Việt Nam: Vui Ngoài Mặt, Lo Trong Lòng
Phạm Trần
CSVN báo động tình trạng riệu rã, mất định hướng của cán bộ, đảng viên
Hoa Thịnh Đốn.- Sau 20 năm Đổi mới, Đảng và Nhà nước Cộng sản Việt Nam hân hoan ăn Tết Ất Dậu như chưa bao giờ được vui như thế. Họ còn đưa ra những dự đoán thăng tiến vượt tiêu chuẩn dự trù 8,5% lên 9,5% trong sự nghiệp “quá độ lên Xã hội Chủ nghĩa” nhưng xem ra trong lòng cấp Lãnh đạo lại xốn xang tơ mối trăm vò lo không biết đảng có bền không.
Hiện tượng này đã thấy bộc lộ nhiều nhất ở mặt nghĩ và làm của nhiều đảng viên đan xen với bộc phát lan nhanh nghi ngờ đối với lập trường Đảng tiếp tục lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng xây dựng đất nước.
Nguyễn Phú Trọng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương (HĐLLTƯ) là người chỉ huy tòan ngành tư tưởng của đảng CSVN. Tất cả những lời phát biểu của Hội đồng về lập trường đảng đối với đất nước và thế giới đều được Nông Đức Mạnh, Tổng Bí thư đảng đến Trần Đức Lương, Chủ tịch Nước và lãnh đạo cấp dưới như Phan Văn Khải (Thủ tướng); Nguyễn Tấn Dũng (Phó Thủ tướng Thường trực); Nguyễn Khoa Điềm, Trưởng Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương v.v...lập lại rập khuôn, coi đó là kim chỉ nam cho các cuộc tiếp xúc, nói chuyện với cán bộ và đồng bào.
Do đó, những nhận xét và phê bình của Hội đồng này về chủ trương xây dựng đất nước sau 20 năm đổi mới và những biến chứng tư tưởng không thuận lợi trong hàng ngũ đảng viên ngày nay đều đáng chú ý.
Trong bài viết “Đổi mới Tư duy Lý luận Vì Sự nghiệp Xây dựng Chủ nghĩa Xã hội” trong Tạp chí Cộng sản (số 76/05), Cơ quan Lý luận của đảng CSVN, Nguyễn Phú Trọng nhìn nhận, sau 20 năm Đổi mới “Công tác lý luận chưa theo kịp sự phát triển và yêu cầu của cách mạng, chưa làm sáng tỏ một số vấn đề mà công cuộc đổi mới đặt ra.”
Tại sao lại có sự chênh lệch này? Có phải từ ngày Việt Nam bước vào nền kinh tế thị trường theo Tư bản Chủ nghĩa và mở cửa hội nhập với thế giới từ năm 1986 thì đảng viên và người dân đã nhận ra làm kinh tế theo chủ nghĩa Cộng sản giáo điều, độc quyền, bao cấp như đã thấy trong 20 năm ở miền Bắc và sau 1975 trên cả nước chỉ làm cho dân nghèo, nước mạt ? Và trong tiến trình đổi mới, người dân còn đòi hỏi phải có Tự do,Dân chủ và Công bằng để họ tham gia xây dựng đất nước. Nhiều nhà Lãnh đạo Tôn giáo, Trí thức, Đảng viên cao cấp, điển hình là Cựu Trung tướng Trần Độ, và Sỹ quan hồi hưu đã yêu cầu đảng từ bỏ Chủ nghĩa lạc hậu Mác – Lênin để cứu nước; thay thế độc tài đảng trị bằng một nhà nước đa nguyên, đa đảng để đưa dân tộc thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu.
Đảng CSVN còn bị chỉ trích không dứt khoát lựa chọn giữa hai nền kinh tế tư bản và chủ nghĩa xã hội , cứ nhùng nhằng vừa đánh vừa run giữa hai thế cực khiến cho Việt Nam không thoát khỏi hàng ngũ 40 nước nghèo nhất trên thế giới. Trình độ kiến thức và kỹ thuật – khoa học của Việt Nam còn đứng sau các nước tiên tiến trong khu vực Đông Nam Á từ 50 đến 60 năm.
