Tsunami Và Tình Người
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh

http://www.vietbao.com/main.asp?nid=81247&catgid=2

Công cuộc cứu trợ nạn nhân Sóng Thần ở Nam Á là một nỗ lực quốc tế lớn lao, chưa từng thấy trên thế giới. Nó cũng làm nổi bật một điểm rất đặc biệt vẫn tiềm ẩn trong suốt lịch sử nhân loại. Đó là tình người, tình nhân loại, và cũng là nguyên nhân đã giúp chúng ta tồn tại đến ngày nay. Từ thời xa xưa Đức Khổng tử viết: “Nhân chi sơ tính bản thiện”. Nho gia phân biệt trắng đen giữa thiện và ác, đưa ra một phép xử thế của người quân tử “ân đền oán trả”, hễ chịu ơn là phải đền ơn, gặp oán là phải báo oán. Thế nhưng cuộc sống xã hội ngày càng phức tạp, thiện ác bất minh, nhiều khi không biết đâu là thiện đâu là ác nên phép xử thế quân tử đã hết thời. Dù vậy sau khi các tôn giáo ra đời, các đấng khai đạo đều rao giảng một đạo lý bao quát hơn, phù hợp hơn với tình người. Đó là sự bác ái, lòng từ bi hỷ xả. Lấy yêu thương quảng đại làm gốc và khi đã có tâm vô lượng thì cũng nên “hỷ xả”, vui mà bỏ qua hết chuyện oán thù. Cao cả nhất trong những lời dạy của các đấng chí tôn là “lấy đức báo oán”.

Trong các tai ương chung và cứu trợ tập thể, lời dạy trên càng có ý nghĩa thâm thúy. Cứu trợ có hai phía người cho và kẻ nhận. Sự hỷ xả phải bắt đầu về phía người cho, nếu muốn tạo ra một cái gì sâu đậm hơn và trường cửu hơn sự nhất thời giúp đỡ kẻ khốn cùng qua cơn đói khổ. Đó không phải chỉ là viện trợ cho nạn nhân mau trở lại cuộc sống bình thường như trước mà còn phải làm gương cho họ và cả những dân tộc khác trên thế giới thấy thế nào là liên đới trách nhiệm và đoàn kết quốc tế. Muốn nêu gương đó, trước hết chính trong nội bộ phía người cho phải thành thật bỏ hết oán thù giữa họ với nhau để làm việc nghĩa. Trên danh sách những nước đóng góp giúp đỡ nạn nhân tsunami, Nhật Bản và Mỹ đứng hàng đầu.

Điều đáng chú ý là Tổng Thống Bush đã mời được hai vị cựu Tổng Thống đứng đầu ban vận động gây quỹ cứu trợ cho nạn nhân Sóng Thần. Một người là chính phụ thân của ông, cựu TT George H.W. Bush và một người là cựu TT Bill Clinton. Hai nhân vật này vốn là cựu thù chính trị trong cuộc bầu cử năm 1992 và cho đến nay vẫn là những nhân vật hàng đầu của hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ. Sự xuất hiện của hai ông là tiêu biểu cho một sự đoàn kết của nước Mỹ, của chính giới cũng như trong dân chúng thuộc bất cứ khuynh hướng nào, trong một nghĩa cử quốc tế có nhiều ý nghĩa trọng đại. Đến tuần này, tổng kết viện trợ và cam kết viện trợ ghi nhận được 2.3 tỷ đô-la của 53 nước lớn nhỏ. Mỹ góp 350 triệu, Nhật Bản cam kết giúp 500 triệu. Nhưng sự cứu trợ sẽ cần nhiều tiền hơn nữa. Bởi vì sau sóng thần, sẽ còn một đợt sóng khác có thể khủng khiếp hơn. Đó là “sóng” dịch tễ tràn lan với những bệnh đã từng gây tai họa cho con người như bệnh sưng phổi, dịch tả và sốt rét. Trong lúc cấp thời, thực phẩm, nước uống và thuốc men không thể đưa kịp đến cả triệu nạn nhân còn sống sót sau tsunami và động đất, nên họ phải ăn uống rất thiếu vệ sinh trong những khu bùn lầy nước động. Hơn nữa số tử vong đã lên đến hơn 155,000 người và còn nữa, một phần đã được chôn cất sơ sài, nhưng chắc chắn vẫn có những tử thi phơi thây rữa nát ở những khu rừng hẻo lánh, chưa kể còn hàng ngàn người bị ghi là mất tích. Đây chính là những mầm mống của bệnh tật.

