“ it’ s been thirty summers that I’ ve spent with him

and I expect thirty more to pass

he has blessed my life in so many ways that I could never turn my back.

But I need just one more reminder of the man that he used to be

If he would just look deep in my eyes

And say it’s in you my love that I will find the key” –

Cowboy Junkies : “ Thirty Summers”

ΠΡΩΤΟ ελάχιστο Σχόλιο (του Χ.Β.) στο σύστημα της σεξουαλικότητας

« Το χαρακτηριστικό στις νεότερες κοινωνίες δεν είναι ότι καταδίκασαν το σεξ στην αφάνεια, αλλά ότι καταδικάστηκαν οι ίδιες να μιλάνε γι’ αυτό αδιάκοπα, εξαίροντας το σαν μυστικό… η εξουσία ξετρυπώνει την ηδονή που μόλις την έχει ξετρυπώσει…έχουν χαράξει γύρω από το σεξ και τα κορμιά, όχι σύνορα που δεν πρέπει να τα διαβεί κανείς, αλλά τις ατέρμονες ελικοειδείς καμπύλες της εξουσίας και της ηδονής. ... Η νεότερη κοινωνία είναι διεστραμμένη, όχι παρά τον πουριτανισμό της, ούτε σαν συνέπεια της υποκρισίας της:

Ε ί ν α ι δ ι ε σ τ ρ α μ μ έ ν η π ρ α γ μ α τ ι κ ά κ α ι ά μ ε σ α.»

M.Foucault : HISTOIRE DE LA SEXUALITE, Gallimard, Paris 1978-Εκδ.Κέδρος/Ράππα, Αθήνα 1982 ( στα περισσότερα που ακολουθούν)

« Αρκετά ασχοληθήκαμε με την ερμηνεία των παθών. Το ζήτημα τώρα είναι να

ανακαλύψουμε νέα» - Καταστασιακοί

Υπάρχει παντού εκεί έξω. Μπλέκεται σε κάθε απόπειρα αυθεντικής έκφρασης των επιθυμιών, του ερωτικού πάθους και πόθο. Μοιράζει προσφορές, πρότυπα και εκπτώσεις εαυτού.

Απόκτησε οπαδούς που το ακολουθούν τόσο τυφλά ώστε να αποκτά την αναγκαία υπεροχή. Λίγοι το εντόπισαν και ακόμη λιγότεροι ασχολήθηκαν σοβαρά μαζί του. Περιορισμός, καταπίεση, έλεγχος της σεξουαλικής συμπεριφοράς. Καμία σχέση. Αντιθέτως. Κομμένη και ραμμένη στις επιταγές κατανάλωσης, της ελεγχόμενης συμπεριφοράς, της κατασκευής υποδειγμάτων συμπεριφοράς και προσωπικών αξιών. Τέκνο του αποπροσανατολισμού και της αποτυχίας γέννησης του εαυτού. Απόσπασμα της ερωτικότητας και της έκφρασης, θραύσμα του εαυτού που πλανιέται άπλαστο, φοβισμένο, πονηρό και υποδουλωμένο.

Επιβάλλει σχέσεις και συμπεριφορές, υποδεικνύει δρόμους προσωπικής στάσης, πιόνι του εμπορευματοποίησης και της παθητικότητας. Εγνωσμένης εμπορικής αξίας. Κυρίες, δεσποινίδες και κύριοι : το Σεξουαλικό Σύστημα – όχι ότι δεν το γνωρίζετε, τουναντίον.

Εξερευνητές επιχείρησαν να φθάσουν στην πηγή προέλευσης του. Ο «δυσκολοχώνευτος» K. Marx (στα «Χειρόγραφα του 1844» και στο: «Η καταγωγή της οικογένειας…»), οι καταστασιακοί εν μέρει αλλά κυρίως ο απροσδιόριστος και ανένταχτος Michel Foucault, τρύπησαν την καρδιά του, μας το εμφάνισαν απογυμνωμένο από την τεχνητή γοητεία του. Διεισδύσεις που σκεπάστηκαν, λοιδωρήθηκαν, αποκρύφτηκαν.

