Việt Nam: Vụ Án Tuổi Trẻ - Lan Anh
Phạm Trần

Phe cánh nào đứng sau vụ truy tố: Tham nhũng hay Phe đảng?

Hoa Thịnh Đốn.- Việt Nam mở đầu năm 2005 bằng một xì-căng-đan Báo chí có nhiều uẩn khúc: Bộ Công an đã khởi tố một Nhà báo của báo Tuổi Trẻ về tội “chiếm đoạt, mua bán, tiêu hủy tài liệu bí mật nhà nước” chỉ vì nhà báo này biết quá nhiều chuyện mờ ám của ngành Y tế, thay vì Công an điều tra xem những kẻ nào trong guồng máy Nhà nước, đặc biệt ở hai Bộ Kế họach-Đầu tư và Y tế đã cấu kết với con buôn nước ngoài tăng giá thuốc làm khổ dân trong suốt 3 năm (2002 –2004).

Câu chuyện bắt đầu như thế này : Trong suốt 2 năm 2003 và 2004, báo Tuổi Trẻ, dẫn đầu bởi phóng viên Nguyễn Thị Lan Anh, bút hiệu Lan Anh làm việc ở Hà Nội, đã liên tục đăng nhiều bài báo, riêng Lan Anh đã viết 19 tin và bài về tình trạng thao túng thị trường thuốc của Công ty Zuellig Pharma VN mà Bộ Y tế và Nhà nước không làm sao ngăn chặn được. Dân kêu, nhiều người phải nhịn ăn mua thuốc bằng giá cắt cổ. Đại biểu Quốc hội than trước diễn đàn Quốc hội và đòi Bộ Y tế điều tra cũng vô ích.

Nhưng Zuellig Pharma VN của ai ? Lan Anh cho biết: “ Công ty Zuellig Pharma VN là chi nhánh của Công ty Zuellig khu vực có trụ sở tại Singapore. Bắt đầu hoạt động tại VN từ (tháng 9) 2001, có trụ sở chính tại Khu công nghiệp Sài Đồng B, Gia Lâm (Hà Nội) và chi nhánh tại TP.HCM, vốn đầu tư khoảng 2,5 triệu USD (bằng 3% tổng vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực dược ở VN).”

“Bộ Y tế đánh giá việc cho phép Zuellig Pharma VN là công ty nước ngoài duy nhất được trực tiếp phân phối dược phẩm tại VN đã tạo nên thế độc quyền của công ty trong phân phối các sản phẩm và thâu tóm nguồn hàng từ nước ngoài, áp đặt giá thuốc trước khi vào VN.”

“Trên thực tế, Zuellig hiện là nhà phân phối duy nhất vào VN của 27 tập đoàn dược phẩm nước ngoài. Trong số 4.400 thuốc nước ngoài thuộc 900 hoạt chất được cấp số đăng ký tại VN, số hoạt chất do Zuellig phân phối gồm 180, trong số này có 97 hoạt chất chỉ có 1 số đăng ký, 18 hoạt chất có trên 5 số đăng ký nhưng... chỉ có Zuellig phân phối.” (Tuổi Trẻ, 10-5-2004)

Theo như thoả thuận với chính phủ Việt Nam thì công ty Zuellig “chỉ được nhập khẩu ủy thác và phân phối thuốc trong vòng ba năm và thời hạn đó sẽ hết vào 5-9 tới (2004)” và sau đó phải “chuyển hoạt động của công ty sang sản xuất dược phẩm tại VN.”

Trong công văn ngày 6-5 (2004) gửi Bộ Kế hoạch-đầu tư về việc Công ty Zuellig Pharma VN xin điều chỉnh và bổ sung giấy phép đầu tư để thành lập chi nhánh tại tỉnh Đồng Nai, Bộ Y tế kết luận : “ Bộ Y tế nhận thấy nội dung hoạt động vẫn là nhập khẩu ủy thác và phân phối dược phẩm, không thấy thể hiện nội dung kịp thời đầu tư để chuyển hoạt động của công ty sang sản xuất dược phẩm tại VN.”

Vì vậy hoạt động của công ty Zuellig đã không được gia hạn từ ngày 5-9-2004.

THẮC MẮC –ĐẦU MỐI

Nhưng tại sao Bộ Y tế lại dành độc quyền phân phối thuốc cho một công ty nước ngoài để họ tự do thao túng thị trường và bóp cổ người dân đau yếu ? Và ai đã có quyết định không trừng phạt Zuellig khi công ty này không giữ lời hứa ? Và tại sao Bộ Y tế do Bà Trần Thị Trung Chiến làm Bộ trưởng cũng không ngăn chận được việc công ty Zuelling tăng giá thuốc vô tội vạ trong thời gian phân phối độc quyền ở Việt nam?