Nước có nhiều tử vong nhất là Indonesia với hơn 94,000 người, thứ nhì đến Sri Lanka với hơn 32,000 người. Nếu chỉ tính theo tỷ lệ nạn nhân, Indonesia đáng được hưởng viện trợ nhiều nhất. Indonesia cũng bị phá hoại nặng nhất vì Sóng Thần xuất phát từ một trận động đất ngầm dưới đáy biển, ở mỏm đầu đảo Sumatra, gần một đảo nhỏ có tên ít người biết là Aceh, những gần đây đã gây tin lớn vì những người Hồi giáo ly khai đã nổi loạn đòi lập một nước Hồi giáo nhỏ. Indonesia với 238 triệu dân là nước đông dân Hồi giáo nhất thế giới, hơn cả Saudi Arabia, nơi xuất phát đạo Hồi. Cựu TT Clinton nói việc Mỹ viện trợ cho Indonesia sẽ thúc đẩy người Hồi giáo ở Aceh nghĩ đến đoàn kết quốc gia thay vì ly khai, để tạo một thế ổn định cho Indonesia và cho cả vùng biển này. Phải chăng ông đã nghĩ đến ảnh hưởng chính trị của một nghĩa cử nhân đạo quốc tế?

Tôi nghĩ đến một ảnh hưởng khác bao quát hơn nữa. Sóng Thần xẩy ra giữa lúc những cuộc đánh bom tự sát của những phe Hồi giáo quá khích gia tăng ở Iraq làm rất nhiều người chết, nên đã có những liên tưởng và suy tư lẫn lộn trong dư luận. Indonesia có đông dân Hồi giáo (88%), vậy những nước gốc Hồi giáo Ả rập giầu tiền nhờ các mỏ dầu ở Trung Đông nghĩ như thế nào về việc cứu trợ? Những nước đi sau trên danh sách cấp viện lại là những nước Ả rập rất giầu ở vùng Vịnh, như Kuwait chỉ góp 10 triệu đô-la để giúp toàn vùng thiên tai, mặc dù số thặng dư ngân sách của Kuwait là 10 tỷ đô năm nay. Saudi Arabia cũng hứa giúp 10 triệu đô. Còn Qatar, nước rất nhỏ, giúp 25 triệu. Riêng việc giúp Indonesia cũng có thể làm nhiều nước Tây phương nghi ngại vì vụ đánh bom ở đảo Bali do quá khích Hồi giáo gây ra khiến hơn 300 người kể cả ngoại quốc chết. Trong 2 năm qua, 3 vụ đánh bom lớn đã xẩy ra ở Jakarta, cũng bị nghi là do Hồi giáo quá kích đánh. Hiện nay lính Mỹ tiếp tục chết ở Iraq vì các kẻ liên hệ al-Qaida nên người ta không khỏi liên tưởng đến hành động của Hồi giáo quá khích ở Indonesia. Ở nước này mới đây còn có hình ảnh bin Laden in trên áo lót bày bán công khai.

Nhiều nước Hồi giáo vẫn có ác cảm không nhiều thì ít với Mỹ. Tôi rất đồng ý với Ngoại trưởng Colin Powell khi ông nói cuộc viện trợ Indonesia sẽ làm thay đổi hình ảnh nước Mỹ dưới mắt những nước Hồi giáo. Hồi giáo quá khích khác với đạo Hồi, giữa lúc cuộc chiến chống khủng bố đang diễn ra gay go, “giận cá chém thớt” là điều sai lầm lớn. Thù hận không có ích gì cho việc xây dựng tương lai hòa bình thế giới. Lấy đức báo oán là cách tốt nhất để bẻ gẫy lợi khí của những kẻ cuồng tín đang reo rắc hận thù trong khối Hồi giáo để chống lại nước Mỹ.