situacija
- emocionalna hladnoca i
frigindost
· takve osobe:
- nisu tolerantne
- stalno su u nekom iscekivanju
- izbjegavaju emocionalno
povezivanje s drugim osobama
u kojih izazivaju nelagodu
i strah.
· moze prethoditi
psihozama i shizofreniji.
· 0,7 % - 5 % u populaciji,
cesce u muskaraca.
SHIZOIDNI
POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- nezainteresiranost za intrepersonalne
odnose
- hladan, aplaniran afekt
- indiferentnost prema kritici
kao i prema pohvali
· takve osobe:
- hladne osobe
- sami sebi dovoljne
- vrlo oskudna socijalna
interakcija
- cesti problemi na poslu
ako je takav posao da ga
moraju djeliti s drugim ljudima.
· tezi oblici:
- dominira bizarnost misljenja
i ponasanja
- socjalna izolacija
- poremecaj percepcije
- emocionalna neadekvatnost
- hladnoca
· javlja se
mjesavina anksioznosti i
distrofije
· rizik od suicida
· intenzivni stres moze izazvati
psihoticno stanje
· 3 % u populaciji.
DISOCIJALNI
(ANTISOCIJALNI, ASOCIJALNI)
POREMECAJ PONASANJA
· karakteristike:
- bezobzirno, neodgovorno
i antisocjalno ponasanje.
· za posatavljanje
dijagnoze bolesnik mora biti
stariji od 18 godina, a analiza
anticos. i asoc. ponasanja
zapocinje vec u djetinjstvu.
· poremecaj
remeti profesionalnu i socjalnu
funkciju, a bolesnici se
cesto nadju u kaznenom popravnim
ustanovama
· cesci u
muskom spolu.
GRANICNI POEMECAJ LICNOSTI
· nestabilni
identitet i intrapersonalni
odnosi uz veliku promjenjivost
raspolozenja
· osobe su vrlo nesigurne
u svojim ciljevima, izboru
profesija, seksualnoj orjentaciji,
kao i ukupnoj predo?bi o
sebi samima
· afektivna nestabilnost
se ocituje brzim i krttkotrajnim
depresivnim epizodama, anksioznoscu
ili iritabilnoscu.
· javlja se osjecaj praznine
i dosade, a tolerancija prema
samoci je izrazito smanjena
· epizode gnjeva, prijetnji,
pokusaja ili realiziranja
suicida.
· socjalno i radno funkcioniranje
zakazuje.
· komplikacije:
- distimija
- depresivne epizode
- ovisnost o alkoholu ili
drogama
- suicid
· 15% - 20%
u populaciji psihijatrijskih
bolesnika.
HISTRIONSKI POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- prenaglaseno izrazavanje
emocija
- stalno traze paznju, podrsku
ili priznanje
- emocije su vrlo intenzivne
i prekomjerno burne.
· takve osobe:
- povrsne su
- zavodljive
- skole erotizaciji s cestim
romanticnim vezama
- seksualno naivne
- sugestibilne s cestom somatizacijom
i depersonalizacijom
- intrapersonalni odnosi
su burni i razocaravajuci
· cesci u
zena
· 7% - 19% u opcoj populaciji
NARCISTICKI POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- osjecaj iznimne vaznosti
i znacajnosti
- intenzivna zavist prema
drugim ljudima
- stalna teznja za novim
uspjesima
- parazitski odnos prema
okolini, te stalno ocekivanje
posebnih povlastica
· ispod toga
krije se nedovoljno samopostovanje,
nesigurnost i osjecj inferiornosti.
· 2% - 8% u prevalenciji.
INHIBIRAJUCI ( IZBJEGAVAJUCI)
POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- nelagoda u interpersonalnim
odnosima
- strah od kritickog odnosa
okoline
- vrlo brzo obeshrabljivanje
· takve osobe:
- zude za prihvacanjem i
emocijama
- izbjegavaju javne nastupe
- depresija, anksioznost
i ljutnja na samog sebe zbog
ponavljanih neuspjeha u pokusajima
da obogate svoj socjalni
zivot.
· komplikacije:
- soc. funkcioniranje naruseno,
pa se moze javiti soc. fobija.
OVISNI POREMECAJ
LICNOSTI
· karakteristike:
- ovisnost o drugim osobama
i submisivnost
- ne mogu donijeti ni najmanje
odluke bez prethodnog savjetovanja
ili uvjeravanja da su ispravne
- prepustanje drugima da
donose vazne zivotne odluke
- osjecaj bespomocnosti
- nisko sampopostovanje
- strah od odbacivanja
- poredjivanje drugima, pa
i onda kad nisu u pravu
- licnost trazi zastitnika
koji ce omoguciti izbjegavanje
odgovornosti, donosenja odluka
i posljedica.
PASIVNO - AGRESIVNI POREMECAJ
· karakteristike:
- pasivno opiranje pravilima
socjalnog i profesionalnog
funkcioniranja
- otpor je indirektan, a
iskazuje se neefikasnoscu
u radu i soc. funkcioniranju
- moze se ocitovati: sutnjom,
odugovlacenjem, tvrdoglavoscu,
smanjenim samopouzdanjem
i skepticnim odnosom spram
buducnosti
· komplikacije:
- distimija
- depresija
- navikavanje na droge
OPSESIVNO
KOMPULZIVNI POREMECAJ LICNOSTI
· karakteristike:
- prekomjerni perfekcionizam
- rigidnost emocija, misljenja
i ponasanja
- osobe teze perfekciji u
najmanjim stvarima i uporno
traze da se druge prilagode
njihovu stilu
- imaju problema s vremenom
- posao rade s enormnom tocnoscu,
ali bez uzivanja
- osjecaju strah od greske
- teze hipermoralnosti
- prema osjecajima drugih
su netolerantni
- skloni kritiziranju
- kruti u svakodnevnim odnosima
- skloni skrtosti
· komplikacije:
- opsesije, kompulzije, hiperhondrijaza,
distimija, depresija.
· predisponiraju za srcani
infarkt
· prevalencija 2% - 22%,
cesca u muskaraca i to u
skupini najblizih srodnika
|