Trước những phản ứng dồn dập như thế của người dân, bộ máy thông tin tuyên truyên của Đảng do Nguyễn Phú Trọng chỉ huy không sao đối phó kịp, nhất là đối với tình trạng bộc phát nhanh chóng các tệ nạn tham nhũng, đè nén dân, quan liêu, hách dịch, đạo đức xuống cấp trong đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Đảng chỉ biết tố cáo vu vơ những người chỉ trích và đòi hỏi tự do dân chủ là tay sai của điều được gọi là “Các thế lực thù địch” hay nằm trong “Âm mưu diễn biến hoà bình”, nhưng không thuyết phục được ai.
Vậy mà trong suốt bài báo trong Tạp chí Cộng sản (số 76/05), Trọng vẫn cố gắng chứng minh ngược xuôi con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội của đảng CSVN là đúng đắn và đã được nhân dân đồng tình ủng hộ và trao quyền cho đảng lãnh đạo !
Trọng viết : “ Thực tiễn 20 năm qua một lần nữa khẳng định: Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của công cuộc đổi mới cũng như toàn bộ sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường mở cửa hội nhập, một cách khách quan, càng phải kiên định sự lãnh đạo của Đảng, coi đây là vấn đề nguyên tắc, vấn đề sống còn, bảo đảm sự phát triển của đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Không có sự lãnh đạo của đảng cộng sản thì không thể nói gì đến xây dựng chủ nghĩa xã hội. Không phải ngẫu nhiên mà các thế lực thù địch muốn xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa trước tiên phải tập trung đánh vào đảng cộng sản, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản.”
Nhưng Nguyễn Phú Trọng cũng đã nhận thấy con đường “Quá độ lên xã hội chủ nghĩa” sau 20 năm vẫn còn rất nhiều gian nan : “Chúng ta cũng đã nhận thức sâu hơn muốn thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vấn đề cơ bản nhất trong thời kỳ hiện nay là phải đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cố gắng để khoảng vài ba thập kỷ nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.”
Nhưng với tình trạng đảng đang rơi vào chỗ “không thuận lòng người” thì việc bắt mọi người phải chờ thêm “khoảng vài ba thập kỷ” nữa mới thấy ngưỡng cửa của Xã hội chủ nghĩa có dài qúa không?
Chắc Trọng đã quên câu nói chắc như đinh đóng cột của Lê Duẩn năm 1976, theo đó 20 năm nữa nhân dân Việt Nam sẽ có đời sống ngang hàng với dân tộc các nước Đông Nam Á. Bây giờ là bao nhiêu năm rồi mà lợi tức đồng niên của người dân Việt Nam mới được trên 410 đô la so với số trung bình từ 3,000 đến 15,000 đô la của Thái Lan, Phi Luật Tân, Tân Gia Ba, Mã Lai Á ?
Và như để trả lời cho đòi hỏi không thể cứ nói “quá độ” để kéo dài thêm thời kỳ “tiến lên xã hội chủ nghĩa” làm hại đất nước, Trọng đáp : “Tuy nhiên, đi lên chủ nghĩa xã hội bằng cách nào? Làm thế nào để xây dựng được chủ nghĩa xã hội? Mỗi quốc gia, dân tộc đều phải suy nghĩ, tìm tòi, lựa chọn để làm sao vừa theo đúng quy luật chung vừa phù hợp với điều kiện, đặc điểm của nước mình. Đây là một sự nghiệp lâu dài, vô cùng khó khăn, gian khổ. Riêng đối với Việt Nam, từ một nước nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề, đi lên chủ nghĩa xã hội lại càng khó khăn, phải trải qua nhiều thời kỳ, nhiều chặng đường. Hiện nay, nước ta còn đang ở thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, có rất nhiều vấn đề cần được nhận thức, vận dụng đúng đắn, phù hợp với thực tế và quy luật khách quan; không thể nôn nóng, giáo điều, máy móc.”
