ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Πολιτικές απασχόλησης και δίκτυο κοινωνικής προστασίας
"ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ" ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - Τεύχος 27, ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1997

Περισσότερο από είκοσι χρόνια οι της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας. Ουσιαστικά ή πολιτική δέσμευση των κυβερνήσεων - συχνά περιβλημένη με τη μορφή της συνταγματικής πρόβλεψης, όπως στο ελληνικό Σύνταγμα - έχει καταστεί ανενεργός. Στη δεκαετία του 1990 παρατηρήθηκε αναστροφή των στόχων και των μέσων της οικονομικής πολιτικής: η καταπολέμηση της ανεργίας και η εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης από στόχους υψηλής προτεραιότητας μεταβλήθηκε σε μέσο για τη βελτίωση των δημοσίων ελλειμμάτων, των ελλειμμάτων του ισοζυγίου και την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.

Το ενδιαφέρον για τα εντεινόμενα φαινόμενα του κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχειας, των περιφερειακών ανισοτήτων και της καταστροφής του περιβάλλοντος παραμένει σ'ένα επίπεδο διακηρυκτικών προθέσεων, χωρίς να έχει προκαλέσει την αποτελεσματική ανάπτυξη πολιτικών. Τ α κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων - ένα από τα οποία είναι και το δικαίωμα στην εργασία - συρρικνώνονται προς όφελος της ελευθερίας κινήσεων του επιχειρηματικού κεφαλαίου.

Οι πολιτικές αυτές επιλογές έχουν αποδεχθεί όχι μόνον κοινωνικά άδικες, αλλά και ουσιαστικά ατελέσφορες: Ουσιαστικά έχουν αποτύχει να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις μιας βιώσιμης ανάπτυξης, να εξασφαλίσουν και να εκσυγχρονίσουν την παραγωγική βάση των οικονομικών, παρά την μονόπλευρη μεταφορά και την εξωτερίκευση του κόστους των προσαρμογών σε βάρος των εργαζομένων, των ανέργων, των πολιτών.

Στην Ελλάδα το ποσοστό ανεργίας έχει υπερβεί το 10% του εργατικού δυναμικού, αφού επί δεκαπέντε χρόνια έμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης το υψηλό αυτό ποσοστό βαρύνει περισσότερο τους μισθωτούς, εξ αιτίας των υψηλών ποσοστών αυταποασχολουμένων και αγροτών που διατηρούνται στην ελληνική κοινωνία.

Επιπλέον, το ποσοστό των ανέργων μακράς διάρκειας στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από την άλλη πλευρά, το δίκτυο κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα παραμένει υποτυπώδες και σε μεγάλη απόσταση από τα αντίστοιχα των ευρωπαϊκών χωρών. Τ α επιδόματα ανεργίας, αν εξετασθούν από την άποψη των κατηγοριών ανέργων που καλύπτουν, τη διάρκειά τους και το ύψος τους, δεν προσφέρουν παρά υποτυπώδη ενίσχυση στους άνεργους και στις οικογένειές τους και καθιστούν την προοπτική της ανεργίας και τη βίωσή της ακόμη περισσότερο οδυνηρή. Τα συμπληρωματικά επιδόματα ανεργίας απουσιάζουν πλήρως, αφήνοντας πλήρως εκτιθεμένους τους μακροχρόνιους άνεργους. Η Ελλάδα, παρά τους πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, παραμένει διεθνώς στις χαμηλότερες θέσεις σε σχέση με τις δαπάνες για πολιτικές που αναφέρονται στην αγορά εργασίας (λιγότερο από 1% του Προϋπολογισμού). Ο κρατικός προϋπολογισμός ουσιαστικά δεν συμμετέχει στις δαπάνες για την ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων.

Η εγκατάλειψη πολιτικών πλήρους δικαιώματος στην εργασία που συνοδεύει την εγκατάλειψη πολιτικών πλήρους απασχόλησης σηματοδοτεί τη μετατροπή ενός κοινωνικού δικαιώματος σε ατομικό προνόμιο Η τάση αυτή ενισχύεται με την μονομερή ενίσχυση των λεγομένων "ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης", στις οποίες έχει μεταφερθεί το βάρος για την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Η διεθνής εμπειρία, η οποία αποτυπώνεται πλέον και σε Θέσεις διεθνών οργανισμών , όπως ο ΟΟΣΑ και η ΕΕ, δείχνει ότι οι πολιτικές αυτές μπορούν να δώσουν Θετικά αποτελέσματα μόνο εφ' όσον συνοδεύουν μια πολιτική μακροοικονομικού χαρακτήρα που εξασφαλίζει υψηλά επίπεδα απασχόλησης. Επιπλέον, η διεθνής εμπειρία, αλλά και η ελληνική από την εξαιρετικά περιορισμένη αποτελεσματικότητα των πολιτικών αυτών και τα ποικίλα προβλήματα δυσλειτουργίας και καταστρατηγήσεων που έχουν παρουσιασθεί. δείχνει ότι η εφαρμογή των πολιτικών αυτών έχει ορισμένες προϋποθέσεις, πέρα από την αναπτυξιακή μακροοικονομική πολιτική.

Προϋποθέτει την ύπαρξη επαρκούς ασφαλιστικής κάλυψης των ανέργων, όπως και την αποτελεσματική λειτουργία γραφείων τοποθέτησης των ανέργων, τη συμπληρωματικότητα και τη συνοχή μεταξύ των επιμέρους πολιτικών και την αποσαφήνιση των στόχων των προγραμμάτων και των πολιτικών. Προϋποθέτει την ένταξή τους σε ένα γενικότερο σύστημα ανάπτυξης και απασχόλησης. Μέχρι στιγμής αυτές οι προϋποθέσεις δεν είναι παρούσες στην Ελλάδα. Αντίθετα, διακρίνουμε την αποσπασματικότητα, την προσαρμογή χωρίς προγραμματισμό και χωρίς μελέτη των επιπτώσεων, τον "πυροσβεστικό" χαρακτήρα, όταν τα προβλήματα διογκώνονται.

Η ΓΣΕΕ έχει αποδείξει στο παρελθόν τη διάθεσή της να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση του σχεδιασμού και της εφαρμογής αυτών των πολιτικών. Ομως, δεν μπορεί παρά να επισημάνει εμπόδια, καθυστερήσεις και ασυνέπειες στην αξιοποίηση των διαθέσιμών, πόρων.

Αρχική σελίδα