Sóng Thần Tsunami
Đặng Đ́nh Long


Hai mảng thạch quyển Australia và Âu Á trợt nhẹ vào nhau đă tạo nên trận động đất 8,9 độ richter dưới đáy biển ngoài khơi Indonesia ngày 26-12-04. Cú trợt đó không những làm các ḥn đảo nhỏ chung quanh chuyển đi 20 mét về phía tây nam, cao lên khỏi mặt biển một chút, mà c̣n làm cho 11 nước trong vùng Nam Á bị tàn phá nặng nề bởi các đợt sóng thần.


Liên Hiệp Quốc ước tính có tới 150,000 người chết chủ yếu là người Indonesia, Sri Lanka, Ấn Độ và c̣n có hàng ngàn du khách phương tây đang nghĩ lễ cuối năm ở các trung tâm du lịch nổi tiếng của Thái Lan và Sri Lanka. Kiểm điểm sơ khởi cũng cho thấy có trên 5 triệu người mất sạch nhà ở, thiếu thức ăn, nước uống và các điều kiện vệ sinh tối thiểu. Nguy cơ bệnh dịch có thể giết thêm 150,000 người khác.


So với trận động đất xảy ra năm 1976 khiến 250,000 người chết ở thành phố Đường Sơn tỉnh Hà Bắc Trung quốc th́ trận động đất nầy làm thế giới rúng động hơn nhiều. Truyền thanh truyền h́nh từng giờ từng phút phát đi tin tức và h́nh ảnh rất thương tâm khiến người nghe, người xem bàng hoàng xúc động.


Từ xưa thiên tai luôn là nổi ám ảnh kinh hoàng của con người.
Năm 1556 động đất ở hai tỉnh Sơn Tây và Hà Nam làm chết hơn 800,000 người Trung quốc.
Năm 1883 sóng thần ở Java và Sumatra giết hại 36,000 người Indonesia.
Trận vỡ đê sông Hoàng Hà năm 1887 làm chết 900,000 người.
Năm 1986 người Nhật cũng đă từng bị sóng thần nhận ch́m 27,000 người…
Giông băo, tuyết lở, gió xoáy, đất chuồi và hạn hán cũng là những thiên tai đáng sợ. Người ta không quên cơn lốc xoáy xảy ra ở Bangladesh năm 1970 làm gần 500,000 người chết; trận băo Mitch ở Honduras và Nicaragua năm 1989 làm hơn 10,000 người thiệt mạng.

Trước cảnh thương tâm đó, các nước giàu đang dự tính triển hạn trả nợ hoặc xóa nợ để giúp các nước nạn nhân có tiền tái thiết lâu dài. Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế loan báo dành ra1 tỷ đôla để xây dựng lại các vùng bị thiệt hại. Trên 40 nước, trong đó có những nước rất nghèo, đă lên tiếng đóng góp gần 3 tỷ đôla cứu trợ : Úc 760 triệu, Đức 647 triệu, Nhật 500 triệu, Hoa Kỳ 350 triệu…Việt Nam 450 ngàn, Bắc triều Tiên 100 ngàn, Đông Timo 50 ngàn.


Có hàng triệu người khắp nơi trên thế giới đă tự động quyên góp tiền bạc để chia xẻ nổi đau chung. Dân chúng Anh trong vài ngày đă góp được trên 2 triệu bảng Anh.


Ở Hoa Kỳ Tổng thống George W. Bush đương nhiệm cùng hai vị Tổng thống tiền nhiệm lên tivi kêu gọi dân chúng tham gia cứu trợ.


Nữ diển viên nổi tiếng Sandra Bullock ủng hộ 1 triệu đôla. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài dù cuộc sống c̣n vất vả cũng không thiếu từ tâm và nhiệt t́nh: Một nhà sư ở Vancover Canada quyết định bán miếng đất trị giá gần nữa triệu đôla để lấy tiền cứu trợ. Người Việt ở Orange County trong môt tuần cũng đóng góp được gần 400,000 đôla. Cảnh tượng lá lành đùm lá rách, một miếng khi đói bằng một gói khi no, diển ra rất xúc đông ở khắp nơi trên thế giới.