Ai nôn nóng, giáo điều và máy móc ? Có lẽ Trọng đã lấy bài học thất bại dưới thời Lê Duẩn sau năm 1975 muốn “xã hội hoá cả nước” bằng biện pháp “nhanh chóng xóa bỏ sản xuất hàng hóa, xóa bỏ sở hữu tư nhân và kinh tế tư nhân” ở miền Nam để cảnh giác cán bộ phải cẩn thận đi từng bước.
“Để thực hiện được mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, trong thời kỳ quá độ”, Trọng nói tiếp, “ vấn đề quan trọng hàng đầu là phải xây dựng được cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội; mà muốn xây dựng được cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội thì nhất thiết phải phát triển được lực lượng sản xuất, giải phóng triệt để sức sản xuất; đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Đối với nước ta trong giai đoạn hiện nay, giải phóng và phát triển sức sản xuất, bảo đảm cho kinh tế tăng trưởng nhanh, phát triển bền vững phải là nhiệm vụ chính trị trọng đại số một, nhiệm vụ trọng tâm. Bởi vì không như thế thì sẽ không thể có "dân giàu, nước mạnh", tức là không thể có chủ nghĩa xã hội.”
Nhưng “xây dựng cơ sở vật chất” lại không dựa vào sự phát triển khoa học của kinh tế Tư bản mà làm theo “"kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" đầu Ngô mình Sở không giống ai, tự biên tự chế không ai hiểu thì tiến hay lùi ?
Thế rồi Trọng giải thích quanh co: “ Nền kinh tế thị trường của ta không phải là nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa (vì mục đích của chúng ta là xây dựng chủ nghĩa xã hội), và cũng chưa phải là kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa (vì chúng ta còn đang trong thời kỳ quá độ). Đại hội IX đưa ra khái niệm "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", xem đó là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.”
Nhưng thời kỳ cần thiết để đảng CSVN đi cho hết đọan dường “quá độ” này là bao nhiêu năm trước khi người dân nhìn thấy “cửa Thiên đàng” của Chủ nghĩa xã hội hay cứ níu kéo đến khi không còn giữ được nữa thì mới buông tay ?
Quanh đi quẩn lại thì vẫn là chuyện đảng CSVN nhất định trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin do Hồ Chí Minh đem về Việt nam như cái cớ để tiếp tục cầm quyền, bất chấp nhu cầu cần tiến bộ của nhân dân.
Bằng chứng gan lì này đã phản ảnh qua ngòi bút của Trọng : “ Trong khi tiếp tục khẳng định mặc dù chủ nghĩa xã hội tạm thời lâm vào thoái trào nhưng điều đó không làm thay đổi tính chất của thời đại (loài người vẫn đang trong thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội).”
Loài người nói đây có lẽ chỉ nên thu gọn vào một nhúm “loài người” trong đảng CSVN mà thôi vì trước đây chỉ có Nguyễn Đức Bình, người tiền nhiệm của Trọng và bây giờ Trọng là người thứ hai đã hồ hởi nói như thế.
Vậy trong suốt 20 năm “quá độ” , đảng CSVN đã đạt được những thành tích gì ? Riêng mặt Xã hội, Trọng nhìn nhận : “ Hiện nay, bên cạnh mặt tích cực và tiến bộ, có nhiều biểu hiện rất đáng lo ngại về sự xuống cấp của các giá trị văn hóa, đạo đức, sự băng hoại về nền nếp gia phong, về quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người, ngay trong mỗi gia đình, mỗi cộng đồng,...”
