ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΔIΑΡΘΡΩΣΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ
του Ηλία Ιωακείμογλου - Aπό την Έκδοση "Αναδιάρθρωση και Διεθνής Εξειδίκευση της Ελληνικής Οικονομίας" σελίδες 32 ως 35, σειρά 7 "ΜΕΛΕΤΕΣ" ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ

Έχει διαπιστωθεί πολλές φορές στο παρελθόν , και από πολλές πλευρές, ότι η "μεγάλη" μεταποιητική βιομηχανία (η οποία σύμφωνα με τον ορισμό της ΕΣΥΕ αποτελείται από τις επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 10 απασχολούμενους) έχει εισέλθει σε περίοδο αλλαγών , αναδιαρθρώσεων και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ποσοτικές και ποιοτικές, οι εν λόγω μετασχηματισμοί έχουν ως σημείο εκκίνησης το έτος 1986, δηλαδή το αποφασιστικό σημείο μεταστροφής της οικονομικής πολιτικής.

Φαίνεται, όμως, ότι οι αλλαγές δεν αφορούν εξίσου όλα τα τμήματα του βιομηχανικού παραγωγικού συστήματος, ότι έχουν διαμορφωθεί δύο "ταχύτητες" (κερδοφόρες/ζημιογόνες επιχειρήσεις) και ότι η αυξημένη ένταση του διεθνούς ανταγωνισμού δεν ασκείται εξίσου επί όλων ανεξαιρέτως των παραγωγών. Αυτή η ανισομερής αναδιάρθρωση της βιομηχανίας της Ελλάδας εμφανίζεται και σε κλαδικό επίπεδο. Γίνεται δε φανερή με την σύγκριση των στοιχείων του έτους 1994 ως προς τα αντίστοιχα του 1986 (με βάση τα δεδομένα των ετήσιων ερευνών βιομηχανίας που πραγματοποιεί η ΕΣΥΕ).

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Μεταξύ 1986 και 1994, οι περισσότεροι κλάδοι της ελληνικής βιομηχανίας έχουν αυξήσει την προστιθέμενη αξία τους. Στην περίπτωση του κλάδου επεξεργασίας πετρελαίου η εν λόγω αξία έχει υπερδιπλασιασθεί, ενώ σε τέσσερις άλλους κλάδους - τις ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές, τον κλάδο καπνού, επίπλων και τροφίμων - έχει αυξηθεί περίπου κατά 50% (μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης περίπου 5%). Αξιοσημείωτες είναι και οι αυξήσεις στους κλάδους χημικών προϊόντων, ελαστικού και πλαστικού, εκτυπώσεων και εκδόσεων.

Αντιθέτως, μείωση της προστιθέμενης αξίας ως προς το 1986 παρουσιάζουν η κλωστοϋφαντουργία και τα προϊόντα από μέταλλο.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ

Οι αυξήσεις της παραγωγικότητας της εργασίας (προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο) ανά κλάδο παρουσιάζουν μια αρκετά καλή εικόνα: με εξαίρεση τον κλάδο του χαρτιού, που παρουσιάζει μείωση, και τέσσερις κλάδους που παρουσιάζουν μικρή μόνον αύξηση της τάξης του 1%-2% ετησίως, οι υπόλοιποι κλάδοι παρουσιάζουν μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας από 3% έως 7,5%. Τις μεγαλύτερες αυξήσεις έxουν επιτύχει ο κλάδος της επεξεργασίας πετρελαίου (7,5%), ο κλάδος των ηλεκτρικών μηχανών και συσκευών (6,5%), η βασική μεταλλουργία (5,5%) , τα προϊόντα από καπνό (4,5%) και η κλωστοϋφαντουργία (4,5%).

