NACELA PORODICNE MEDICINE

Veoma cesto smo u prilici cuti razne diskusije na temu porodicne medicine. Dr Geoffrey Hodgetts, direktor projekta Queen's Univerziteta za Program razvoja porodicne medicine u Bosni i Hercegovini, nas upoznaje sa nacelima porodicne medicine.

Porodicni ljekar mora posjedovati duboko poznavanje patofiziologije, klinicke i psiho-socijalne medicine te epidemiologije. Sto je vaznije, mora biti u stanju da primjeni to znanje u okviru porodice i drustva kako bi sto efikasnije zadovoljio zdravstvene potrebe svojih pacijenata. Porodicni ljekari su privrzeni ljudima, a ne grupama bolesti ili nekoj posebnoj teoriji. To je ono sto razdvaja Porodicnu medicinu od drugih specijalnosti. Tokom mnogo godina ova filozofija je postala mnogo jasnija razvijanjem vodecih nacela Porodične medicine, principa koji se mogu koristiti za izradu edukacionih programa, ocjenjivanje pojedinaca i nastavnih planova, te pojasnjenja sta je u stvari to sto porodicni ljekar radi. Radi toga Nacionalna asocijacija porodicnih ljekara Kanade je razradila slijedeca cetiri nacela:

Nacelo 1: Odnos Ljekar – pacijent predstavlja srediste Porodicne medicine

Ovo nacelo jasno izrazava vaznost kontinuiteta i sveobuhvatnosti zastite. Briga o pacijentu se vrsi u okviru porodice i drustva. Kontinuitet odnosa sa pacijentom daje porodicnom ljekaru uvid koji drugim ljekarima nije dostupan, kao i priliku da prati i proucava bolest i oboljenje tokom duzeg perioda. Kontinuitet zastite znaci pracenje problema cijelim tokom sve do rjesenja istog, a da se za to vrijeme ne zanemari odnos prema pacijentu. Obezbjedjivanje sveobuhvatne zastite znaci da porodicni ljekar vodi brigu o pacijentu tokom njegovog kompletnog zivotnog ciklusa, tj. od samog rodjenja pa sve do smrti. Porodicni ljekar nikada ne moze redji pacijentu: "Vas problem nije u mom domenu". Postoji odgovornost da se problem rijesi ili je potrebno znati gdje i kako se moze najefikasnije rijesiti.

Nacelo 2: Porodicni ljekar je vrstan klinicar

Porodicni ljekar mora posjedovati izvanredne klinicke i komunikacione vjestine. Siroki dijapazon klinickih problema sa kojima se porodicni ljekari susrecu namece zahtjev da oni moraju biti vjesti u njihovom rjesavanju. Moraju nauciti kako da se nose sa neizdiferenciranim problemima i da prepoznaju razliku izmedju normalne fiziologije i oboljenja u njegovoj najranijoj fazi. Tokom svoje specijalizacije porodicni ljekar mora proci kroz obuku u sirokom dijapazonu klinickih disciplina. On mora posjedovati vrhunsko znanje o sirokom dijapazonu uobicajenih problema kod pacijenata na tom podrucju, kao i onih rijedjih, ali i onih problema opasnih po zivot pacijanta, te hitnih slucajeva koje je u stanju lijeciti, obuhvatajuci sve starosne grupe. Sav tretman koji obezbjedjuju svojim pacijentima se bazira na posljednjim naucnim dostignucima koja su im dostupna.

Nacelo 3: Porodicna medicina se zasniva na zajednici

Praksa porodičnog ljekara je bazirana u zajednici. Zajednica i socijalni faktor imaju znacajan utjecaj na nju. To je ono sto cini razliku izmedju porodicnog ljekara sa jedne strane i hirurskih i medicinskih specijalnosti koje su skoro potpuno bazirane u bolnicama. Svakako, i bolnica je, u nekom vidu, dio zajednice. Porodicni ljekari moraju da pronadju odgovarajuci nacin kako da prate svoje pacijente koji se nalaze na bolnickom tretmanu. Oni:
- Koordiniraju zastitu prenosenjem pacijentove historije bolnickom timu,
- Zastupaju pacijenta u njegovo ime,
- Komuniciraju sa specijalistima, konsultantima i porodicom i
- Pripremaju se da preuzmu nastavak njege nakon otpustanja pacijenta iz bolnice

Nacelo 4: Porodicni ljekar je vezan za odredjeno podrucje u kojem obavlja praksu

Porodicni ljekar gleda na svoje pacijente kao na rizicnu populaciju i organizira praksu na najbolji moguci nacin bez obzira da li pacijenti zahtijevaju njegove usluge ili ne. To trazi procjenjivanje novih podataka i njihov utjecaj na praksu, znanje i vjestinu procjenjivanja efikasnosti zastite, svrsishodno koristenje podataka iz medicine i informacionih sistema kao i sposobnost planiranja i implementacije svega onoga sto ce poboljsati zdravstveno stanje pacijenata. Radi toga, prevencija bolesti i promocija zdravlja su njegova kljucna odgovornost. Porodicni ljekar mora imati sposobnost pristupa tesko dostupnim resursima. Mora znati kada da propise lijekove, naruci pretrage ili uputi pacijenta drugim specijalistima, kao i kada da koristi ostale opcije u tretmanu. Zastita mora biti pruzena pravovremeno, ujedno vodeci racuna o njenoj ekonomicnosti. Porodicni ljekari moraju posjedovati sposobnost samoucenja koje ce trajati tokom cijelog radnog vijeka.