Để bảo vệ đảng cầm quyền tồn tại, Trọng yêu cầu : “ Đảng phải tiếp tục đổi mới tư duy lý luận, làm tốt công tác tư tưởng chính trị, nâng cao trình độ trí tuệ và năng lực lãnh đạo chính trị, năng lực cầm quyền, đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng; phát huy dân chủ, giữ vững kỷ luật, tăng cường đoàn kết thống nhất; làm trong sạch và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên; khắc phục có hiệu quả các hiện tượng tiêu cực, đặc biệt là tệ quan liêu, tham nhũng, khôi phục và nâng cao lòng tin của nhân dân đối với Đảng; chấn chỉnh tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, làm cho Đảng có đủ bản lĩnh chính trị, có kiến thức, năng lực và sức chiến đấu cao trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập, môi trường quốc tế rất phức tạp, có nhiều nguy cơ và thách thức mới. “
Vậy đảng CSVN phải đối phó ra sao, Trọng khuyến cáo : “Qua tổng kết thực tiễn, Đảng ta nêu rõ nguy cơ lớn nhất của Đảng cầm quyền là sự sai lầm về đường lối, tệ quan liêu, xa dân, thoái hóa, biến chất, đi đến mất phương hướng chính trị. Trong điều kiện kinh tế thị trường và toàn cầu hóa, càng cần cảnh giác và có giải pháp khắc phục nguy cơ nói trên. Đảng kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định nguyên tắc tổ chức của Đảng là nguyên tắc tập trung dân chủ, kết hợp chặt chẽ việc phát huy dân chủ trong Đảng với giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng; chỉ có một Đảng lãnh đạo là Đảng Cộng sản, không chấp nhận "đa nguyên, đa đảng". Tiếp tục cụ thể hóa, quy chế hóa để thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng, kiện toàn hệ thống tổ chức của Đảng, trong đó chú trọng nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; làm cho tổ chức cơ sở đảng thực sự là hạt nhân chính trị ở cơ sở, có khả năng lãnh đạo quy tụ sức mạnh của đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện, quản lý đội ngũ cán bộ, đảng viên cả về năng lực, phẩm chất, đạo đức và tác phong công tác; gần gũi nhân dân, nêu cao tinh thần tận tụy phục vụ nhân dân.”
Nhưng hầu như những yêu cầu cấp bách này của đảng, từng đươc 4 đời Tổng Bí thư đảng Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu và Nông Đức Mạnh nói suốt chiều dài 20 năm Đổi mới từ 1986 đến bây giờ vẫn chưa lọt vào tai cán bộ, đảng viên. Chủ nghĩa cá nhân, bá quyền, vây bè kết phái, quan liêu, tham nhũng, quan cách mạng, hống hách hành dân, bê tha mất đạo đức đang nẩy sinh dầy đặc trong guồng máy cai trị.
Vì vậy, Trọng mới kết luận: “Bên cạnh kết quả đã đạt được, cho đến nay, vẫn còn không ít vấn đề nhận thức lý luận chưa đủ rõ, hoặc chưa thống nhất; nhiều vấn đề mới đặt ra chưa được nghiên cứu, giải đáp có sức thuyết phục. Chẳng hạn như các vấn đề về: giải pháp phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; vai trò và mối quan hệ giữa kế hoạch và thị trường; quan niệm về chế độ sở hữu, các thành phần kinh tế, về lao động và bóc lột; vai trò của kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân; quan hệ giữa tốc độ tăng trưởng và chất lượng phát triển; giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội; giữa đổi mới kinh tế và đổi mới hệ thống chính trị; giữa độc lập tự chủ và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế; làm sao để giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong điều kiện kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập; mô hình tổ chức bộ máy hệ thống chính trị thế nào là hợp lý; làm thế nào phòng chống có hiệu quả tệ quan liêu, tham nhũng; v.v..”
“Những vấn đề nêu trên”, Trọng nói tiếp, “ đòi hỏi phải được tiếp tục đi sâu nghiên cứu, tổng kết, làm sáng tỏ, nhằm làm cho hệ quan điểm của Đảng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng hoàn thiện, sâu sắc, soi đường cho hoạt động thực tiễn kịp thời, có hiệu quả. Đương nhiên, đây là nhiệm vụ không đơn giản, bởi vì đổi mới vì chủ nghĩa xã hội là một sự nghiệp vô cùng khó khăn, mới mẻ, chưa có tiền lệ, thực tiễn còn đang vận động, ý kiến thường rất khác nhau. Chỉ có tiếp tục đổi mới tư duy, thực sự cầu thị, phát huy tự do tư tưởng, vừa kiên định vừa vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đi sâu vào tổng kết thực tiễn, chúng ta mới có thể từng bước giải đáp được những vấn đề đặt ra, nâng công tác lý luận lên một tầm cao mới.”
