-
De
Zapatisten
in
de Mexicaanse hoofdstad
De
mannen en vrouwen met bivakmutsen van het Zapatistische Leger voor
Nationale Bevrijding (het EZLN) hebben begin maart hun intrede gedaan in
Mexico City na een meer dan 3000 kilometer “lange mars” die vertrok
vanuit de verre provincie Chiapas.
Meer
dan een miljoen mensen kwamen ze begroeten op de talrijke meetings in
verschillende staten en steden van de Mexicaanse Republiek. In de
hoofdstad werden de Zapatisten onthaald door een menige van zeker 200.000
mensen. Eén zaak is zeker: de Zapatisten die in 1994 de gewapende
boerenopstand in Chiapas leidden, kunnen rekenen op een massale steun bij
de meest onderdrukte lagen van de hele samenleving. Bovendien heeft hun
mars de hoop op een beter leven aangewakkerd.
De
nieuwe regering van de rechtse PAN (Partij van Nationale Actie) en
president Fox proberen
door politiek gemanoeuvreer de enorme steun voor de Zapatisten in
hun voordeel te keren. Daarom verklaart Fox op de meeste cynische wijze
dat hij volledig akkoord is met de politieke doelstellingen van de
Zapatistische Mars. Maar terwijl Fox pleit voor de “eenheid tussen de
regering en het EZLN om de belangen van de inheemse volkeren te
verdedigen”, laat hij het repressieapparaat los op betogers tegen de
globalisering en strijdende arbeiders en boeren. Fox toont zijn bereidheid
om een dialoog op te starten en tot een akkoord te komen met de Zapatisten,
maar lanceert tevens een hevige ideologische campagne om de publieke
opinie klaar te stomen voor het aanvaarden van verdere repressie.
Fox
kan geen oplossing bieden
Het
belangrijkste wapen van de PAN-regering in de strijd tegen het EZLN is de
media. De pers stelt de EZLN-mars voor als een actie om vrede te komen
sluiten. Indien dit niet zou gebeuren of indien het EZLN niet tot een
vernederend compromis komt met de regering, zal deze antwoorden met zware
repressie.
Het
regeringsplan is duidelijk: het EZLN dwingen tot een of ander akkoord dat
Fox kan voorstellen als een persoonlijke overwinning. Zo’n nepakkoord
zou Fox natuurlijk manoeuvreerruimte geven voor verdere aanvallen tegen de
arbeidersbeweging, zoals een grootscheepse privatisering van de
elektriciteitssector, de stijging van de prijs voor het drinkwater, een
verhoging van de onrechtstreekse belastingen en verandering in de
arbeidswetgeving. Het patronaat heeft dringend nood aan een nieuwe ronde
van sociale afbouw als gevolg van de groeivertraging van de economie van
de Amerikaanse noorderbuur van wie Mexico sterk afhankelijk is.
Het
Zapatisme
De
Zapatisten blijken dit gevaar niet volledig in te zien. Verschillende
linkse intellectuelen hebben hun steentje bijgedragen tot de verwarring
door de PAN-regering voor te stellen als een regering van openheid en
dialoog. José Saramago, een vooraanstaand schrijver en intellectueel van
het progressieve kamp, heeft geen moeite om te vertellen dat “Fox echt
vrede wil”. Het dagblad La Jornada blijft zonder verpinken de president
bewieroken. Volgens deze krant zou Fox erin geslaagd zijn om een klimaat
van ontspanning te scheppen. Verder beweert deze krant dat de vrede onder
Fox meer vooruitgang heeft geboekt dan tijdens het jarenlange bewind van
de PRI-regering, d.i. de voormalige staatspartij. De verklaringen van
subcommandente Marcos gaan in tegengestelde zin. Volgens Marcos heeft Fox
geen goede bedoelingen. Dat zal het voor de regering moeilijker maken om
de Zapatisten te strikken in het cynische schaakspel van de Staat.
De
miljoen tellende mensenmassa die de Zapatisten op verschillende plaatsen
onthaald heeft, was echt indrukwekkend. Maar de Zapatisten zijn niet
bereid om deze sociale mobilisatie te organiseren rond een eisenbundel in
samenwerking met de vakbonden, volksorganisaties en de linkse politieke
massapartij PRD en acties op touw te zetten die buiten de enge grenzen
treden van de eisen van de inheemse volkeren. Natuurlijk is het belangrijk
om te strijden voor de rechten van boeren en inheemse volkeren van heel
Mexico, inclusief voor de autonomie van deze volkeren. Maar
“autonomie” op zichzelf komt neer op de socialisering van armoede en
het isolement. Het alternatief op zo’n beperkt eisenplatform is een
combinatie van deze eisen met een programma dat voldoet aan de
verwachtingen uitgedrukt in de eerste Verklaring van Lacandona (nationale
bijeenkomst in van de Zapatisten en de brede volks-, boeren-, studenten-
en arbeidersbeweging in de zomer van 1994). Deze verwachtingen zijn
eenvoudig: werk, onderwijs, gezondheid en een dak boven ieders hoofd.
Zowel
de PRD (Partij van de Democratische Revolutie) als de meest strijdbare
vakbonden steunen de mobilisatie van het EZLN. Zelfs de commandanten van
het Zapatistische leger hebben meermaals benadrukt dat ze deel willen
uitmaken van een bredere en meer algemene strijd van het hele volk. Daarom
zouden ze beter de eis voor een 24-urenstaking overnemen om de regering te
dwingen toe te geven op de vermelde eisen.
Politiek
alternatief
Niemand
twijfelt aan de rechtvaardiging van de opstand van 1 januari 1994 in
Chiapas. Deze opstand was een kreet voor hulp en solidariteit vanwege de
indianen van Mexico die al jarenlang in een verdomhoekje zitten. Het komt
er natuurlijk op aan om hun rechten te erkennen en hen de nodige ruimte
toe te staan. Maar de rechten van alle arme boeren - zowel de inheemse als
de andere die in gelijkaardige of zelfs slechtere toestand leven - moeten
ook worden opgenomen. Geen enkele groep van de onderdrukten en armen uit
de Mexicaanse samenleving mag worden uitgesloten. Vandaar de noodzaak om
een politiek project uit te werken dat de kunstmatige verdeeldheid op
basis van ras e.d. kan overstijgen en alle onderdrukte mensen kan
verenigen tegen hun gemeenschappelijke uitbuiters.
- Emilio
Diaz
- Redacteur
v/h Mexicaans marxistisch blad Militanté
www.militante.org
- Maart
2001
|
