ฝุ่นละออง
ปัจจุบันฝุ่นละอองเป็นมลพิษทางอากาศที่เป็นปัญหาหลักในกรุงเทพมหานคร
และชุมชนขนาดใหญ่ ฝุ่นละอองที่มีอยู่ในบรรยากาศรอบๆตัวเรามีขนาดตั้งแต่ 0.002 ไมครอน
ซึ่งเป็นกลุ่มของโมเลกุล (มองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์แบบอิเลคตรอน)
ไปจนถึงขนาดใหญ่กว่า 500 ไมครอน ซึ่งเป็นฝุ่นทรายขนาดใหญ่ มองเห็นด้วยตาเปล่า (ฝุ่นที่มองเห็นด้วยตาเปล่า
มีขนาดตั้งแต่ 50 ไมครอนขึ้นไป)
ฝุ่นละอองเป็นสารที่มีคความหลากหลายทางด้านกายภาพ
และองค์ประกอบอาจมีสภาพเป็นของแข็งหรือของเหลว ฝุ่นละอองที่แขวนลอยอยู่ในอากาศได้นานมักจะเป็นฝุ่นละอองขนาดเล็ก
(ซึ่งมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่า 10 ไมครอน) เนื่องจากมีความเร็วในการตกตัวต่ำ
หากมีแรงกระทำจากภายนอกเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น การไหลเวียนของอากาศ กระแสลม
เป็นต้น จะทำให้แขวนลอยอยู่ในอากาศได้นานมากขึ้น
ฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่
(ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า 100 ไมครอน) อาจแขวนลอยอยูาในบรรยากาศได้เพียง
2-3 นาที แต่ฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กกว่า 0.5 ไมครอน อาจแขวนลอยอยู่ในอากาศได้นานเป็นปี
ฝุ่นละอองในบรรยากาศ อาจแยกได้เป็น 2 ประเภท ตามแหล่งกำเนิดของฝุ่นละออง
คือ ฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นและแพร่กระจายสู่บรรยากาศโดยตรง และ ฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นภายหลัง
โดยปฏิกริยาต่างๆในบรรยากาศ เช่น การรวมตัวของฝุ่นละอองด้วยกัน หรือรวมตัวกับก๊าซ
หรือรวมตัวกับของเหลว หรือรวมตัวกับของแข็ง ด้วยปฏิกริยาทางฟิสิกส์ หรือทางเคมี
หรือทางเคมีแสง
แหล่งที่มาที่สำคัญของฝุ่นละออง
แหล่งที่มาของฝุ่นละอองในบรรยากาศ โดยทั่วไปจะแบ่งเป็น
2 ประเภทใหญ่ๆคือ
1. ฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ (NATURAL PARTICLE)
ได้แก่ ดิน ทราย หิน ละอองไอน้ำ เขม่าควันจากไฟป่า และฝุ่นเกลือจากทะเล เป็นต้น
2. ฝุ่นละอองที่เกิดจากกิจกรรมที่มนุษย์สร้างขึ้น
(MAN3MADE PARTICLE) ได้แก่
- ฝุ่นจากการคคมนาคมขนส่งและการจราจร
เช่น ฝุ่นดินทรายที่ฟุ้งกระจายอยู่ในถนน ขณะที่รถยนต์วิ่งผ่าน ฝุ่นดินทรายที่หล่นจากการบรรทุกขนส่ง
การกองวัสดุสิ่งของบนทางเท้า หรือบนเส้นทางจราจร
- ฝุ่นจากการก่อสร้าง เช่น ฝุ่นจากการสร้างถนน/อาคาร
การปรับปรุงผิวการจราจร การรื้อถอนอาคารและสิ่งก่อสร้างต่างๆ การก่อสร้างเพื่อติดตั้งหรือปรับปรุงระบบสาธารณูปโภค
- ฝุ่นจาการประกอบการอุตสาหกรรม เช่น การทำปูนซีเมนต์
โรงงานประกอบกิจการเกี่ยวกับหิน กรวด ทราย หรือดิน สำหรับใช้ในการก่อสร้างอย่างใดอย่างหนึ่ง
หรือย่อยหิน การร่อน หรือการคัดกรวดหรือทราย
- ฝุ่นจากการประกอบกิจการอื่นๆเช่น การทำความสะอาด
การทำอาหาร การทาสี เป็นต้น
ผลกระทบของฝุ่นละออง
1. ต่อสภาพบรรยากาศทั่วไป : ฝุ่นละอองจะลดความสามารถในการมองเห็น
เนื่องจากฝุ่นละอองในบรรยากาศทั้งที่เป็นของแข็งและของเหลว สามารถดูดซับและหักเหแสงได้
ทำให้ทัศนวิสัยในการมองเห็นเสื่อมลง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขนาด ความหนาแน่น และองค์ประกอบทางเคมีของฝุ่นละอองนั้นๆ
2. ต่อวัตถุและสิ่งก่องสร้าง : ฝุ่นละอองในบรรยากาศ
สามารถทำอันตรายต่อวัตถุและสิ่งก่อสร้างได้ เช่น การสึกกร่อนของโลหะ การทำลายผิวหน้าของสิ่งก่อสร้าง
การเสื่อมคุณภาพของผลงานทางศิลปะ ความสกปรกเลอะเทอะของวัตถุ เป็นต้น
3. ต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ : ฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่
ก่อให้เกิดปัญหามลพิษ หรือเหตุเดือดร้อนรำคาญ ส่วนฝุ่นละอองที่สามารถเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจของมนุษย์ได้
มีขนาดตั้งแต่ 10 ไมครอนลงมา ฝุ่นละอองขนาดเล็กเหล่านี้ เมื่อเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ
จะเกาะตัวหรือตกตัวได้ ในส่วนต่างๆของระบบทางเดินหายใจ ก่อให้เกิดการระคายเคือง
และทำลายเนื้อเยื่อของอวัยยะนั้นๆ เช่น เนื้อเยื่อปอด ซึ่งหากได้รับในปริมาณมาก
หรือในช่วงเวลานาน จะสามารถสะสมในเนื้อเยื่อปอด เกิดเป็นผังผืดหรือแผลขึ้นได้ และทำให้การทำงานของปอด
เสื่อมประสิทธิภาพลง ทำให้หลอดลมอักเสบ เกิดหอบหืด ถุงลมโป่งพอง และโอกาศเกิดโรคระบบทางเดินหายใจ
เนื่องจาการติดเชื้อ เพิ่มขึ้นได้