Dù là tai họa, sóng thần Tsunami cũng đang tạo ra cơ hội cho sự ḥa giải chính trị ít ra là ở 2 nơi trong vùng. Môt là ở Sri Lanka giủa sắc tộc Tamil và chính quyền Colombo.
Từ năm 1983 sắc tộc Tamil đă ly khai đ̣i thành lập môt quốc gia riêng. Hiện họ đă kiểm soát và thiết lập được một chính quyền tự trị ở vùng đông bắc đảo quốc và thường xuyên giao chiến với quân chính phủ. Trước thảm hoạ nầy, dù rằng vẫn c̣n nhiều vấn đề cần phải bàn căi, nhưng nhân việc hoà hoăn để lo cứu trơ, người ta tin rằng đây là cơ hội tốt để hai bên tương nhượng t́m phương kế chung sống ḥa b́nh.


Hai là ở tỉnh Aceh đảo Sumatra, giữa Phong Trào Aceh Tự Do với chính quyền Jakarta. Phong trào Aceh Tự do là một tổ chức ly khai từ năm 1976 tranh đấu đ̣i tự tri cho vùng phía bắc đảo Sumatra. Khác với lực lượng Hổ Tamil, phong trào nầy chỉ họat động lẩn khuất trong tỉnh có trên 4 triệu dân chứ chưa có lănh thổ và chính quyền riêng, thế của họ c̣n yếu. V́ vậy có người nghĩ nhân lúc tiếp tay nhau cứu trợ, nếu chính quyền Indonesia có chính sách hợp lư hơn với phiến quân, và có cách tiếp cận thuyết phục hơn đối với dân chúng, th́ sự hợp tác cứu trợ bây giờ có thể là bước đầu của một quá tŕnh ḥa hơp qui tuận.


Đối với Hoa kỳ, Đức, Nhậït và Úc th́ công cuộc cứu trợ lần nầy ngoài ư nghĩa nhân đạo c̣n có những lư do khác đặc biệt cho mỗi nước. Trước khi Úc và Đức nâng số tiền cứu trợ lên trên duới 700 triệu cho mỗi nước th́ Nhật đă đứng đầu bảng với lời hứa tặng 500 triệu đôla.
Hào hiệp và ḷng nhân đă đành nhưng ai cũng thấy một chút hậu ư của Nhật. Trong diển văn mới đây đọc trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc khoá 59 tại New York , Thủ tướng Nhật không dấu diếm bày tỏ uớc mong có một ghế Ủy viên thường trực trong Hội Đồng Bảo An cải tổ sau nầy, cho xứng đáng với thế và lực của Nhật trong hoàn cảnh thế giới mới. Đức cũng vậy, hứa chi 647 triệu đôla cũng là cách vận động gây chú ư để hy vọng có một ghế như Nhât. Đức và Nhựt là hai quốc gia gây chiến và bại trân trong trận Thế chiến lần thứ hai 39-45, và nay là hai cường quốc kinh tế, chỉ thua Hoa Kỳ.


Úc là nước lân cận với Indonesia và Mă Lai, 2 nước đó là cửa ngỏ giao dịch của Úc với Nam và Đông Nam Á. Mậu dich giữa Úc và khu vực nầy chiếm tỷ trong tuyệt đối trong những năm gần đây và Úc luôn luôn mong muốn có ảnh hưởng trong vùng cả về phương diện kinh tế lẩn chính trị.


Hoa Kỳ vốn đă xấu đi trong con mắt của người Hồi giáo từ khi ôm Israel vào ḷng và càng xấu đi hơn nữa khi đổ quân vào Afghanistan và Iraq. Người Hồi giáo quá khích nghĩ rằng Hoa Kỳ và một số nước phương tây đă xem thường và đối xử bất công với họ, trong khi họ có một nền văn minh không thua bất cứ nền văn minh nào trong lịch sử thế giới và tôn giáo của họ là một trong nhũng tôn giáo lớn nhứt, có tổ chức nhứt thế giới.
Sự lún sâu về quân sự ở Afghanistan và Iraq, sự giải quyết khó khăn về việc thành lập nhà nước Palestine, sự phát triển của các tổ chức khủng bố quốc tế gần đây với nhiều h́nh thức sát nhân man rợ khiến Hoa Kỳ thấy cần phải xét lại chính sách chung trong đó có vấn đề thay đổi h́nh tượng của ḿnh trong con mắt của thế giới Hồi giáo.


