ระบบสารสนเทศ
ความหมายของระบบสารสนเทศข้อมูล (Data) คือ ข้อเท็จจริงที่เป็นตัวเลข ข้อความ หรือรายละเอียดซึ่งคงอยู่ในรูปแบบต่างๆ เช่น ภาพ เสียง วิดีโอ ข้อมูลคือข้อเท็จจริงของสิ่งที่เราสนใจไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ หรือเหตุการณ์ ต่างๆ ดังนั้นการเก็บข้อมูลจึงเป็นการเก็บรวบรวมเกี่ยวกับข้อเท็จจริงของสิ่งที่เราสนใจนั่นเอง สารสนเทศ (Information) หมายถึงข้อมูลที่มีความหมายซึ่งสามารถนำไปใช้ประโยชน์ ดังนั้นสาร สนเทศจึงหมายถึงข้อมูลที่ผ่านการประมวลผลด้วยวิธีการที่เหมาะสม และถูกต้อง เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตรงตาม ความต้องการของผู้ใช้ อยู่ในรูปแบบที่ใช้งานได้และจะต้องอยู่ในช่วงเวลาที่ต้องการ ระบบสารสนเทศ (Information System) หมายถึงข้อมูลที่ผ่านการประมวลผลด้วยวิธีการซึ่ง มีขั้นตอนการดำเนินการอย่างเป็นระบบ ทำให้เกิดความรอบรู้ที่จะช่วยในการตัดสินใจหรือวางแผนในการดำเนิน งานอย่างมีประสิทธิภาพ องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศ เป็นงานที่ต้องใช้องค์ประกอบหลายอย่างเป็นการทำให้เกิดเป็นกลไลในการนำข้อมูล มาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้ ซึ่งองค์ประกอบที่สำคัญของระบบสารสนเทศมีดังต่อไปนี้ คือ 1. บุคลากร เป็นองค์ประกอบที่สำคัญ เพราะบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถและเข้าใจวิธีการให้ได้ มาซึ่งสารสนเทศจะเป็นผู้ดำเนินการในการทำงานทั้งหมด บุคลากร จึงต้องมีความรู้ความเข้าใจในการใช้เทคโน โลยีสารสนเทศบุคลากรภายในองค์การเป็นองค์ประกอบที่จะทำให้เกิดระบบสารสนเทศด้วยกันทุกคน บุคลากร ที่เกี่ยวข้องกับระบบสารสนเทศแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ผู้ใช้ เป็นผู้ที่มีความรู้และมีความสำคัญต่อระบบคอมพิวเตอร์น้อยที่สุด แต่มีอิทธิพลต่อการ ออกแบบและพัฒนาการใช้งานของระบบคอมพิวเตอร์มากที่สุด เพราะผู้ใช้ระบบจะเป็นผู้ตัดสินใจและระบุ ความต้องการลงไปว่า ต้องการให้ระบบคอมพิวเตอร์ทำงานอะไร ซึ่งถ้ายังไม่มีซอฟท์แวร์ที่สามารถทำงานให้ได้ ตามความต้องการแล้วก็จะต้องมีการพัฒนาซอฟท์แวร์ดังกล่าวขึ้นมา นอกจากนี้ความต้องการของกลุ่มผู้ใช้ จะเป็นตัวปรับทิศทางของการวิจัยค้นคว้า ทางด้านเทคโนโลยีของฮาร์ดแวร์ ซึ่งแน่นอนว่าผู้ที่ต้องทำหน้าที่ตอบ สนองความต้องการของผู้ใช้โดยตรงก็คือ นักคอมพิวเตอร์นั่นเอง นักคอมพิวเตอร์ คือ ผู้ที่ทำงานโดยตรงกับการออกแบบ การพัฒนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ รวมถึงการบริหารหน่วยงานที่ทำหน้าที่ให้บริการ การใช้คอมพิวเตอร์ ซึ่งได้แก่ ผู้อำนวยการศูนย์คอมพิวเตอร์ (Data Processing Manager) นักวิเคราะห์ระบบงาน โปรแกรมเมอร์ (Programmer) ผู้ควบคุมเครื่อง (Operator) โปรแกรมเมอร์ระบบ (System Programmer) พนักงานเตรียมข้อมูล (Key Operator) 2. ฮาร์ดแวร์ หรือที่เรียกว่า เครื่องคอมพิวเตอร์ ซึ่งมีหลายขนาดในปัจจุบันจะประกอบด้วย ส่วนต่างๆเหมือนกัน คือต้องมีอุปกรณ์สำหรับรับข้อมูล อุปกรณ์สำหรับแสดงผล ส่วนที่ใช้กับข้อมูลต่างๆ และส่วนที่ทำหน้าที่คิด ดังนี้อุปกรณ์สำหรับรับข้อมูลทำหน้าที่รับข้อมูลต่างๆส่งเข้าเครื่องได้แก่ คีย์บอร์ด (Keyboard)หรือแป้นพิมพ์ นอกจากนี้ยังมีเครื่องสแกนต่างๆ เช่น เครื่องรูดบัตรเมื่อข้อมูลถูกนำเข้าเครื่อง ก็จะถูกนำเข้าไปไว้ในส่วนที่เรียกว่าหน่วยความจำหลัก (memory )เพื่อรอรับการประมวลผลจากโปรเซสเซอร์ (processor) ซึ่งการประมวลผลทุกประเภทในคอมพิวเตอร์ จะต้องกระทำเฉพาะกับข้อมูล ที่อยู่ในหน่วย ความจำหลักเท่านั้น โดยจะกระทำการกับข้อมูลเหล่านี้ตามคำสั่งของชุดคำสั่งหรือโปรแกรม โดยที่ชุดคำสั่งเหล่านี้ ก็จะถูกเก็บไว้ในหน่วยความจำหลักเช่นเดียวกัน เราสามารถดูผลที่ได้จากการประมวลผลได้โดยการที่คอมพิวเตอร์ ส่งผลลัพธ์ออกมาทางอุปกรณ์แสดงผล ได้แก่ จอภาพ และเครื่องพิมพ์ เป็นต้นนอกจากนี้ยังมีอุปกรณ์อีก ชนิดหนึ่งที่มีความสำคัญยิ่งในการทำงงานของระบบนั่นคือ หน่วยเก็บข้อมูลสำรอง(secondary storage device) ซึ่งทำหน้าที่คล้ายกับสมุดจดบันทึกเรื่องราวต่างๆ ที่เรากลัวจะจำไม่ได้เอาไว้ นั่นก็เพราะหน่วยความจำใน เครื่องคอมพิวเตอร์มีขนาดจำกัด และเมื่อปิดเครื่อง ข้อมูลต่างๆที่อยู่ในเครื่องก็จะสูญหายไป ดังนั้นในการทำงาน กับข้อมูลจำนวนมากๆ จึงจำเป็นต้องมีอุปกรณ์สำหรับเก็บข้อมูลเหล่านี้ เอาไว้ และเมื่อถึงเวลาที่ข้อมูล (หรือโปรแกรม)ส่วนใดจะถูกใช้งานก็จะมีการลำเลียงข้อมูลดังกล่าวจากหน่วยเก็บข้อมูลสำรองเข้าสู่หน่วย ความจำต่อไป หน่วยเก็บข้อมูลสำรองที่ใช้กันแพร่หลายได้แก่ เทป และดิสก์เป็นต้น 3.ซอฟต์แวร์ ซอฟต์แวร์ คือองค์ประกอบที่ส่งคำสั่งให้ฮาร์ดแวร์ทำงาน บ่อยครั้งที่เราจะเรียก ซอฟต์แวร์ว่าโปรแกรมซึ่งโปรแกรมต่างๆต่างๆก็จะถูกเก็บไว้ในดิสก์(หรือเทป) เมื่อต้องใช้โปรแกรมใด ก็จะทำการอ่านจากดิสก์เข้าสู่หน่วยความจำ และคอมพิวเตอร์ก็จะทำงานตามที่ปรากฏในชุดคำสั่งนั้นซอฟต์แวร์ แบ่งออก 2 ประเภทคือ ซอฟต์แวร์ระบบและซอฟต์แวร์ประยุกต์ซอฟต์แวร์ระบบ คือซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการ ควบคุมการทำงานของฮาร์ดแวร์ รวมถึงจัดสรรอุปกรณ์และทรัพยากรให้กับงานต่างๆ ซอฟต์แวร์ระบบ ที่ถือว่ามีความสำคัญที่สุด ได้แก่ ระบบปฏิบัติการ(Operating Systems) หรือโอเอส(OS) เพราะมีหน้าที่ ในการควบคุมฮาร์ดแวร์ รวมทั้งให้บริการต่างๆเพื่อให้ผู้ใช้สามารถใช้คอมพิวเตอร์ได้สะดวกขึ้น ซอฟต์แวร์ประยุกต์ คือ ชุดคำสั่งที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหา และใช้งานเฉพาะอย่าง ซอฟต์แวร์ประยุกต์ ที่มีการใช้งานอยู่อย่างแพร่หลาย ได้แก่ ซอฟต์แวร์เกี่ยวกับระบบบัญชี การควบคุมสินค้าคงคลัง ระบบเงินเดือน และระบบบุคลากรเป็นต้นซึ่งซอฟต์แวร์ประเภทนี้จะถูออกแบบขึ้นมาสำหรับแต่ละองค์กรโดยเฉพาะเนื่องจาก วัตถุประสงค์ในการใช้งานของแต่ละหน่วยงานแตกต่างกันนอกจากนี้แล้ว ยังมีซอฟต์แวร์ประยุกต์อีกประเภทหนึ่ง เรียกว่า โปรแกรมสำเร็จรูป(package) ซึ่งได้แก่ ซอฟต์แวร์ที่ถูกสร้างขึ้นมาให้ผู้ที่ต้องการใช้สามารถนำโปรแกรม เหล่านี้ไปประยุกต์ใช้กับงานของตน เช่น เวิร์ดโปรเซสเซอร์ สเปรดชีตดาต้าเบส เป็นต้น 4. ข้อมูล องค์ประกอบสุดท้ายในระบบสารสนเทศได้แก่ ข้อมูล ข้อมูลเปรียบเสมือนตัวแทน ของข้อเท็จจริง บุคคล สิ่งของต่างๆ แนวความคิดและเหตุการณ์ ตัวอย่างเช่นข้อมูลที่ปรากฏในหนังสือเดินทาง จะประกอบด้วย ชื่อ นามสกุล สีผม อาชีพ สีผิว ความสูง เป็นต้น ถ้าดึงมาเฉพาะส่วนเดียว เช่น สีตา "ดำ" ก็ย่อมจะไม่ให้ความหมายใดๆทั้งสิ้นจนกว่าจะไดนำข้อมูลส่วนอื่นมาผนวกเข้าด้วยกัน จึงจะกลายเป็นข้อมูล ของเจ้าของหนังสือเดินทางที่นำไปใช้ประโยชน์ได้ข้อมูลเป็นสิ่งที่สำคัญมากในระบบคอมพิวเตอร์ เพราะถ้ามีระบบฮาร์ดแวร์ดีเลิศ มีโปรแกรมที่เขียนไว้อย่างมีประสิทธิภาพ มีบุคลากรฝีมือเยี่ยม แต่ปรากฎ ว่าข้อมูลที่ใช้ไม่ถูกต้องสมบูรณ์ ก็ย่อมทำให้ผลลัพธ์จากการทำงานผิดพลาดไปด้วย ประโยชน์ของระบบสารสนเทศ ประโยชน์ของระบบสารสนเทศ สามารถสรุปได้ดังนี้ 1.ใช้วิเคราะห์เหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น เพื่อหาทางแก้ไขหรือควบคุมเหตุการณ์ 2.ใช้ในการวางนโยบายและแผนงาน รวมทั้งการตั้งเป้าหมายในการดำเนินงาน 3.ใช้พิจารณาติดตามและสรุปผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้นจริงว่าตรงตามวัตถุประสงค์เดิม ที่ตั้งไว้หรือไม่ 4.ใช้เป็นเกณฑ์หรือระดับอ้างอิงในการตัดสินใจในการวางแผนและด้านการปฏิบัติงาน เพื่อไปสู่ความมีมาตรฐานมากขึ้น เอกสารอ้างอิง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ. (2541). หนังสือเรียนวิชาคอมพิวเตอร์ คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศพื้นฐาน (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : คุรุสภา. ดวงแก้ว สวามิภักดิ์. (2535). รู้จักกับคอมพิวเตอร์. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น. วิทยา สุคตบวร. (ม.ป.ป.). คอมพิวเตอร์เบื้องต้น. กรุงเทพฯ : ศูนย์ส่งเสริมวิชาการ.