Lan Anh viết trong số báo Tuổi Trẻ ngày 27-3-2004: ”Theo Bộ Y tế, khảo sát xung quanh việc phân phối thuốc của Công ty Zuellig Pharma tại VN cho thấy: hằng năm Zuellig đều tăng giá thuốc từ 2-12% tùy loại, một số mặt hàng tăng 30-60% dẫn đến giá thuốc rất cao. Là nhà phân phối duy nhất vào VN cho 27 hãng dược phẩm lớn như Glaxo - SmithKline, Novartis, Bayer..., nhưng qua thanh tra gần 500 mặt hàng nhập khẩu tăng giá trong thời gian qua, có 157 thuốc do Zuellig phân phối.”

“Ngoài các nguyên nhân tỉ giá ngoại tệ tăng, thuế nhập khẩu tăng, thì nguyên nhân cơ bản là do sự độc quyền của Zuellig, trong khi các thuốc do Zuellig phân phối đều là các thuốc chuyên khoa khó thay thế.”

Để trả lời cho những nghi vấn “hợp tác” khó hiểu giữa công ty Zuellig và cấp lãnh đạo Nhà nước Việt Nam, Lan Anh giải thích trong số báo ngày 5-4-2004 : “ Cục Quản lý dược đã có công văn thông báo “thời hạn chót” cho hoạt động trực tiếp phân phối thuốc nhập khẩu vào VN của Công ty Zuellig Pharma VN là 5-9-2004. Nhưng tại sao Công ty Zuellig Pharma, một Công ty phân phối dược phẩm như nhiều Công ty khác tại VN, trở thành Công ty duy nhất được hưởng đặc quyền “trực tiếp phân phối thuốc nhập khẩu”, từ đó có cơ hội làm mưa làm gió trên thị trường tân dược?”

“Chúng ta đã mắc lừa.”
“Đây là lời thú nhận chua chát của một cựu quan chức Bộ Y tế khi trao đổi với Tuổi Trẻ về “sự kiện Zuellig”. Theo ông này, thời điểm trước khi Zuellig vào VN, giá thuốc tuy có tăng, có giảm nhưng chưa bao giờ xuất hiện những “cơn sốt tân dược” như năm 2003 vừa qua”.

Lan Anh viết tiếp : “ Khi đó, các công ty nước ngoài vào VN chỉ được mở văn phòng đại diện, không được trực tiếp sản xuất, kinh doanh. Hoạt động xuất nhập khẩu thuốc hoàn toàn do các doanh nghiệp trong nước đảm nhận. Các nhà sản xuất trên thế giới thông qua văn phòng của mình tại VN ký hợp đồng nhập khẩu và phân phối thuốc.”

“Tình thế đã trở nên khác hẳn khi Zuellig trở thành công ty đầu tiên và duy nhất được trực tiếp phân phối thuốc nhập khẩu tại VN. Lần lượt 27 nhà sản xuất nước ngoài, trong đó có nhiều công ty hàng đầu thế giới, đã quay sang... “chọn mặt gửi Zuellig” là nhà phân phối duy nhất tại VN....”
Lan Anh đi sâu vào sào huyệt của gian trá : “ Lật lại hồ sơ vụ việc, những năm 1995-1996, Zuellig đã từng đề nghị một dự án liên doanh với Tổng công ty Dược VN trong lĩnh vực phân phối dược phẩm. Nhưng xem xét Luật đầu tư nước ngoài, Bộ Y tế thấy chỉ có hai hình thức liên doanh và đầu tư 100% vốn nước ngoài trong lĩnh vực sản xuất. Còn trong lĩnh vực phân phối, chỉ có thể hợp đồng, hợp tác kinh doanh chứ chưa thể đầu tư trực tiếp hoặc liên doanh. Vì thế dự án đã không được thông qua.”

“Đùng một cái, vào khoảng năm 2000-2001, Ban quản lý khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội đã cấp cho Zuellig giấy phép đầu tư vào lĩnh vực phân phối dược phẩm. Nói về giấy phép này, vẫn cựu quan chức Bộ Y tế nói trên nhận định: “Đây là giấy phép hoàn toàn sai luật, không có căn cứ”. Bộ Y tế - cơ quan chức năng trong lĩnh vực dược - ngã ngửa.”

