Michael Shermer'in listesinde yer alan "ölümsüzlük" teorilerinden bir diğeri de "sanal ölümsüzlük". Shermer, Tulane Üniversitesinde fizik bilimci olan Frank J. Tipler'in "uzak gelecekte hepimiz hafıza kapasitemizin 10 ile 10¹²³ bit arasında değişeceği bir sanal gerçeklikte yeniden diriltileceğiz" yorumuyla başladığı görüşünde, "fantezi"nin gülünç, imkânsız ve "sanal" olacağını belirtirken, "Eğer sanal gerçeklik yeterince iyi olsaydı, günlük deneyimlerimizden ayırt edilemezdi." diyor. Devamında ise muhtemelen Uzay Yolu dizisinden Scotty karakterine bir gönderme yaparak; "Yükle beni, Scotty. Bir çok problemin yanında önemli bir problem, Tipler'in diriliş makinası çok fazla enerji gerektiriyor ki bir gün evrenin çökmesi gerek, bu da "veri sunumu" nun gerçekleşmeyeceğini gösteriyor" ifadeleriyle teorinin "imkânsızlığını" kesin bir şekilde vurguluyor.

Shermer'in bir sonraki maddesi "genetik ölümsüzlük". Bugün, içinde bulunduğumuz yüzyılda bir takım bilim adamı "genlerle oynanarak ömrün uzatılabileceğine" inanıyor. 26 Haziran 2000 tarihi insanoğlu için bir milat olarak görülüyordu: İnsan genomunun % 97'sinin çözüldüğü, dönemin ABD başkanı Bill Clinton ve İngiltere başbakanı Tony Blair tarafından ilan edilmişti. Aynı açıklamanın kapsamında "Hedef olarak gösterilen 2050 yılında, bir çok hastalığın daha çıkmadan önlenebileceği ve ortalama insan ömrünün 90-95 yıla çıkacağı" şeklinde bir ifade de yer alıyordu.

İnsan genomu henüz tam olarak çözülmedi. Daha çözülen genomun, protein oluşumu ve metabolizma üzerine etkilerinin inceleneceği proteinom ve metabolom projeleri sırada bekliyor. Hasılı, yaşam sırasında gerçekleştirilecek "genetik düzenlemeler" de kesinlikle ölümün ilacı değil. Nitekim, Shermer'in görüşü de bu doğrultuda: "Ah, şu kromozom- ların uçlarında bulunan ve hücrelerin belli belirsiz çoğalmasını engelleyen sinir bozucu telomerler. Keşke, kanser hücrelerinin yerine geçebilecek normal hücreleri programlayabilmemiz mümkün olsaydı. Yazık, bu da bir çözüm değil, çünkü biyolojik sistemler o kadar karmaşık ki, bir bileşenin onarılması demek, yaşlanmada bir rol oynayan diğerlerinin de onarılmasına işaret etmez."

Shermer'in diğer teorilere kıyasla daha tutarlı bulduğu konu hayat şartlarındaki değişmeler ile "yaşam süresinin uzatılması". Shermer, bu noktada hayat süresini uzatmak için her çeşit iksiri sunan, başlıca amacı para kazanmak olan çok sayıda tüccarlar ortaya çıktığından dert yanıyor. Sonrasında "sadede gelerek" yaşlanma araştırmaları üzerine önde gelen üç uzman olarak belirttiği S. Jay Olshansky, Leonard Hayflick ve Bruce A. Carnes'in aynı derginin Haziran 2002 sayısındaki bir makalesinden alıntı yaparak 'henüz şu anda satışa sunulan hiç bir karışımın - hiçbir- insan yaşlanmasını yavaşlattığı, durdurduğu veya geriye çevirdiğinin ispatlanmadı' ğını belirtiyor. Bu fikrini şu ifadelerle destekliyor: "Mesela, hücrelerde serbest radikallerin yıkıcı etkilerini engellemek için destek olarak alınan antioksidanların, yaşlanmayı azalttığı tatmin edici bir şekilde ispatlanmadı. Gerçek şu- ki, serbest radikaller hücre fizyoloji için gerekli. Bir diğer popüler yaşlanmayı önleme formülü "hormon yenileme terapisi" kas kitlesinin kaybı ve yaşlı adamlarda ve menopoz sonrası kadınlardaki güçsüzlük gibi kısa-vadeli problemlere karşı koymaya yardımcı oluyor. Fakat, yaşlanma süreci üzerine terapinin etkisi henüz ispatlanmadı, ve uzun vadeli olumsuz yan etkileri bilinmiyor."

Shermer, teorilere noktasını, modern tıbbi teknolojiler ve sağlık önlemleri uygulamalarıyla birlikte, uygun diyet ve yeterli egzersizin, yaşam süresini uzatmada denenmiş ve doğru metotlar olduğunu ve bunların ortalama ömrü neredeyse iki katına çıkardığı şeklindeki ifadesiyle koyuyor. "İnsanoğlu ne yaparsa yapsın, zamanı geldiğinde ölümden kaçamayacağı" vurgusunu unutmadan:

"20. yüzyıl İngiliz şairi Dylan Thomas'ın klasik bir şekilde uyardığı kadarıyla: "O güzel geceye şefkatle sarılma…/Sönen ışığa karşı öfkelen, hiddet göster." Dilediğiniz gibi hiddet gösterin, fakat 6 milyarı - ve önceki 100 milyarı hatırlayın. Bilim, uzun ömürlü sağlıklı yaşama bir formül bulana kadar, biz onun yerine (öfke göstermek yerine), her halükâr da kısa süreli olarak idrak edeceğimiz, sahip olduğumuz zamanın kıymetini bilmeliyiz."

Biz, konu üzerine son vurgumuzu bir İslam büyüğü Bişr-i Hafi hazretlerinden bir nasihat ile yapmak istiyoruz: "Bugünü düşünürüm... Dün öldü!! Yarın var mı? Gençliğe de güvenmem. Ölen hep ihtiyar mı?" Unutmayın ki, şu anda hepimiz ikinci perdeyi seyrediyoruz. Birinci perdeyi kaçırdık. Üçüncü perdeyi yakalayıp, yakalayamayacağımız ise belli değil....

Copyright © 2004 İnsan ve Bilim.com Her hakkı saklıdır. Burada yayınlanan hiç bir makale,haber veya grafik sahibinin yazılı izni olmadan kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz veya her hangi başka bir şekilde kaynak belirtilmeden kullanılamaz. Makale kaynağı açık olarak belirtildiği takdirde link verilebilir. Görüşlerinizi insan ve bilime yazabilirsiniz. Sponsor olmak için insan ve bilime e-posta gönderebilirsiniz.