มรรค ๘ ความหมายจากบทสวดมนต์ ในมหาสติปัฏฐานสูตร

บทสวดมนต์พระธรรมบาลี

คำแปล

อยเมว  อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค  เสยฺยถีทํ

สมฺมาทิฏฺฐิ

สมฺมาสงฺกปฺโป

สมฺมาวาจา

สมฺมากมฺมนฺโต

สมฺมาอาชีโว

สมฺมาวายาโม

สมฺมาสติ

สมฺมาสมาธิ

ทางอันประเสริฐ ประกอบด้วยองค์ ๘ ทางเดียวนี้แล ทางนี้

เป็นอย่างไร?

คือความเห็นชอบ

คือความดำริชอบ

คือการเจรจาชอบ

คือการกระทำชอบ

คือการเลี้ยงชีพชอบ

คือความพยายามชอบ

คือการระลึกชอบ

คือการตั้งจิตมั่นชอบ

        กตมา  จ  ภิกฺขเว  สมฺมาทิฏฺฐิ

ยํ  โข  ภิกฺขเว  ทุกฺเข  ญาณํ  ทุกฺขสมุทเย  ญาณํ

อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาทิฏฐิ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความรู้ในทุกข์ ความรู้ในเหตุให้เกิดทุกข์

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาทิฏฐิ

        กตมา  จ  ภิกฺขเว  สมฺมาสงฺกปฺโป

เนกฺขมฺมสงฺกปฺโป

อพฺยาปาทสงฺกปฺโป อวิหึสาสงฺกปฺโป

        อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาสงฺกปฺโป

        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาสังกัปโป(ความดำริชอบ)

ความดำริในการออกบวช คือการออกจากกามารมณ์

ความดำริในความไม่พยาบาท ความดำริในการไม่เบียดเบียน

       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาสังกัปโป

        กตมา  จ  ภิกฺขเว  สมฺมาวาจา

มุสาวาทา  เวรมณี

ปิสุณาย  วาจาย  เวรมณี

ผรุสาย  วาจาย  เวรมณี

สมฺผปฺปลาปา  เวรมณี

        อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาวาจา

        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาวาจา (การเจรจาชอบ)

เว้นจากการกล่าวเท็จ

เว้นจากการกล่าววาจาส่อเสียด

เว้นจากการกล่าววาจาหยาบคาย

เว้นจากการเจรจาสำราก เพ้อเจ้อ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาวาจา

        กตโม  จ   ภิกฺขเว  สมฺมากมฺมนฺโต

ปาณาติปาตา  เวรมณี

อทินฺนาทานา  เวรมณี

กาเมสุ  มิจฺฉาจารา  เวรมณี

        อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมากมฺมนฺโต

    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมากัมมันตะ (การกระทำชอบ)

เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการฆ่าสัตว์

เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้

เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากความประพฤติผิดในกาม

    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมากัมมันตะ

         กตโม  จ   ภิกฺขเว  สมฺมาอาชีโว

อิธ  ภิกฺขเว  อริยสาวโก

มิจฺฉาอาชีวํ  ปหาย  สมฺมาอาชีเวน  ชีวิกํ  กปฺเปติ

อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาอาชีโว

    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาอาชีวะ (การเลี้ยงชีพชอบ)

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พระอริยะสาวกในพระธรรมวินัยนี้

ละความเลี้ยงชีพผิดเสียแล้ว ย่อมสำเร็จความเป็นอยู่

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาอาชีวะ

        กตโม  จ   ภิกฺขเว  สมฺมาวายาโม

อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ

       อนุปฺปนฺนานํ  ปาปกานํ  อกุสลานํ  ธมฺมานํ

ฉนฺทํ  ชเนติ  วายมติ  วิริยํ  อารภติ  จิตฺตํ 

       อุปฺปนฺนานํ  ปาปกานํ  อกุสลานํ  ธมฺมานํ

ฉนฺทํ  ชเนติ  วายมติ  วิริยํ  อารภติ  จิตฺตํ 

        อนุปฺปนฺนานํ  กุสลานํ  ธัมมานํ  อุปฺปาทาย

ฉนฺทํ  ชเนติ  วายมติ  วิริยํ  อารภติ  จิตฺตํ 

         อุปฺปนฺนานํ  กุสลานํ  ธมฺมานํ  ฐิติยา  อสมฺโมสาย 

ฉนฺทํ  ชเนติ  วายมติ  วิริยํ  อารภติ  จิตฺตํ 

อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว สมฺมาวายาโม

      ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาวายามะ(ความพยายามชอบ)