“Kiểm điểm lại, người ta đã thấy ban quản lý và Zuellig đã “lách luật” thật ngoạn mục: đây là dự án có vốn đầu tư dưới 5 triệu USD (vốn của Zuellig đầu tư tại VN trên 2,5 triệu USD) và ban quản lý nói trên được quyền cấp phép. Tuy nhiên, do đầu tư vào lĩnh vực “nhạy cảm” là y tế, lẽ ra phải có ý kiến của bộ chức năng. Nhưng cả Zuellig và Ban quản lý khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội đã “phớt lờ” qui định này...”

“Không chỉ độc quyền làm tăng giá thuốc, trong đợt thanh tra giá thuốc (cũng vừa kết thúc trong tháng ba (2004)), đoàn thanh tra liên ngành phát hiện Zuellig đã bán hàng cho những đối tượng không được phép, thông qua một hợp đồng với Công ty dược liệu T.Ư 2.”

“Trong đó, bán cho ai, tại đâu và giá bán hoàn toàn do Zuellig quyết định, Công ty Dược liệu T.Ư 2 chỉ xuất hóa đơn và hưởng phí. Thế nhưng, trao đổi với Tuổi Trẻ, nhiều lãnh đạo ngành y tế đều không thể chỉ ra được cách thức xử lý vụ việc này, bởi trên giấy tờ thì chính Công ty Dược liệu T.Ư 2 bán hàng cho bệnh viện chứ không phải Zuellig.”

Như thế rõ ràng là có phải có “bàn tay lông lá” của phía người Việt Nam trong Công ty Dược liệu T.Ư (Trung ương) 2 và Ban quản lý khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội liên đới trong vụ này.

Nhưng Công ty Dược liệu T.Ư 2 là của ai ? Một người dân tên Quốc Duy ở Quân Tân Bình, TpHCM đã tiết lộ trên báo Tuổi Trẻ ngày 7-4-2007 : “Tại sao Bộ Y tế lại im lặng? Tôi không thể không đặt ra những câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc để một công ty nước ngoài lách luật một cách dễ dàng trong lĩnh vực mà Bộ Y tế phải quản lý. Những câu hỏi đó là:

1. “Tại sao khi Zuellig và Ban quản lý khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội đã phớt lờ qui định khi đầu tư vào lĩnh vực “nhạy cảm” là y tế phải có ý kiến của Bộ Y tế, thì với chức trách và quyền hạn của mình, bộ lại không hề lên tiếng phản đối, thậm chí đề nghị đình chỉ giấy phép? Tại sao Bộ lại im lặng? Sự im lặng của Bộ đã biến Zuellig Pharma trở thành một công ty phân phối thuốc độc quyền với thị phần lớn nhất VN và hậu quả của nó là ba lần tăng giá thuốc trong một năm. Dư luận cần câu trả lời của bộ về sự im lặng trong suốt ba năm của mình.”

2. “Công ty Dược liệu T.Ư 2 là một đơn vị kinh doanh do bộ quản lý. Thế nhưng không biết là “vô tình hay hữu ý” một công ty dược trong nước đã trở thành “tấm lá chắn” vững chắc cho việc một công ty phân phối dược phẩm nước ngoài thao túng thị trường thuốc trong một thời gian dài. Cái khoảng trống của pháp luật VN mà Zuellig tìm được để lách không phải là không có cách để lấp.”

“Vậy mà sau khi để xảy ra tình trạng tăng giá thuốc, dư luận lên tiếng thì bộ mới đề ra những biện pháp nửa vời như niêm yết giá bán lẻ, nhập khẩu thuốc song song. Trách nhiệm và khả năng quản lý của Bộ cần phải được xem xét lại.”

Ấy thế mà Nhà nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam lại ngậm miệng như thóc ngâm. Viện Kiểm sát Nhân dân của cả thành phố Hà Nội lẫn Trung ương cũng không dám hé răng khởi xướng điều tra những lời than của nhân dân. Cũng không thấy ai nói đến khía cạnh tham nhũng và lạm dụng chức quyền để trục lợi của các quan chức trong vụ này, mặc dù tham nhũng đang là “quốc nạn” ở Việt Nam.

