Dr. Elahi Ghomshei

وبلاگ        درس هايي از دکترالهي قمشه اي

بيوگرافي
حسين محي الدين الهي قمشه اي فرزند چهارم استاد فقيد مهدي الهي قمشه اي و خانم طيبه تربتي در دي ماه 1318 (ژانويه 1940) در تهران به دنيا آمد. تحصيلات ابتدائي، متوسطه و دانشگاهي را به ترتيب در دبستان دانش، دبيرستان مروي و دانشکده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران تا درجه دکتري (Ph.D. In Islamic Philosophy & Theology) به پايان برد و نيز تحصيلات حوزوي و سنتي (Liberal studies) را نزد پدر، و استادان ديگر دنبال کرد. پدر ايشان فيلسوف، مجتهد، شاعر و مترجم برجسته اي بودند و اولين و معتبر ترين ترجمه فارسي قرآن از کارهاي ايشان ميباشد. دکتر قمشه اي پس از پايان تحصيلات دانشگاهي به کار تدريس در دانشگاه تهران و ساير مراکز آموزش عالي در داخل و بعد ها خارج از کشور پرداخت و در کنار آن به تاليف و ترجمه در زمينه عرفان و ادبيات و زيبائي شناسي مشغول شد. وي در سال 1358 قريب يکسال نيز رياست کتابخانه ملي ايران را عهده دار بود.

تحصيلات حوزوي يا سنتي يا همان Liberal Studies شامل دوره کامل دروس و مباحث اسلامي ميباشد از جمله: اخلاق(Ethics)، منطق(Logic)، فلسفه و کلام(Theology)، فقه اسلامي(Islamic jurisprudence) ، زبان و ادبيات عرب، ادبيات فارسي با تمرکز بر شعراي عرفاني منجمله نظامي، مولانا، سعدي، حافظ، و شبستري.



ايشان داراي همسر و دو فرزند، يک پسر و يک دختر بنامهاي شاهد و شادي مي باشند. همسر ايشان داراي درجه دکتري در رشته علوم و صنايع غذايي بوده و استاد دانشکده پزشکي شهيد بهشتي و موسسه علوم و صنايع غذايي و تغذيه و بهداشت ميباشند. وي مولف و مترجم کتابها و مقالات در زمينه علوم غذايي نيز ميباشد.

دکتر قمشه اي شاغل هيچ شغل رسمي نيست و کارش بيشتر به تدريس آزاد در دانشگاهها و مراکز فرهنگي و تاليف و ترجمه کتاب گذشته و مي گذرد.

همه آموزش هاي او در ايران صورت گرفته و زبان انگليسي، عربي، فرانسه و غيره را نيز در ايران آموخته است. ساکن تهران است و سالي يکي دو بار به مدت سه تا چهار هفته براي ايراد سخنراني به کشور هاي خارج سفر مي کند. وي در اکثر کشورهاي اروپايي، کانادا، آمريکا، انگليس، هند، تاجيکستان، و استراليا (ملبورن، سيدني، بريزبين) سخنراني داشته است.

ايشان به موسيقي ارادت خاص دارد و آنرا بيش از ساير هنر ها در سخنرانيهاي خود ستوده و همگان را به آموختن آن تشويق نموده است.

او ميگويد فرهنگ نور الهي است، از هرکجا بتابد آنجا مشرق است.



پيام آور عشق، استاد قمشه اي، با خستگي ناپذيري تحسين بر انگيزش همواره پيک آشنايي ايراني و غير ايراني با فلسفه و ادبيات غني عرفاني ايران بوده و در اين راستا در دانشگاههاو مراکز علمي فرهنگي بيشماري در ايران و خارج از ايران تدريس و سخنراني داشته که از آن ميان ميتوان تدريس فلسفه، عرفان، ادبيات، و هنر در دانشگاه تهران و ديگر دانشگاههاي ايران و همچنين دانشگاههاي لندن، آکسفورد، هاروارد، پرينستن، و برکلي کاليفرنيا را نام برد.

مجموعه سخنراني هاي ايشان در Temenos Academy لندن بين سالهاي 1994 تا 1996 در باره هنر و حکمت داستانسرايي در مثنوي، هفت داستان در زير هفت گنبد از حکيم نطامي، عطار، و قرآن نيز نمايانگر اعتبار جهاني اين فيلسوف عاشق مي باشد.