Τα φύλα, τα όποια φύλα, παρέμειναν «πεισματικά» συντεταγμένα γύρω από την κυριαρχία προκειμένου να ξεχασθούν στην επιτρεπόμενη και εκτεταμένη χρήση του ηδονικού ναρκωτικού, στον πραγματικό έλεγχο της ερωτικής πράξης, της Ars Erotica. Ακολουθεί μαζί με φαινόμενα όπως η κατανάλωση, ο εμπορικός αθλητισμός κ.ο.κ. τις επιταγές για αναπαραγωγή του συστήματος και έλεγχο των υποταγμένων.

Ο (ΜΟΝΟ) ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΤΟΥ:

«Είμαι αν αρέσω στο/α άλλο/α φύλο/α, Είμαι αν φορώ ότι μου προσφέρουν για να αρέσω, Είμαι αν συναντώ σώματα, Είμαι αν μου πάει περισσότερο το εσώρουχο, το μαγιό και άλλα τέτοια και άρα αποκτώ υπεροχή έναντι άλλων, Είμαι αν οι σεξουαλικές μου εμπειρίες αποκτούν ποσοτικό προβάδισμα, π.χ. πήγα με «100» ενώ οι άλλοι/ες με λιγότερους/ες, Είμαι αν ξεγελώ τον εαυτό μου και μαζί τους άλλους, Είμαι αν τα κάνω όλα αν και νομίζω ότι δεν υπάρχει όριο σ’ αυτό το « όλα», Είμαι αν με κοιτάζουν, μου μιλάνε, με ζητούν στο κρεβάτι τους, Είμαι στα πάρτι, στα μπαρ, στα ξενύχτια, στις εκδρομές, είμαι αν το αφεντικό μου την πέφτει και γι’ αυτό πουλιέμαι όσο όσο, Είμαι «πουτάνα και μπήχτης» αλλά με αποδοχή των γύρω μου και όχι όπως οι επαγγελματίες που παίρνουν τη « σάρα και τη μάρα», είμαι αν διατηρώ την ικανότητα να συλλέγω σεξουαλικούς συντρόφους, Είμαι των ρούχων της μόδας, υποτελής των βιομηχανικών καλλυντικών, των «προκλητικών» εσωρούχων κα ρούχων, πλασάρω το κορμί μου για να είμαι και άρα αποδέχομαι την ανισότητα των φυσικών χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων άσχετα αν άλλες και άλλοι είναι πιο «όμορφοι/ες» από εμένα, είμαι για να στενάζω τα βράδια και το πρωί να αποδίδω στη Δουλειά, Είμαι σαν τα «μοντέλα», Είμαι περιτύλιγμα της ύπαρξης, Είμαι των σεξουλιάρικων αστείων, Είμαι κατά των ξενέρωτων που αναφέρονται στην αντίσταση, Είμαι ένα κεφάλι, Ένα στόμα, Μια κοιλιά, Ένα φύλο, Κιλά και Αναλογίες, Είμαι κάτι ξεχωριστό όσο και οι γύρω μου που επίσης πιστεύουν το ίδιο με Εμένα αλλά στη δουλειά, στην εμπορική διασκέδαση, στο δρόμο Πόσο Μοιάζουμε, Πόσο Μοιάζουμε, σαν ένα Πελώριο Κοπάδι που δουλεύει, πληρώνεται, αγοράζει και αγοράζεται, Είμαι με φίλους που δεν ξέρω και δεν με νοιάζει αν είναι φίλοι ή μοιραζόμαστε τον κοινό φόβο μη μείνουμε μόνοι, Είμαι με ερωμένες και εραστές για να επιβεβαιώνω ότι ζω, Είμαι στο κέντρο της ζωής και ψάχνω «την καλή και την καλύτερη», Είμαι ενάντια στον εαυτό μου γιατί έτσι αρέσω περισσότερο, Είμαι παίγνιο των άλλων που είναι παίγνια των άλλων, Είμαι «ζώο και άνθρωπος» μαζί, ερωτεύομαι αλλά δεν μπορώ να ερωτευτώ περισσότερο από τι μου επιβάλλω και μου επιβάλλεται, Είμαι άριστο πιόνι των σεξουαλικών στάσεων, φωνών και γευστικών εκκρίσεων, Είμαι η μάσκα του σώματος μου και το μεγάλο ατσάλινο καρφί που βυθίζω με λύσσα στον εγκέφαλο μου, όλα τα μέλη, όλοι οι άνθρωποι, όλες οι συμπεριφορές είναι ακριβώς οι ίδιοι και οι ίδιες, το ίδιο πηγαίνω με όποιον/α νιώθω κάτι άλλο το ίδιο πηγαίνω με τα ρεμαλόσκυλα, βιώνω τις δευτερεύουσες ανάγκες όπως με τις πρώτιστες, σαν ζώο, σαν δούλος/α, σαν ανόργανη ύπαρξη, συμμετέχω στη ζωή με το μεγάλο πιστεύω : « ότι φάμε, ότι πιούμε κι ότι αρπάξει… ανάλογα με ότι διαθέτει ο καθένας μας» όπως και : « ότι μπαίνει και βγαίνει το ίδιο μου συμβαίνει».