Ban quản lý khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội thuộc Thành ủy thành phố Hà Nội và Ủy Ban nhân dân thành phố trách nhiệm. Vậy vai trò của Nguyễn Phú Trọng, Ủy viên Trung ương đảng, Bí thư Thành ủy trong vụ này thế nào ? Chẳng nhẽ Bộ trưởng Trần Thị Trung Chiến lại chẳng hay biết gì công việc “làm ăn” của Công ty Dược liệu TƯ 2 của Bộ Y tế ?

Rõ ràng là chuyện không minh bạch mà chẳng ai làm gì để trong sạch hoá guồng máy mới là điều lạ!

Phan Văn Khải, Thủ tướng chính phủ đã than với báo chí trong cuộc họp báo cuối năm (30-12-2004) tại Sài Gòn : "Tiêu cực, nhũng nhiễu, tham nhũng, chúng ta nói rất nhiều, nhưng không làm được nhiều để ngăn chặn...Báo chí với Chính phủ phải tuyên chiến với tệ nạn này".

Nhưng cả phóng viên Lan Anh lẫn tờ Tuổi Trẻ và những báo khác lên tiếng về vụ Zuellig cũng không dám có nghi vấn về tham nhũng trong cuộc điều tra tăng giá thuốc của công ty Zuellig.
Lan Anh chỉ dám viết :“Zuellig (đã) tìm được “khoảng trống” của pháp luật VN để “lách” và khối bệnh viện cũng đã phải mua thuốc giá đắt của Zuellig”.

Nhưng Zuellig là người nước ngoài thì làm sao mà biết cách lách luật Việt Nam, nếu không có bàn tay của các hợp-tác-viên Việt Nam ?

Vì vậy, để vuốt mặt, theo Lan Anh “ Mới đây (trước tháng 4/2004), Bộ Y tế đã có văn bản gửi Phó thủ tướng (Phạm Gia) Khiêm nêu rõ: chưa nên cho phép công ty nước ngoài đầu tư vào dịch vụ phân phối thuốc trong nước, vì có thể phá vỡ toàn bộ hệ thống phân phối thuốc trong nước hiện tại và chi phối thị trường vì mục đích lợi nhuận, không đáp ứng được mục tiêu chăm sóc sức khỏe cho đại bộ phận dân chúng.”

Lan Anh kết luận : “ Vậy là, mãi đến tận bây giờ Bộ Y tế mới chịu nói rõ ràng điều đó. Còn người dân, chỉ một năm qua họ đã chịu ba lần tăng giá thuốc. Chúng ta đã “mắc lừa”, nhưng liệu có ai biết mình bị lừa mà vẫn im lặng? Rất cần phải xem xét lại điều đó.”

NGUYÊN NHÂN BỊ TRUY TỐ

Nhưng tại sao Lan Anh lại bị truy tố ?

Nguyên do vì một bản tin ngày 20/5/2004, báo Tuổi trẻ có đăng một mẩu tin ngắn của phóng viên Lan Anh: Đề nghị thanh tra toàn diện Công ty Zuellig Pharma nguyên văn:

"Lại thêm một văn bản của Bộ Y tế liên quan đến hoạt động của Công ty Zuellig Pharma VN: hôm qua 19/5, Bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Trung Chiến đã ký công văn đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch-đầu tư làm đầu mối, phối hợp với các bộ, ngành tổ chức thanh tra, kiểm tra toàn diện Công ty Zuellig Pharma VN. Bộ Y tế cho biết việc kiểm tra Công ty Zuellig lần này không đơn thuần về lĩnh vực dược, mà bao gồm cả giấy phép đầu tư của Công ty Zullig tại VN và đánh giá lại toàn bộ hoạt động của Zuellig sau ba năm được phép trực tiếp phân phối thuốc nhập khẩu tại VN".

Thống tín viên Liên Châu của báo Thanh Niên viết : “Vì mẩu tin đó, gần 8 tháng sau, ngày 5/1/2005, cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã quyết định khởi tố phóng viên Lan Anh về hành vi "chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước", đồng thời ra lệnh cấm phóng viên Lan Anh đi khỏi nơi cư trú. Theo báo Tuổi Trẻ, cơ quan điều tra xác định công văn của Bộ Y tế được dẫn trong mẩu tin nói trên là thuộc danh mục tài liệu bí mật nhà nước trong ngành y tế. Báo này cũng cho rằng những nội dung trong công văn của Bộ Y tế gửi Chính phủ thực chất không có gì mới so với những điều đã được chính các quan chức của Bộ Y tế phát ngôn công khai với báo chí. “