دکتر قمشه اي همچنين با هنر هايي چون نقاشي و موسيقي و خوشنويسي از نزديک آشنايي دارد و گاهگاهي در زمينه خوش نويسي آثاري از او به نمايش گذاشته شده است. ايشان به موسيقي ارادت خاص دارد و آنرا بيش از ساير هنر ها در سخنرانيهاي خود ستوده و همگان را به آموختن آن تشويق نموده است. به قول يکي از موسيقيدانان هيچيک از سخنرانيهاي دکتر قمشه اي نيست که در آن نکته اي در باره موسيقي نباشد.

دکتر قمشه اي از حافظه درخشاني برخوردار است و به نظر مي رسد که قرآن را تقزيبا از حفظ دارد و با مثنوي و حافظ و نظامي و فردوسي چنان است که گويي ديوان آنها در پيش روي او گشاده است و بخصوص گلشن راز شيخ محمود شبستري تماما در خاطر اوست. وي همچنين در ادبيات انگليس و عرب نيز مي تواند ساعتها از حفظ ، اشعار و قطعاتي را بازگو کند.

دکتر قمشه اي اغلب روي اين نکته تاکيد دارد که اگر جاذبه اي در سخن او هست امتيازش به سعدي و حافظ و مولانا و بزرگان شرق و غرب باز مي گردد و او تنها خود را توزيع کننده بخشي از فرهنگ جهاني در ميان وارثان آن مي داند.

دکتر قمشه اي اميدوار است که نسل جديد با توجه به امکانات شگفت انگيز ارتباطي امروزه و با استفاده از آخرين پيشرفتهاي تکنولوژيکي بتوانند چراغ فرهنگ جهاني را روشن نگه دارند و نصيحت فردوسي را بجاي آورند که فرمود:

به گفتار دانندگان راه جوي

به گيتي بگرد و به هر کس بگوي

در بيان پيوند بين عرفان و علم و تکنولوژي نظر ايشان، طبق سخنرانيهاي مفصلي که در اين زمينه داشته اند، اين است که تکنولوژي حاکميت انسان بر ديو هاي بيروني يعني نيروهاي سرکش طبيعي است و عرفان حاکميت انسان بر ديو هاي دروني مانند حرص و کبر و کينه و امثال آن است. بدين سان عرفان و تکنولوژي در هدف با هم بسيار نزديکند و مي توان و بايد در ميان غوغاي تکنولوژي عارف نيز بود.

جوانان
استاد قمشه اي معتقدند که جوانان با ارزش ترين سرمايه هر جامعه بوده و در اين دنياي پر آشوب که رسانه ها و مراجع گوناگون باعث بوجود آمدن پديده مضر انباشت و آلودگي اطلاعاتي گرديده اند، ما ميبايست با تمام نيرو به ياري آنان شتافته و راهي نو در پيش پاي آنها نهيم و صدايي و نوايي تازه به گوش آنها برسانيم تا حد اقل آنان حق انتخابي ديگر نيز داشته باشند. به همين سبب استاد قمشه اي طرحي براي پرورش فکري و فرهنگي جوانان در دست تهيه دارند با عنوان سرمايه گذاري فرهنگي. اين طرح شامل خلاصه سازي کتابهاي بزرگ جهان بر مبناي قضاوت منقدان بين المللي، ارائه مقالات و اشعار برجسته دنيا و معرفي شيوه هاي مطالعه براي کسب فرهنگ جهاني مي باشد. کتاب 365 روز با سعدي ايشان از اين گروه کتاب است که چاپ گرديده و کتابهاي ديگر 365 روز در صحبت شکسپير، 365 روز با ادبيات انگليس (در قلمرو زرين)، 365 روز در صحبت مولانا، و 365 روز در صحبت قرآن نيز در دست چاپ مي باشند. در کتاب 365 روز در صحبت قرآن علاوه بر ارائه و ترجمه و تفسير امهات (آيات کليدي) کتاب آسماني، دايره وسيع تاثير قرآن بر ادب پارسي نيز به اختصار خاطر نشان شده است.

سخنراني هاي وي که از کانال 4 تلويزيون ايران و بعضا از تلويزيون جام جم پخش مي گردد نيز در ميان جوانان طرفداران بسياري دارد.
 

خوشنويسي از دکتر قمشه اي
 

سخنراني هاي تلويزيوني
استاد قمشه اي از حدود سي سال پيش يعني پس از در گذشت شادروان مهدي الهي قمشه اي تاکنون در دانشگاهها و مراکز فرهنگي و فرهنگسراها به ايراد سلسله سخنراني هايي در باره بزرگان ادب پارسي و مباحث زيبايي شناسي در هنر و فلسفه و اخلاق اجتماعي پرداخته است. سخنرانيهاي اخير ايشان، از سال 1997يعني حدود هفت سال است که بصورت هفتگي از تلويزيون ايران پخش مي شود. البته چنانچه اشاره شد سخنراني ها براي تلويزيون يا مصاحبه و شرکت در برنامه هاي تلويزيوني يا راديويي انجام نمي پذيرد بلکه پس از انجام سخنراني در مراکز ياد شده تلويزيون ايران در صورت تمايل و با کسب اجازه سخنران آنها را پخش مي کند.

