Τρίτο Μάτι, Φεβρουάριος 2002, Τεύχος 101

 

@ Ενέργεια

Παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, η ευρεία χρήση κάποιων τεχνολογικών επιτευγμάτων δεν είναι και τόσο «ιδεολογικά» ουδέτερη. Εκατόν πενήντα χρόνια σχεδόν μετά την ανακάλυψη των μηχανών εσωτερικής καύσης και δύο αιώνες μετά το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης, η ανθρωπότητα εξασφαλίζει ακόμα τις ποσότητες ενέργειας που χρειάζεται με τους ίδιους απαρχαιωμένους τρόπους. Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι ορατοί «δια γυμνού οφθαλμού». Αν ρίξουμε, για παράδειγμα, μια ματιά στις 100 μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίου της Ελλάδας θα διαπιστώσουμε ότι περισσότερες από τις μισές δραστηριοποιούνται στο χώρο της εμπορίας-επεξεργασίας-μεταφοράς καυσίμων και της εμπορίας αυτοκινήτων. Σε πλανητικό επίπεδο, τα συμφέροντα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο των καυσίμων και της αυτοκίνησης είναι κάτι περισσότερο από τεράστια και φυσικά δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι οι διαμάχες για τον έλεγχο των πετρελαϊκών αποθεμάτων έχουν προκαλέσει, προκαλούν και θα συνεχίσουν να προκαλούν συνεχείς συγκρούσεις και πολέμους. Ούτε προκαλούν έκπληξη οι στενές σχέσεις πολιτικών και πετρελαϊκών εταιρειών, αφού πολύ συχνά, ειδικά στις ΗΠΑ, υψηλόβαθμα στελέχη των εταιρειών γίνονται υπουργοί –ακόμα και πρόεδροι– και αντίστροφα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι πρόεδροι Μπους, οι οποίοι δημιούργησαν μεγάλο μέρος της περιουσίας τους από τις ιδιόκτητες πετρελαϊκές εταιρείες τους και ο σημερινός πρόεδρος Ντικ Τσένυ, που από υπουργός Άμυνας στην κυβέρνηση του πατρός Μπους, μεταπήδησε στην –και πετρελαϊκή– πολυεθνική Halliburton, τα συμφέροντα της οποίας προωθούσε και στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες της Κεντρικής Ασίας, για να επανέλθει αργότερα στην κυβέρνηση του υιού Μπους. [Για το πρόσφατο «σκάνδαλο» της χρεοκοπίας της εταιρείας του ενεργειακού τομέα Enron, αλλά και συνδέσεις σε άρθρα για το πετρελαϊκό παρελθόν και παρόν των αμερικανών ηγετών]

Δεδομένων αυτών των σχέσεων και των συμφερόντων και δεδομένου ότι η κυβέρνηση Μπους αρνείται να υπογράψει τη Διεθνή Συνθήκη του Κυότο για τον περιορισμό της εκπομπής ρύπων στην ατμόσφαιρα, η ευφορία που κατέλαβε το διεθνή τύπο και τις οικολογικές οργανώσεις μετά την πρόσφατη απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τις έρευνες για την κατασκευή και εξέλιξη νέων κινητήρων, που θα χρησιμοποιούν ως καύσιμο το υδρογόνο, και ανεξήγητη, εκ πρώτης όψεως, είναι, αλλά και ευεξήγητη, στην πραγματικότητα.

Στις 9 Ιανουαρίου 2002, λοιπόν, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Σπένσερ Έιμπραχαμ ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση Μπους θα σταματήσει τη χρηματοδότηση των ερευνών για την εξοικονόμηση καυσίμων στην αυτοκίνηση, ενώ αντίθετα θα διατεθεί στις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίας άγνωστο, μέχρι στιγμής, χρηματικό ποσό για τις έρευνες στον τομέα των κυψελών καυσίμων (fuel cells) και στη χρήση υδρογόνου ως καυσίμου. [Το σχετικό πρόγραμμα μάλιστα ονομάστηκε, στη νεογλώσσα του παγκοσμισμού, Freedom CAR, δηλαδή Αυτοκίνητο Ελευθερία, αν και τα αρχικά, που σχηματίζουν τη λέξη CAR, σημαίνουν Συνεργατική Έρευνα για το Αυτοκίνητο.] Οι έρευνες για την εξοικονόμηση, που χρηματοδοτήθηκαν από τις κυβερνήσεις Κλίντον μετά το 1993 με το ποσό των 1,5 δισ. δολαρίων, σταματούν επειδή δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Φυσικά, το ποσό που διατέθηκε όλα αυτά τα χρόνια κρίνεται ως αστείο, και το ίδιο συμβαίνει και με τη στάση της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που ποτέ δεν πήρε στα σοβαρά αυτές τις έρευνες. Έχει μάλιστα υπολογιστεί ότι μια εξοικονόμηση της τάξης του 10% στην κατανάλωση πετρελαίου θα καθιστούσε μη αναγκαίο τον Πόλεμο του Κόλπου για τον έλεγχο των αποθεμάτων πετρελαίου της Μέσης Ανατολής.