“Trong mấy ngày qua, dư luận không đồng tình với quyết định khởi tố nói trên đối với phóng viên Lan Anh. Theo tìm hiểu của chúng tôi, phóng viên Lan Anh là một trong những nhà báo kiên trì đấu tranh thực hiện chủ trương của Chính phủ thực hiện bình ổn giá thuốc để giảm thiểu gánh nặng cho người nghèo. Những bài báo và tin tức liên quan đến y dược của phóng viên này đăng trên báo Tuổi Trẻ đều thể hiện nhất quán tinh thần đó. Ngay cả việc đưa công văn nói trên của Bộ Y tế lên báo cũng chỉ nhằm mục đích thúc đẩy việc bình ổn giá thuốc chứ hoàn toàn không có mục đích nào khác. Hành động nói trên của phóng viên Lan Anh, cũng như các phóng viên khác, rất cần được sự hỗ trợ, hậu thuẫn của các cơ quan bảo vệ pháp luật.

“ Báo Doanh nhân Việt Nam ở Sài Gòn phản ứng trong số báo ngày 12-1-2005: “

“Vậy là lý ra phải được tưởng thưởng vì đã có công vạch mặt chỉ tên một tội ác mà nạn nhân là những đồng bào nghèo khổ của mình, nhà báo Lan Anh lại chuẩn bị ra tòa thay cho những kẻ sau khi làm giàu trên mạng sống dân nghèo thì vẫn ăn trên ngồi trốc, vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật. Dư luận đang phẫn nộ tự hỏi: Phải chăng đây là cách tạo nên một tiền lệ xấu từ “con dấu mật” có khả năng phong tỏa sự giám sát của công luận? “

Tờ báo trích lời Luật sư Trần Vũ Hải - Công ty Luật Hà Nội: ”Trên thực tế có nhiều tài liệu được đánh dấu mật nhưng không thể coi là tài liệu mật vì không đáp ứng điều kiện của những quy định pháp luật về bí mật. Có nhiều lý do cho thực trạng này như do thói quen (mọi tài liệu của Nhà nước đều là tài liệu mật) hoặc do tâm lý ngại công khai những tin tức mà lẽ ra người dân phải được biết.”

“Trong vụ việc của phóng viên Lan Anh, nội dung tin tức (Bộ Y tế đề nghị Chính phủ yêu cầu Bộ Kế hoạch -Đầu tư thanh tra toàn diện một công ty về dược có vốn đầu tư nước ngoài) là một nội dung đã được một số quan chức Bộ Y tế thông báo trước cho báo chí, không thể coi là một nội dung mật, mặt khác đối chiếu với những quy định về bí mật, nội dung tin này cũng không được xếp vào danh mục bí mật ngành y tế.”

“Điều 8 khoản 4 BLHS quy định “Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể, thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác”. Giả thiết rằng công văn ngày 19-5-2004 của Bộ Y tế là tài liệu mật nhưng nếu chúng ta hỏi bất kỳ người dân nào nếu nội dung công văn đó (đề nghị thanh tra một công ty về dược đang bị dư luận lên tiếng vì bán giá cao) được tiết lộ, thì họ có coi là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội không? Câu trả lời chắc chắn là không. Nói cách khác, nếu như công văn đó là tài liệu mật thật, cơ quan có thẩm quyền có thể xử lý sự việc bằng phương thức khác, không nên truy cứu trách nhiệm phóng viên Lan Anh, để tránh những hiểu lầm không đáng có rằng có hiện tượng trù dập những nhà báo mạnh dạn đấu tranh vì lẽ công bằng như phóng viên Lan Anh.”

Đối với trường hợp Lan Anh, đáng lẽ phải được tuyên dương vì dám can đảm “nghe theo” lời của Thủ tướng Phan văn Khải chống tiêu cực, bảo vệ quyền lợi của người dân thì lại bị Công an trù dập.

HỘI NHÀ BÁO

Ông Đinh Phong - phó chủ tịch Hội Nhà báo VN - đã phản ứng trên Tuổi Trẻ ngày 12-1-2005:
“Điều đầu tiên phải xem xét việc đăng thông tin đó có gây nên hỗn loạn thị trường hay tiếp sức cho bọn tiêu cực gây tổn thất cho người tiêu dùng hay không. Tôi thấy đây là một thông tin tích cực của ngành y tế, đề nghị các cơ quan chức năng phối hợp thanh tra, kiểm tra để làm rõ hoạt động vi phạm của Công ty Zuellig Pharma. Phóng viên Lan Anh thông tin một việc tích cực, không vụ lợi, không gây thiệt hại cho Nhà nước sao lại phải làm ầm ĩ như vậy? Hơn nữa, phóng viên này chỉ tóm tắt thông tin mà một số báo đồng nghiệp cũng đã làm như vậy sao gọi là “chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước”?