طبق آمار مجله سروش، سخنرانيهاي ايشان پر بيننده ترين برنامه ها بعد از اخبار بوده و حتي از برنامه هاي ورزشي و سريال هاي تلويزيوني نيز بينندگان بيشتري دارد. از خصوصيات جالب اين سخنرانيها تنوع بينندگان است که از نوجوانان تا سالخوردگان و از عامه مردم تا خواص را در مشاغل گوناگون و با مواضع اجتماعي و مذهبي متفاوت شامل مي شود.

اسلام
استاد قمشه اي اسلام را با ديد عرفاني مي نگرد و معتقد است که احکام ديني در همه اديان الهي از جمله اسلام بايد چنان تفسير شود که با فطرت الهي انسان هماهنگ باشد. چنانکه در قرآن آمده است خداوند انسان را بر فطرت خود آفريد و پيامبر فرموده است هر چه شرع بدان حکم کند عقل نيز بر همان حکم خواهد کرد.



زن از ديدگاه عرفاني
او در باره خانمها نظرات خاص عرفاني دارد از جمله اينکه زن در مقام معشوقي قرار دارد و مظهر معشوقيت و محبوبيت خداوند در روي زمين است. و به همين سبب در ادب تغزلي عرفاني پارسي همه جا معشوق مطلق که خداست در صورت زن وصف مي شود و مقصود از دختر پادشاه چين و بت چيني يا دختر چيني جلوه و جمال الهي است.

گيرم که نبيني رخ آن دختر چيني

از گردش او گردش اين پرده نبينيي

تاليفات و مقالات و سخنرانيها
حاصل کار و تلاش خستگي ناپذير استاد قمشه اي تاکنون مجموعه با ارزشي از صد ها کتاب و مقاله و سخنراني بصورت صوتي و تصويري مي باشد. براي فهرست کامل اين مجموعه پر ارزش به وب سايت ايشان www.persianwisdom.com رجوع نمائيد.


تهاجم غير فرهنگي
تفکر جهاني استاد قمشه اي نشئت از اين اعتقاد مي گيرد که "تهاجم فرهنگي" مشکل شرق نيست بلکه "تهاجم غير فرهنگي" است که مشکل زاست. چه بسا فرهنگ اصيل غرب و همه کشورهاي جهان مي تواند مايه تعالي و رشد معنوي همگان باشد. چنانکه فرهنگ اصيل شرق نيز براي غربيان پيوسته سرچشمه الهام و معرفت بوده است.

او ميگويد فرهنگ نور الهي است، از هرکجا بتابد آنجا مشرق است و آن نور در سه جلوه ظاهر مي شود که عبارتند از زيبايي، دانايي و نيکويي. جامعه با فرهنگ جامعه ايست که در آن به زيبايي و دانايي و نيکويي بيش از هر چيز بها داده مي شود و ثروت و قدرت و دولت و مقام و منصب همه در خدمت اين سه ارزش قرار مي گيرند.

پيام دکتر قمشه اي در همه سخنرانيهايش بر محور علم و هنر و اخلاق مي گردد. تعريف ايشان از اين سه ارزش متعالي چنين است که شناخت نظام و هارموني عالم، علم است. احساس نظام و هارموني و خلق و ارائه تناسبات تازه هنر است و عمل کردن بر طبق هارموني هاي درون و بيرون اخلاق را تشکيل مي دهد. هدف علم رسيدن به حقيقت و هدف هنر کشف و ارائه زيبايي و هدف اخلاق رسيدن به خير و سعادت است و اين هر سه يعني حقيقت و زيبايي و خير، سه جلوه از يک ذات هستند. آنچه خير است زيباست و حقيقت دارد، آنچه زيباست خير است و حقيقت دارد و آنچه حقيقت دارد خير است و زيباست. شعر معروف زير از جان کيتز (John Keats) انگليسي که بخش اول آن از افلاطون گرفته شده مبين همين ديدگاه در فرهنگ غرب است:
 

"Beauty is truth, truth beauty,"—

that is all ye know on earth,

and all ye need to know.

گردآوري: حميد همايوني

مقاله زير در ماهنامه کانون ايرانيان ويکتوريا، گلبانگ شماره 52 آپريل 2004 منتشر گرديده است: (حق استفاده با ذکز ماخذ آزاد مي باشد)