Dünyada saniyede 100; bir günde
de 8 milyon civarında yıldırım
oluşmaktadır.
Bir yıl içinde bir kişinin yıldırım tarafından çarpılma
olasılığı 1/600,000'dir. Diğer meteoroloji
karakterli doğal afetlerde
olduğu gibi, yıldırım tarafından çarpılma
ihtimalini ve yıldırımlardan
dolayı olan can ve mal kayıplarını en aza
indirebilmemiz için
insanlarımızın öncelikle bilgilendirilmesi
şarttır. Ayrıca kamuoyunda
yıldırımın oluşumu ve yıldırımdan korunma
konusunda yerleşmiş çok eksik ve
yanlış olan bilgilerin de düzeltilmesi gerekiyor.
Yıldırım kurbanlarını daha çok tarlada çalışırken,
ata binerken, bisiklet
sürerken, dağa tırmanırken, dışarıda oynarken,
balık tutarken, ağaç altında
dururken, çobanlık yaparken, normal telefonla
konuşurken, banyodayken,
yüzerken veya küçük teknelerle denize açılmışken
yakalamaktadır.
Nerede olursanız olun öncelikle yıldırımdan
korunmak için şu 30/30 kuralına
uyun: Şimşek çaktıktan sonra 30 saniyeden
daha az bir süre içinde gök
gürültüsünü duyduğunuz andan en son gök gürültüsünden
30 dakika geçene
kadar yıldırım tehlikesi içindesiniz. Gök
gürültülü bir fırtınaya
yakalandığınız zaman en iyi korunma İÇERİ
girmektir. Eğer bina ve otomobil
gibi kapalı bir sığınak mevcut değilse yüksek
yerlerden ve tek kalmış
ağaçlardan mutlaka uzak durmalısınız. Açık
arazide eğer saçınız dikleşmeye
başlıyorsa, deriniz sızlıyorsa ve/veya çatırdama
gibi bir ses duyuyorsanız,
DİKKAT! size her an yıldırım çarpabilir.
* Tehlike durumunda hemen ya hızla alçak bir yere kaçın ya da yere çömelin ve
başınızı dizlerinizin arasına alarak hedef küçültünüz. Asla yere yatmayın.
Eğer yüksek ve düz bir yerdeyseniz başımızı mümkün olduğu kadar alçakta
tutun, fakat yere uzanmayın. Bazen elektrik yükünün büyük kısmı yıldırımın
çaktığı noktanın yakınındaki yüzeyde yoğunlaşır. Bu yüzey akımı vücuda
geçerek, ölüme ve yaralanmaya sebep olabilmektedir. Bunun için, mümkün
olduğu kadar yere çökmeli ve ayak parmaklarının üzerinde durarak yerle
teması en aza indirmeliyiz. Voltaj farkı yaratmamak için de ayaklarımızı
birleştirmeliyiz.Gök gürültülü ve şimşekli bir fırtınanın hüküm sürdüğü
hava şartlarında,
bulunulan yere göre aşağıda özetlenen kurallara dikkat edilmelidir:
Açık Arazide:
1. Sığınabileceğiniz bir bina veya otomobil arayınız.
2. Bina veya otomobil yoksa, mağaralar, kuru
hendek ve arklar, vadiler,
kanyon veya en az boyunuzla aynı yüksekliğe
sahip alçak ağaç kümeleri
arasındaki boşluklar sığınabileceğiniz en
güvenli yerlerdir.
3. Eğer sığınabileceğiniz hiç bir yer yoksa
bulunduğunuz yerdeki en yüksek
cisimden uzak durunuz.
4. Eğer etrafınızda dağınık şekilde bir kaç
tane ağaç bulunuyorsa, en
yakınınızdaki ağaca, o ağacın yüksekliğinin
iki katı kadar uzaklıkta bir
yerde başınızı dizlerinizin arasına koyarak
yere çömeliniz. Asla tek başına
duran bir ağacın altına girmeyin.
5. Kamp araç ve gereçleri, balık oltası, golf
sopası, kazma ve kürek gibi
metal cisimleri elinizde bulundurmayın. Bisiklet,
motosiklet, traktör gibi
üstü açık araçları da terk ediniz.
6. Dağ ve tepelerin doruklarından, açık alanlardan,
tel örgülerden, tren
yolundan, metal çamaşır iplerinden, açık
sundurma ve barakalar ile her
türlü elektrik iletebilen cisimlerden kaçınınız.
7. Tel örgü, telefon ve elektrik hatları,
metal boru döşenmesi, ray ve
çelik yapılardaki çalışmalara ara veriniz.
8. Yüzüyor veya su yüzeyindeki bir kayıkta
bulunuyorsanız, sudan derhal
çıkınız, kayığı terk ediniz. Nehir, göl ve
benzeri sulardan uzak durunuz.
9. Yerle metal bir ekipman ile ilişkili olan
traktör veya saban gibi alet
ve araçla çalışmayı bırakınız.
10. Grup halindeyseniz, bir birinizden en az 1.5 m uzakta durunuz.
11. Dağda ağaç sınırından daha yüksekteyseniz, hemen ağaçlık alana ininiz.
Bina İçinde:
1. Bahçe ve balkonunuzdaki hafif eşyaları
ve taşınabilir metal araçları
içeriye alınız.
2. Pencere ve kapıları kapatınız. Yıldırım
sizi açık pencereden girerek de
çarpabilir.
3. Kapatılamayan kapı ve pencerelerden, soba,
ocak ve şöminelerden,
radyatörlerden, metal borulardan, lavabo
ve küvetten, fişi prize takılı
elektrikli ev aletlerinden uzak durunuz.
4. Banyo yapmayınız, duş almayınız. Elle bulaşık
yıkamayınız. Metal su
tesisatından uzak durunuz.
5. Açık kaplardaki yanıcı ve parlayıcı maddelerden uzak durunuz.
6. Çamaşır ipindeki çamaşırları toplamaya kalkışmayınız.
7. Fırtına anında çok gerekmedikçe kablolu
telefonla konuşmayınız, kablolu
televizyon seyretmeyiniz. Elektronik ev aletlerinin
fişini çekiniz.
8. İnsan vücuduna yakın tutulan saç kurutma
makinası, tıraş makinesi gibi
elektrikli aletleri de asla kullanmayınız
veya tamir etmeye kalkışmayınız.
Otomobilde:
1. Eğer seyahatteyseniz taşıtın içinde kalınız.
Üstü kapalı otomobiller
yıldırımdan korunmak için bulunulabilecek
en güvenli yerlerden biridir.
2. Gök gürültülü fırtına geçene kadar aracınızı
yolun kıyısında güvenli bir
yere çekiniz. Aracınızın üzerine ağaç devrilmemesine,
sel sularına
kapılmamaya ve olası bir trafik kazasına
neden olmamaya dikkat ediniz.
3. Fırtına sonrası, yolun yüzeyi sudan görülemiyorsa
o suya asla
girmeyiniz