Súng ống, bom đạn không phải là biểu tượng Hoa Kỳ. Sự hào hiệp, ḷng nhân đạo, sự tôn trọng mạng sống của con người mới đích thực là h́nh ảnh của nước Hoa Kỳ, nhân dân Hoa Kỳ. Chính v́ vậy mà người ta thấy trên màn ảnh truyền h́nh, h́nh ảnh của những chiếc trực thăng Hoa Kỳ tận tụy lùng sục trên các hải đảo xa xôi của xứ ngàn đảo có số tín đồ Hồi giáo đông nhất thế giới nầy, để t́m kiếm nạn nhân sống sót, và các h́nh ảnh khác rất cảm động, của các chiến sĩ Hoa Kỳ, không ngại sớm hôm mưa nắng, khẩn cấp đem lều bạt, nước uống, lương thực thực phẩm đến cho người bị nạn.


Nhưng cơ hội tới th́ cũng có cơ hội xấu. Ở Thái Lan sau khi nước rút, nhiều tên trộm đă xông vào khách sạn cư trú của du khách nước ngoài cạy phá, lục lọi lấy đi tất cả những ǵ có thể bán được, từ quần áo, tư trang đến thức ăn. Một thành viên của nhóm cứu trợ nhân đạo ở Sri Lanka cho biết phụ nữ và trẻ em gái, nhất là những em mất cả cha lẩn mẹ, đang là nạn nhân của tệ nạn quấy rối t́nh dục.


Nhiều tổ chức quốc tế buôn trẻ em đang chực sẳn ở các cửa trại tạm trú trẻ mồ côi ở Sri Lanka, Ấn Độ và Indinesia chờ cơ hội ra tay kiếm lợi. Ở Hồng Kông người ta phát hiện được những kẻ lường gạt mạo danh cơ quan cứu trợ nhân đạo thu góp tiền bạc của người hảo tâm qua tài khỏan mở riêng trên internet.


Ở đảo Andaman ngoài khơi miền nam Ấn Độ có câu chuyện như thế nầy, vào ngày 26-12-04. Chủ nhật sáng hôm đó có đôi vợ chồng trẻ đang ngồi âu yếm ăn sáng với nhau trong căn nhà cũ kỹ trên bờ biển th́ cơn chấn động nổi lên. Ngoài đường có tiếng báo động sóng thần và hét nhau đi lánh nạn. Người vợ có thai gần đến ngày sanh nở biết ḿnh chậm chạp, hối chồng bồng đứa con 6 tuổi chạy đi. Chạy một quăng, không yên tâm người chồng quay lại th́ thấy vợ c̣n đang nằm ngoài đường gần nhà v́ quá sợ và mệt. Người chồng bồng hai mẹ con lên chiếc xe lôi, hấp tấp đạp theo gịng người tỵ nạn, về phiá đồi cao. Từ trên lưng chừng đồi nh́n xuống th́ thấy làng mạc phía dưới ch́m ngập trong biển nước. Và chỉ ít lâu sau, khi nước rút bớt đi th́ ở đó toàn là nước, bùn và nhà cửa, cây cối đổ nát, không c̣n ǵ là ǵ là vết tích cũ. Đêm đó trong gió rét, sợ hải và dưới ánh trăng, người vợ sanh một cháu trai với sự giúp đở của những người hàng xóm không có chút kinh nghiệm hộ sản, không có dụng cụ y khoa và thuốc men. Cháu khỏe mạnh nhưng người mẹ có nguy cơ mất mạng v́ nhau thai không lấy ra hết được. Ba ngày sau một chiếc tàu hải quân thả neo ngoài xa v́ cát bùn không thể vào sâu được. Hai vợ chồng hai đứa con và dân làng được cứu ra đó và bác sĩ trên tàu đă lấy hết nhau cho sản phụ. Chính bác sĩ và dân làng đă đề nghị cặp vợ chồng trẻ đặt tên cho cháu là Tsunami, tên của trận động đất sóng thần, để kỹ niệm phép mầu cứu sống họ.


Nhân loại sẽ c̣n nhớ măi Tsunami là cơn thịnh nộ của sóng thần hay như lời giảng mới đây của một giáo sĩ nào đó, là sự trừng phạt của Đấng Tối Cao đối với tội ác của con người. Nhưng đối với đôi vợ chồng trẻ và dân làng trên đảo Andaman th́ bé Tsunami là may mắn, ơn phước, là biểu tượng của t́nh thương giúp nhân loại vượt qua mọi hiểm nguy, tai họa cho dù đến từ đâu và có thế nào đi chăng nữa.


Đặng Đ́nh Long.
05- 01- 05