Η τεχνολογία που θα αξιοποιήσει το υδρογόνο ως καύσιμο, είναι οι κυψέλες καυσίμων (Fuel Cells), που παράγουν ηλεκτρισμό μέσω της χημικής αντίδρασης του οξυγόνου με το υδρογόνο. Αν και οι έρευνες επικεντρώνονται τα τελευταία χρόνια στη χρήση κυψελών καυσίμου στο αυτοκίνητο, η τεχνολογία αυτή είναι περισσότερο ώριμη για άλλες ενεργειακές εφαρμογές (παραγωγή ηλεκτρισμού σε οικιακό ή βιομηχανικό επίπεδο), ενώ αναμένεται –κάποτε– η χρήση της να επεκταθεί σε όλους τους τομείς, από την τροφοδοσία των κινητών τηλεφώνων και των υπολογιστών μέχρι την προώθηση διαστημοπλοίων. Παρότι αρκετές αυτοκινητοβιομηχανίες σήμερα, κυρίως στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, έχουν κατασκευάσει αυτοκίνητα κυψελών υδρογόνου, τα οποία δοκιμάζονται σε πραγματικές συνθήκες, η μαζική παραγωγή τους είναι ζήτημα μιας ή δύο δεκαετιών, αφού υπάρχουν ακόμα αρκετά προβλήματα.

Καταρχήν, υπάρχει το πρόβλημα της τροφοδοσίας των αυτοκινήτων με υδρογόνο. Η μετατροπή όλων των πρατηρίων βενζίνης του πλανήτη σε πρατήρια υδρογόνου και ο ανεφοδιασμός τους μ’ αυτό δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση. Ήδη κάποιες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν βρει μια χρήσιμη –και εξυπηρετική για τις πετρελαϊκές εταιρείες– λύση: το απαραίτητο υδρογόνο να εξάγεται από τη βενζίνη εντός του αυτοκινήτου. Άρα η εξάρτησή μας από το πετρέλαιο δεν είναι και τόσο δεδομένη, οπότε και τα κέρδη των εταιρειών δείχνουν εξασφαλισμένα. [Σήμερα, εξάλλου, η τιμή του υδρογόνου κίνησης είναι εξαπλάσια εκείνης της πετρελαίου.]

Το δεύτερο πρόβλημα αφορά όλους τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων, αφού τα αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης δεν μπορούν να μετατραπούν σε ηλεκτροκίνητα με κυψέλες υδρογόνου. Άρα επιβάλλεται η αντικατάστασή τους. Και με δεδομένο το πρόβλημα της μόλυνσης που αντιμετωπίζουν όλες οι πόλεις του πλανήτη, η υποχρεωτική απόσυρση των παλαιάς τεχνολογίας αυτοκινήτων, θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά και στη διόγκωση των κερδών των αυτοκινητοβιομηχανιών.

Το ζήτημα της φθηνής ενέργειας απασχολεί τους ανθρώπους εδώ και χιλιάδες χρόνια. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, ωστόσο, τους τελευταίους αιώνες παρατηρούμε ότι η φθηνή ενέργεια και η προσιτή και φθηνή σε όλους τεχνολογία παραγωγής της, δεν αποτελεί στόχο των κυβερνήσεων ή των εταιρειών, που πάντα αγνοούν –στην καλύτερη περίπτωση– οποιαδήποτε προσπάθεια ανεξάρτητων ερευνητών προς αυτή την κατεύθυνση (και ας αναφέρουμε εδώ τις περιπτώσεις του Νίκολα Τέλσα, αλλά και των Pons και Fleischmann [διεύθυνση 1, διεύθυνση 2, διεύθυνση 3], που ήδη από το 1989 είχαν πειραματιστεί επιτυχώς με την «ψυχρή σύντηξη» και έκτοτε «αγνοούνται» από τους πάντες και τα πάντα…)

Ο έλεγχος και η μεγιστοποίηση των κερδών, που χαρακτηρίζει τον τομέα της ενέργειας, χαρακτηρίζει επίσης και όλες τις όψεις της ζωής στον πλανήτη σήμερα. Δυστυχώς...

Τεύχος 101 - Εξώφυλλο