“Vấn đề nữa đặt ra: văn bản đó có phải là “tài liệu bí mật” không? Hội Nhà báo VN, trong đó có tôi, đã được tham gia góp ý cho dự thảo về danh mục bí mật nhà nước độ “mật” của ngành y tế thì hoàn toàn không thấy ghi công văn trình Thủ tướng Chính phủ mà phóng viên Lan Anh thông tin thuộc danh mục bí mật nào cả. Nếu công văn này ngành y tế đóng dấu “mật” nhưng không nằm trong danh mục bí mật của ngành do Bộ Công an qui định thì cũng nên thận trọng xem xét. Hơn nữa, thời gian báo đăng tin đó (tháng 5-2004) mà mãi đến tháng 9-2004 Bộ Công an mới ban hành quyết định về danh mục bí mật nhà nước độ “mật” của ngành y tế. “Bắt giò” không đúng thời điểm thì không được! “

“Tôi không vui khi Bộ Công an lại khởi tố một phóng viên mà lý lẽ chưa thật vững. Đông đảo phóng viên đang cùng ngành y tế làm rõ những kẻ kiếm lời trên bệnh tật của người dân. Đó là điều cần được động viên khen thưởng, cần giúp cho phóng viên hoạt động nghề nghiệp và làm tốt hơn. Nếu có sai sót thì trao đổi, rút kinh nghiệm để công cuộc chống tiêu cực được tốt hơn.”

DƯỚI MẮT CÔNG AN

Nhìn sự việc bằng con mắt của người làm báo thì như thế, nhưng Công an Việt Nam thì lại nghĩ khác. Họ đã bất chấp cả tính thời gian của sự việc để “áp dụng luật mới cho việc cũ” và bằng lý luận luật pháp theo ý muốn của mình nên đã truy tố Lan Anh cho “bõ ghét” vì đã dám làm mất mặt ngành Y tế và nhiều viên chức Nhà nước ? Hay là họ muốn nhắm vào tờ Tuổi Trẻ, nơi đã xẩy ra nhiều vụ “giật gân” làm hoa mắt cả đảng và nhà nước khiến cho hai đời Tổng biên Tập mất việc. Lần đầu là Bà Kim Hạnh vì đã “lỡ dại” cho đăng tin Hồ Chí Minh có vợ và lần sau là Lê Văn Nuôi vì đã tổ chức cuộc trưng cầu ý kiến, kết quả là Hồ Chí Minh và Phan Văn Khải không nổi tiếng bằng Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton (khi ông Clinton còn làm Tổng thống).
Trao đổi với báo Pháp Luật TPHCM, một cán bộ có thẩm quyền của VKSND tối cao cho rằng: “Cơ quan điều tra đã xác định là sau khi có được tài liệu, Lan Anh còn chuyển cho một PV báo Nhân Dân để ngày sau đó, tờ báo này cũng đăng tải tin giống như Tuổi Trẻ.”

“Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an, người ký quyết định khởi tố bị can, cho biết PV Lan Anh đã phối hợp với một cán bộ phòng hành chính Bộ Y tế để “lấy cắp tài liệu”. “Công văn có 15 bản, đóng dấu mật. Anh cán bộ lấy photo rồi đưa Lan Anh”. Ông Hồng còn cho biết cơ quan điều tra đã xác minh được việc Lan Anh chi tiền cho nguồn ở Bộ Y tế. Lần đó cô đưa cho anh cán bộ 350 ngàn đồng, trong khi những lần trước chỉ 200 ngàn.”

Như vậy tại sao lại không trừng phạt “cán bộ” kia mà lại hành Lan Anh ?
Vụ báo Tuổi Trẻ và Lan Anh sở dĩ xẩy ra chẳng qua cũng chỉ vì người làm báo ở Việt Nam vẫn còn nhẹ dạ tin theo những lời “khuyến khích đường mật” của cấp chính quyền trong cuộc chiến chống tiêu cực và tham nhũng.
Họ quên rằng dù trong hoàn cảnh phấn khởi nghề nghiệp đến đâu chăng nữa nếu họ vứt dây thì sẽ động đến rừng nên cứ tà tà là thượng sách. Hãy theo gương Lan Anh, năng nổ quá sẽ có ngày gặp nạn. -/-

Phạm Trần (1-2005)