Περί της εξέλιξης του κατά τον 18 + 19^ο αι.

« …Αντί για την καταστολή του σεξ των «εκμεταλλευτέων» τάξεων, εκείνο που απασχόλησε πρώτα ήταν το σώμα, το σφρίγος, η μακροζωϊα, οι γόνοι και οι απόγονοι των «αρχουσών» τάξεων. Εδώ εδραιώθηκε αρχικά το σύστημα της σεξουαλικότητας, για να ξαναμοιράσει ηδονές, Λόγους, αλήθειες και εξουσίες… Πρόκειται για μια πολιτική διευθέτηση της ζωής, που πραγματοποιήθηκε όχι άμεσα από μιαν υποδούλωση του άλλου αλλά μέσα από μιαν αυτοβεβαίωση. Η τάξη που γινόταν ηγετική κατά τον 18^ο αιώνα, εφοδίασε τον εαυτό της, μεταξύ άλλων μέσων, με μια τεχνολογία του σεξ». Ο.π. M.Foucault

Η σεξουαλικότητα δεν είναι το πιο άκαμπτο στοιχείο μέσα στις σχέσεις εξουσίας, αλλά μάλλον ένα από εκείνα που είναι προικισμένα με τη μεγαλύτερη δυνατή εργαλειακότητα: κατάλληλο για τους περισσότερους ελιγμούς και ικανό να χρησιμεύει σαν στήριγμα, σαν αρμός στις πιο ποικίλες στρατηγικές. Από τον 18^ο αιώνα και έκτοτε διακρίνονται τέσσερα μεγάλα στρατηγικά σύνολα που αναπτύσσουν σχετικά με το σεξ ειδικά συστήματα γνώσης και εξουσίας:

1] «Υστερικοποίηση» του γυναικείου σώματος, 2] «Παιδαγωγικοποίηση» του παιδικού σεξ, 3] Κοινωνικοποίηση των παιδοποιητικών συμπεριφορών και τέλος 4] «Ψυχιατρικοποίηση» της διεστραμμένης ηδονής. Πρόκειται ουσιαστικά για την παραγωγή της σεξουαλικότητας: που δεν πρέπει να την εννοούμε σαν ένα δοσμένο είδος φύσης που η εξουσία προσπαθεί τάχα να δαμάσει ή σαν μια σκοτεινή περιοχή που η γνώση προσπαθεί σιγά σιγά να ξεσκεπάσει. Είναι το όνομα που αποδίδεται στην κατασκευή ενός συγκεκριμένου ιστορικού συστήματος. Μεγάλο δίκτυο επιφάνειας, όπου το ερέθισμα των κορμιών, η εντατικοποίηση των ηδονών, η προτροπή στο Λόγο, ο σχηματισμός των γνώσεων, η ενίσχυση των ελέγχων αλυσώνονται μεταξύ τους σύμφωνα με κάποιες μεγάλες στρατηγικές γνώσης και εξουσίας. Οι σχέσεις του σεξ μέχρι τον 18 αι. συντέλεσαν στη δημιουργία του συστήματος συγγένειας. Οι «νεωτερικές» δυτικές κοινωνίες επινόησαν και εγκατέστησαν, ένα νέο σύστημα που τοποθετήθηκε πάνω από το παλιό και που χωρίς να το εκτοπίζει, συνέτεινε στη μείωση της σπουδαιότητας του. Πρόκειται για το σύστημα της σεξουαλικότητας. Ενώ το σύστημα της συγγένειας συγκροτείται γύρω από ένα σύνολο κανόνων που ορίζουν το επιτρεπτό και το απαγορευμένο, το νόμιμο και το παράνομο, το σύστημα της σεξουαλικότητας λειτουργεί σύμφωνα με συγκυριακές, πολύμορφες και κινητές τεχνικές εξουσίας. Γεννάει μια συνεχή επέκταση των σφαιρών και των μορφών ελέγχου… Το σεξουαλικό σύστημα συνδέεται με την οικονομία, με πολλούς και λεπτούς διασταθμούς, με βασικότερο όμως ανάμεσα τους το Σώμα – το σώμα που παράγει και καταναλώνει. Το σύστημα συγγένειας είναι ταγμένο στην ομοιοστασία του κοινωνικού σώματος και η λειτουργία του είναι να τη συντηρεί. Εξού και η προνομιακή του σχέση με το δίκαιο καθώς και το γεγονός ότι ο χρόνος ακμής του είναι η «αναπαραγωγή». Το σύστημα της σεξουαλικότητας έχει σαν λόγο ύπαρξης όχι να αναπαράγεται, αλλά να γονιμοποιεί, να επινοεί, να προσαρτά, να καινοτομεί, να εισδύει στα σώματα μ’ έναν τρόπο ολοένα και πιο λεπτομερή και να ελέγχει τους πληθυσμούς ολοένα και πιο καθολικά.

Η οικογένεια είναι ο ανταλλάκτης της σεξουαλικότητας και της συγγένειας: μεταφέρει το νόμο και τη δικαιϊκή διάσταση μέσα στο σύστημα της σεξουαλικότητας. Από την άλλη, μεταφέρει την οικονομία της ηδονής και την ένταση των αισθήσεων στο καθεστώς της συγγένειας.

Η ανάδειξη του κορμιού –και τα κορμιά σαν τσακισμένα κλαδιά και σαν ξεριζωμένες ρίζες- πρέπει σαφώς να συνδεθεί με τη διαδικασία της ανάπτυξης και εδραίωσης της αστικής ηγεμονίας : όχι όμως εξαιτίας της εμπορευματικής αξίας που είχε προσλάβει η εργασιακή δύναμη, αλλά εξαιτίας αυτού που μπορούσε να αντιπροσωπεύει πολιτικά, οικονομικά, καθώς και ιστορικά, για το παρόν και το μέλλον της μπουρζουαζίας (η τάξη των αστών), η «καλλιέργεια» του ίδιου της του σώματος. Η «αυθόρμητη φιλοσοφία» της μπουρζουαζίας δεν είναι τόσο ιδεαλιστική και ευνουχιστική όσο τη λένε:

Ένα από τα πρώτα της μελήματα ήταν να εφοδιαστεί μ’ ένα σώμα και με μία σεξουαλικότητα – να εξασφαλίσει τη δύναμη, τη διάρκεια, τον εγκόσμιο πολλαπλασιασμό αυτού του σώματος με την οργάνωση ενός συστήματος σεξουαλικότητας.

[Η συνέχεια στο επόμενο τεύχος με το δεύτερο σχόλιο του Χ.Β].

« Nos deux cœurs seront deux vastes flambeux,

Qui reflechiront leurs doubles lumieres

Dans nos deux esprits ces miroirs jumeaux

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσουν»

Επιστροφή