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้

เพื่อที่จะละอกุศลธรรม อันเป็นบาป ที่ยังไม่เกิดขึ้น

โดยกระทำด้วยความพอใจ ด้วยความพยายาม ด้วยการปรารภความเพียร ย่อมประคองตั้งจิตไว้

เพื่อจะละอกุศลธรรม อันเป็นบาป ที่ได้เกิดขึ้นแล้ว

โดยกระทำด้วยความพอใจ ด้วยความพยายาม ด้วยการปรารภความเพียร ย่อมประคองตั้งจิตไว้

เพื่อจะยังกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดขึ้น ให้ได้เกิดขึ้น

โดยกระทำด้วยความพอใจ ด้วยความพยายาม ด้วยการปรารภความเพียร ย่อมประคองตั้งจิตไว้

เพื่อความตั้งอยู่ ไม่ให้สาบศูนย์ เจริญยิ่งขึ้น ไพบูลย์มีขึ้นเต็มเปี่ยม แห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว

โดยกระทำด้วยความพอใจ ด้วยความพยายาม ด้วยการปรารภความเพียร ย่อมประคองตั้งจิตไว้

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาวายามะคือความ

          กตมา จ  ภิกฺขเว  สมฺมาสติ

อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ

         กาเย  กายานุปสฺสี  วิหรติ

อาตาปี  สมฺปชาโน  สติมา

วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ

         เวทนาสุ  เวทนานุปสฺสี  วิหรติ

อาตาปี  สมฺปชาโน  สติมา

วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ

         จิตฺเต  จิตฺตานุปสฺสี  วิหรติ

อาตาปี  สมฺปชาโน  สติมา

วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนัสสํ

         ธมฺเมสุ  ธมฺมานุปสฺสี  วิหรติ

อาตาปี  สมฺปชาโน  สติมา

วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ

อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาสติ

       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาสติ (ความระลึกชอบ)

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้

       ย่อมเป็นผู้พิจารณา เห็นกายในกายอยู่เนื่องๆ

มีสติ สัมปชัญญะ มีความเพียร ไม่ให้เกิดกิเลสเร่าร้อน

พึงทำอภิชฌาและโทมนัส (ความยินดีและความยินร้าย) ใน

       ย่อมเป็นผู้พิจารณา เห็นเวทนาในเวทนาอยู่เนื่องๆ

มีสติ สัมปชัญญะ มีความเพียร ไม่ให้เกิดกิเลสเร่าร้อน

พึงทำความยินดีและความยินร้าย ในโลกเสียให้พินาศ

       ย่อมเป็นผู้พิจารณา เห็นจิตในจิตอยู่เนื่องๆ

มีสติ สัมปชัญญะ มีความเพียร ไม่ให้เกิดกิเลสเร่าร้อน

พึงทำความยินดีและความยินร้าย ในโลกเสียให้พินาศ

        ย่อมเป็นผู้พิจารณา เห็นธรรมในธรรมอยู่เนื่องๆ

มีสติ สัมปชัญญะ มีความเพียร ไม่ให้เกิดกิเลสเร่าร้อน

พึงทำความยินดีและความยินร้าย ในโลกเสียให้พินาศ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาสติ

          กตโม  จ  ภิกฺขเว  สมฺมาสมาธิ

อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ

          วิวิจฺเจว  กาเมหิ  วิวิจฺจ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ

           อชฺฌตฺตํ  สมฺปสาทนํ  เจตโส  เอโกทิกาวํ

ปีติยา  จ  วิราคา

          อุเปกฺขโก  จ  วิหรติ  สโต  จ  สมฺปชาโน

สุขญฺจ  กาเยน  ปฏิสํเวเทติ

ยนฺตํ  อริยา  อาจิกฺขนฺติ  อุเปกฺขโก  สติมา

          ตติยํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ

          อทุกฺขมสุขํ  อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ

อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  สมฺมาสมาธิ

           อิทํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา

        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัมมาสมาธิ (ความตั้งจิตมั่นชอบ)

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้

        สงัดแล้วจากกามารมณ์ สงัดแล้วจากธรรมที่เป็นอกุศล

        เข้าถึงทุติยฌาน เป็นเครื่องทำให้ใจผ่องใส ณ ภายใน

เพราะปีติหมดไป

ย่อมเป็นผู้เพิกเฉยอยู่ และมีสติ สัมปชัญญะ

และเสวยความสุขด้วยกาย

อาศัยคุณคืออุบกขา สติ สัมปชัญญะ และเสวยสุขอันใดเล่า

        เข้าถึงตติยฌาน

เข้าถึงจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข มีแต่สติเป็นธรรมชาติ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า สัมมาสมาธิ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า อริยะสัจ