Sünni ve Alevi Zazalar
Zaza milleti içine sokulan din kavgası tamamen yapmacıktır. Bu Osmanlının son döneminde devletin temel politik taktiği olarak seçilmiştir. Dil, kültür ve tarih yönünden aynı hatta yer almış bir toplum Türk ve Kürt baskısı altında dini temelde parçalanarak zayıflatılmış ve asimile edilmeye çalışılmştır. Cumhuriyet döneminde ise bu sahte alevi-Sunni çelişkileri daha da körüklenerek Zazalar birbirine kırdırılarak Türk eğemenliği pekiştirilmiştir.
Bu sürece bağlı olarak, Zaza nüfusu zaman içinde azalmıştır.
Alevi ve Sunni Zazalar daima aralarinda manzum, mensur, pek cok yazilarla tan'n edegelmisler ve tartisip durmuslardi. Sünni hocalar, Alevilere (Zindik, Kizilbas) gibi aci tenkidlerle, Aleviler de onlara (Ham ervah, Muaviye yardakcisi) gibi tabirlerle tas atagelmislerdi. Acaba bu, neden ileri geliyordu? Bir müminin, diger bir mümin kardesini giybet etmesi veya yüzüne karsi söz atmasi ayip ve günah degil mi, yoksa bunlarin arasindaki tartismalar kendilerince günah sayilmiyor muydu? Eger sayilmiyorsa bu neden ileri geliyordu? Alevilerin pek cok önem verdikleri bir (Tevella, Teberra) nazariyesi vardi, bu ne demekti? Bunun mensse ve menbasi neydi?Alevilerin hepsinin degilse bile, bir kisminin namaz kilmadigi, oruc tutmadigi görüle gelmekteydi. Fakat Muharrem ayi girince oruclaniyorlar, bu ayda on gün su icmiyorlar, Imam Hüseyin icin aglayip matem ediyorlardi ve bu arada Al-i Süfyan'a Al-i Mervan'a bol bol lanet ve nefret yagdiriyorlardi. Bunun sir ve hikmeti ne idi? Acaba bunu neden yapiyorlardi?
Bazi Hocalar vaazlarinda (Hazret-i Muaviye Raiyallahü taala anh efendimiz) diye medih yollu vaaz ettikleri halde, Aleviler, alenen Muaviyeye ve etbabina neden böyle en agir tenkid kelimesi kullaniyorlardi? Bunlarin yaptiklari is dini bir mahiyeti mi haizdi? Eger böyle ise, bu emri kendilerine kim vermisti ve ne zaman vermisti?
Daha sonra, Alevilerin, hulefa-i selase denilen (Ebu Bekir, Ömer, Osman)a ve hatta Hazret-i Peygamberin karisi (Ayse)ye karsi da bir güceniklikleri sezilmekte idi. Bunun sebebi ne idi?
Vaktiyle kibar-i sahabeden olan ve ilk Islam cumhuriyetini kuran, camilerde göz alici sekilde yaldizli levhalarla isimleri göze carpan bu büyük simalarin ne kabahatlari vardi ki, bunlardan Aleviler tiksiniyorlardi? Sayet bu isimlerde olan kimseleri neden tarikatlerine almiyorlardi? Sayet bu isimli birisinin yola girmesi mukadderse bile, isminin degistirildikten sonra alinmasini icap ettiren sebep ne idi?...
Şimdi artık bu saçmalık ve aldatmacaları unutup Zaza halkının birliğini kurmanın zamanı geldi.