ROBERT JOHNSON

Robert Johnson, legenda bluesa, to bodaj najbardziej wpływowy z jego twórców, a jednocześnie najbardziej enigmatyczny. Miał tylko dwie sesje nagrań w latach trzydziestych, a potem nagle znikł, podobno otruty przez zazdrosną kochankę. Nagrania natomiast zrobiły niewiarygodną karierę. Na Johnsonie wzorowali się Muddy Waters i John Lee Hooker, jego piosenki grali Eric Clapton, Rolling Stones i Fleetwood Mac. Peter Green, twórca zespołu Fleetwood Mac, ostatnio ze swą nową kapelą The Splinter Group nagrał dwie całe płyty piosenek Roberta Johnsona. Niezwykła jest nie tylko muzyka Johnsona, ale także teksy, o niezwykłej sile wyrazu i bardzo jak na bluesa oryginalne
.
Owe nagrania z lat trzydziestych miały wpływ także na mnie: wsłuchawszy się w chrapliwy głos postanowiłem spisać niektóre piosenki po polsku. Mój trud docenił Czas Kultury, który w numerze 11-12/1989 (to było jeszcze podziemie) zamieścił moje tłumaczenie. Było to dawno i w niewielkim (podziemnym) nakładzie; zamieszczam je jeszcze raz tutaj.

Staram się w tych przekładach oddać jak najwierniej formalną strukturę tekstu. Niestety jedna rzecz okazała się niemożliwa: w bluesach ostatnia sylaba każdego wersu jest z reguły akcentowana, co po polsku jest praktycznie nie do osiągnięcia. Chyba że by się wyrazy poprzestawiało tak, że zdanie brzmiałoby sztucznie, tyle że wówczas nie byłoby mowy o wiernym oddaniu struktury. Angielskie wyrazy są generalnie akcentowane podobnie jak polskie, tyle że w angielskim jest znacznie więcej słów monosylabicznych (jest to możliwe ze względu na znacznie większą liczbę samogłosek, w mówionej angielszczyźnie jest ich dwadzieścia).

Tłumaczone przeze mnie bluesy wykonywane były także przez gwiazdy muzyki rockowej. CROSSROAD BLUES nagrał Eric Clapton w 1969 bodaj roku na podwójnej płycie zespołu Cream, natomiast HELLHOUND ON MY TRAIL można usłyszeć (z odrobinę zmienionem tekstem) na nagranej w 1968 roku płycie "Peter Green's Fleetwood Mac".

 





CROSSROAD BLUES


Wyszedłem na rozdroża, upadłem na kolana,
Wyszedłem na rozdroża, upadłem na kolana,
"Wybaw Boba jeśli łaska", o litość prosiłem Pana.

Stałem na rozdrożu i chciałem się zabrać
Stałem stałem na rozdrożu i chciałem się zabrać,
Ale wszyscy mnie mijali, widać nikt mnie nie znał.

Słońce już zachodzi, ciemno mnie tu złapie,
Słońce słońce już zachodzi, ciemno mnie tu złapie,
A ja nie mam żadnej laski, coby czekała w chacie.

Możesz biec i powiedzieć, niech wie mój kumpel Willie Brown,
Możesz biec, niech wie mój kumpel Wille Brown,
O Boże, stoję na rozdrożu i zapadam się w głąb.




THIRTYTWO TWENTY BLUES

Gdy poślę po mą małą, a ona nie zechce przyjść
Gdy poślę po moją małą, a ona nie zechce przyjść,
To już jej nie pomogą wszyscy doktorzy w Hot Springs.

A jeśli się okaże, że chce z kimś innym pojść,
A jeśli się okaże, że chce z kimś innym pójść,
Wezmę mój 32/20, rozwalę ją na pół.

Ona ma 38/Special, zbyt lekki, to jest zabawka,
Ona ma 38/Special, zbyt lekki, to jest zabawka,
Ja mam 32/20, w porządku ją załatwi.

Och kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy,?
Powiedz kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy?
To co mówisz się nie zgadza i potargane masz włosy.

Gdy poślę po mą małą, a ona nie zechce pryjść
Gdy poślę po moją małą, a ona nie zechce przyjść,
To już jej nie pomogą wszyscu doktorzy w Wisconsin.

Jej 38/Special, owszem, robi się ciepło,
Jej 38/Special, owszem, może się zrobić ciepło,
Ja mam 32/20, a to jest ogniste.....

Och kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy,?
Powiedz kochanie, gdzie byłaś ostatniej nocy?
Nie wróciłaś do domu póki nie wzeszło słońce.

Będę strzelał z mojej broni, będę strzelał z pistoletu,
Będę strzelał z mojej broni, będę strzelał z pistoletu,
Zrobiłaś ze mnie kochanka, a teraz twój facet przyjechał.

Oj chłopcy, po prostu nie mogę spocząć,
Mówię wam chłopcy, po prostu nie mogę spocząć,
Z tym 32/20, co mi w kieszeni grzechocze.




ME AND THE DEVIL BLUES

Dziś wcześnie rano, gdyś pukał do mych drzwi,
Dziś wcześnie rano, gdyś pukał do mych drzwi,
Powidziałem "Cześć Szatanie, myślę że czas już iść".

Ja oraz diabeł szliśmy obok siebie,
Ja oraz diabeł szliśmy obok siebie,
Aż mnie to nie zadowoli, będę bił swoją kobietę.

Traktuję ją jak psa, ona mówi "Sam nie wiesz czemu"
(mówione: przecież wiesz, kochanie, że nie traktujesz mnie właściwie)
Traktuję ją jak psa i sam nie rozumiem czemu,
To musi być chyba ten stary zły duch, co siedzi głęboko w ziemi.

Możesz pochować moje ciało w rowie przy autostradzie,
(mówione: nic mnie nie obchodzi gdzie mnie zakopiesz, kiedy będę zimny trup)
Możesz pochować moje ciało w rowie przy autostradzie,
Wtedy moja stara zła dusza złapie autobus "Greyhound" i pojadzie.




HELLHOUND ON MY TRAIL


Muszę być w ciągłym ruchu, muszę być w ciągłym ruchu,
Blues spada na mnie jak grad, blues spada na mnie jak grad,
Dni mnie popędzają, ogar z piekła wpadł na mój ślad,
Ogar z piekła na mój ślad, ogar z piekła na mój ślad.

Gdyby dziś była Wigilia, gdyby dziś była Wigilia
I gdyby jutro miała być Gwiazdka
(mówione: mielibyśmy niezły czas, nie kochanie?)
Gdyby dziś była Wigilia, a jutro miała być Gwiazdka,
Potrzebowałbym jakiejś laski, by z nią miło spędzić czas,
Ohoho, miło spędzić czas.

Widzę że wiatr się wzmaga, liście na drzewie drżą, liście na drzewie drżą,
Widzę że wiatr się wzmaga, liście na drzewie drżą,
Trzeba mi jakiejś laski, żebym miał towarzystwo,
Hej hej hej, towarzystwo.





Strona główna


Więcej na ten sam temat można znalezć w książce, którą można nabyć w internetowym wydawnictwie "Lulu"
"Zielnik Literatury Mówionej" - książka

(Tu można ją przejrzeć)