Örümcek ağları, gerek şekilsel tasarımları
gerekse, kendilerini oluşturan iplikçiklerin kimyasal özellikleri nedeniyle gerçek
birer mühendislik mucizesidir.
Bahçe örümceklerinin ağ kurmada
kullandığı teknikler, inşaat mühendislerinin en son kullandığı tekniklerden
aşağı kalmaz:
Ağı Tutturmak
Örümcekler ağlarını kurmak için iki ayrı yüzeye
ihtiyaç duyarlar. Ağlar genellikle iki duvarın birleştiği bir köşe ya da iki dal
arasında kuruludur. Ancak bazı örümcekler tek bir yüzeyi kullanarak ağlarını
yapacak kadar ustadırlar.
Bu örümcek ağını kurmak için yeterince
uzun, esnek bir dal tespit ederek işe başlar. İplikçiğini dalın ucuna sıkıca
yapıştırır. Örümcek bir yandan dalın aşağı tarafına doğru yürürken diğer
yandan iplik- çik salgılamaya devam eder. Belirli bir uzaklığa gelince durur ve iplikçik
salgıla- mayı keser. Salgıladığı iplikçiği kuvvetli bir biçimde kendine doğru
çekmeye başlar. Bunun sonucunda dal bir yay gibi bükülür.
Örümcek yaydaki bir tel gibi
dümdüz hale gelmiş olan iplikçiğin diğer ucunu bulunduğu yere sıkıca
yapıştırır. Örümcek, yeteri kadar yüzeyin oluştuğu bu yayın içinde ağını
örmeye başlar.
Ağı
Germek
Örümcekler bazen ağlarını
aralarındaki açıklığın çok fazla olduğu iki dal veya kiriş arasında kurarlar. Böyle
ağlar oldukça büyük olduğundan av yakalama kapa- siteleri de büyüktür. Ne var ki ağın
büyük olması zamanla gerginliğinin dolayısıyla da av yakalama kapasitesinin
azalmasına neden olur. Bu durumda örümcek ağı yenilemek yerine son derece
şaşırtıcı bir iş yapar. Ağın merkezine gelerek buradan yere doğru bir iplikçik
salgılamaya başlar.
İplikçiğin ucuna yerden aldığı bir taş ya
da kabuğu tutturarak yerden yukarı kaldırır. Ağın ortasından aşağı sarkan bu
ağırlık ağın yeniden gerginleşmesine neden o lur. Hatta bilim
adamları ağırlığı bulunduğu yerden daha yukarı kaldırarak, ağı germe özelliğini
ortadan kaldırmıştır. Bu durumda örümcek ağın merkezine gelmiş ve ağırlığın
bağlı olduğu iplikçiği yukarı çekmiştir. Bu durumda ağırlık yeniden askıya
alınarak, ağın yeniden gergin- leşmesi sağlanmıştır.
|