Đây là yêu cầu đòi Đảng phải “tự phê bình và phê bình” toàn diện và gay gắt nhất sau 20 năm Đổi mới vì theo lời Nguyễn Phú Trọng, vẫn còn nhiều cán bộ, đảng viên chưa thi hành đúng đường lối và chỉ thị của đảng. Thậm chí còn có nhiều người không đồng ý với chủ trương xây dựng đất nước dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin.
Tình trạng chia rẽ trong đảng, mỗi ngày dân càng xa đảng và cán bộ địa phương lơ là với tổ chức đảng là những mối lo hàng đầu trong năm 2005 của đảng CSVN vì đây là năm phải tổ chức các đại hội đảng địa phương để chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc khoá X vào khoảng tháng 4/2006.
Tô Huy Rứa, Uỷ viên Trung ương Đảng. Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhìn nhận: “Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng ở nhiều nơi vẫn còn yếu, một số nơi chưa đủ sức giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh từ cơ sở. Nội dung, hình thức sinh hoạt chi bộ còn lúng túng, chậm cải tiến, hiệu quả thấp. Vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên còn nhiều mặt hạn chế. Công tác quản lý nhà nước, vận động quần chúng của chính quyền và các đoàn thể ở cơ sở còn yếu, chưa phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân. Việc thực hiện qui chế dân chủ ở cơ sở chưa thật nghiêm túc.” (Tài liệu Trung ương Đảng)
Theo Rứa thì “Những yếu kém nêu trên do các nguyên nhân chủ yếu như: Không ít cấp uỷ các cấp chưa nhận thức đầy đủ vai trò, vị trí quan trọng của cơ sở, còn quan liêu, xa dân, không sát cơ sở; chưa quan tâm chỉ đạo quyết liệt công tác xây dựng, củng cố cơ sở, chậm bổ sung, hoàn thiện những quy định về chức năng nhiệm vụ, cơ chế hoạt động, mối quan hệ và giải pháp để củng cố tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở; mặt khác, bản thân cấp uỷ cơ sở cũng thiếu chủ động, năng động tự đổi mới, tự chỉnh đốn, còn trông chờ, ỷ lại vào cấp trên".
Vì vậy, Trần Đình Hoan, Bí thư Trung ương Đảng, Trương Ban Tổ chức Trung ương đã chỉ thị các cấp đảng địa phương phải thanh lọc hàng ngũ để đưa người có tài, đức và trung kiên với đảng tham dự Đại hội khoá X.
Hoan nói : “ Quán triệt tiêu chuẩn của một cấp uỷ viên đã được nêu trong Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 6-12-2004 của Bộ Chính trị; trong tình hình hiện nay cần nhấn mạnh một số điểm: “Nhất trí cao với đường lối, quan điểm của Đảng, gương mẫu thực hiện và tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao...; nội bộ đoàn kết nhất trí và đơn vị, ngành, lĩnh vực phụ trách không có những vụ việc tiêu cực, những vi phạm lớn gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân; chống các biểu hiện bè cánh, cơ hội, chạy chọt, kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái. Bản thân, gia đình gương mẫu, không lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi, làm sai chính sách, pháp luật; không tham nhũng và kiên quyết chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực...". (Tạp chí Xây dựng Đảng, tháng 02-2005)
Chung quy lại thì từ Trọng đến Rứa và Hoan người nào cũng nêu lên những thiếu sót, bất cập của chủ trương, đường lối lãnh đạo của đảng. Họ còn nhìn nhận khâu yếu kém quan trọng nhất hiện nay là tình trạng riệu rã, mất định hướng của đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tổ chức đảng ở cơ sở.
Như thế thì những lời nói hồ hởi và phấn khởi về tương lai đất nước của Lãnh đạo Đảng trong dịp Tết Ất Dậu có ý nghĩa gì không, hay họ cũng đang nửa cười nửa mếu trước viễn ảnh sống còn của đảng CSVN ?
Phạm Trần (02/05)