Οι αυξήσεις της παραγωγικότητας της εργασίας και οι αυξήσεις της προστιθέμενης αξίας ανά κλάδο παρουσιάζουν αξιοσημείωτη συσχέτιση: γενικά, οι κλάδοι που έxουν αυξήσει περισσότερο την παραγωγή τους είναι αυτοί που έχουν αυξήσει και την παραγωγικότητά τους. Βεβαίως, δεν λείπουν οι εξαιρέσεις, όπως η κλωστοϋφαντουργία, της οποίας η παραγωγή μειώθηκε ενώ η παραγωγικότητα αυξήθηκε, αλλά και η βασική μεταλλουργία, της οποίας η παραγωγή έμεινε πρακτικά στάσιμη, πλην όμως, με ταυτόχρονες μεγάλες αυξήσεις της παραγωγικότητας της εργασίας. Πρόκειται για δύο κλάδους που βρίσκονται υπό μεγάλη ανταγωνιστική πίεση και αντιμετωπίζουν απώλειες στα μερίδια αγοράς - γεγονός που εξηγεί την πτώση ή την στασιμότητα της παραγωγής. Πρόκειται όμως και για κλάδους που προσπαθούν να ανταπεξέλΘουν στις νέες ανάγκες του διεθνούς ανταγωνισμού με αυξήσεις της παραγωγικότητας. Οι ίδιες παρατηρήσεις ισχύουν , αλλά σε μικρότερο βαθμό, και για τον κλάδο των ενδυμάτων.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οι αυξήσεις του ωριαίου κόστους εργασίας ακολουθούν κατά προσέγγιση τις αυξήσεις της γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας και ως εκ τούτου είναι παραπλήσιες σε όλους τους κλάδους. Καθώς, όμως, οι επιδόσεις των διαφόρων κλάδων σε ότι αφορά την παραγωγικότητα της εργασίας διαφέρουν σημαντικά, οι ίδιες αυξήσεις του ωριαίου κόστους μετατρέπονται σε άνισες αυξήσεις του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Επίσης, στον υπολογισμό του πραγματικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, υπεισέρχονται και οι τιμές χονδρικής του κλάδου, Έτσι, το ίδιο ωριαίο κόστος εργασίας, σε πραγματικούς όρους, είναι μικρότερο για έναν κλάδο που μετακυλίει το εν λόγω κόστος στις τιμές του, απ'ότι σε έναν άλλο που δεν έχει αυτή την δυνατότητα εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού που αντιμετωπίζει (ή ενδεχομένως εξαιτίας άλλων παραγόντων). Χαρακτηριστική από την άποψη αυτή είναι η περίπτωση της βασικής μεταλλουργίας , η οποία παρά την μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας που την χαρακτηρίζει, αντιμετωπίζει σημαντική αύξηση του πραγματικού μοναδιαίου κόστους εργασίας επειδή οι τιμές χονδρικής των προϊόντων της αυξήθηκαν κατά ,3% ετησίως έναντι μεταβολών που υπερβαίνουν το 10% στους περισσότερους εκ των άλλων κλάδων.

Οι κλάδοι που έχουν επιβαρυνθεί ουσιαστικά από τις αυξήσεις του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά την περίοδο 1986- 1994, είναι τρεις: η βασική μεταλλουργία, οι μηχανές και συσκευές (εκτός των ηλεκτρικών) , και τα μεταφορικά μέσα. Κάποια μικρή επιβάρυνση υπήρξε και για τον κλάδο του χαρτιού, της κλωστοϋφαντουργίας, των προϊόντων από δέρμα, των χημικών και μεταλλικών προϊόντων. Αντιθέτως, εξαιρετικά ωφελημένοι ήταν ο κλάδος προϊόντων από καπνό και οι κλάδοι ποτών και τροφίμων.

Τέλος, σε επτά επιπλέον κλάδους της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας, παρατηρήθηκε στην περίοδο 1986-1994 μείωση του πραγματικού μοναδιαίου κόστους εργασίας της τάξης του 10% για το σύνολο της περιόδου. Σε ότι αφορά την κερδοφορία των κλάδων (με κριτήριο τα μικτά κέρδη ως ποσοστό της προστιθέμενης αξίας), προηγήθηκαν οι κλάδοι προϊόντων από καπνό, τροφίμων και ποτών, και ακολουθούν οι κλάδοι επίπλου και ένδυσης. Αντιθέτως, μεγάλη πτώση της κερδοφορίας παρουσιάσθηκε στους κλάδους των μεταφορικών μέσων, των μηχανών και συσκευών (πλην των ηλεκτρικών) και της βασικής μεταλλουργίας.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ

Ένας ενδιαφέρων δείκτης της ανταγωνιστικότητας ενός κλάδου είναι ο λόγος των εξαγωγών του προς τις αντίστοιχες εισαγωγές. Στο σύνολο της μεταποιητικής βιομηχανίας, αλλά και στους περισσότερους κλάδους ξεχωριστά, ο δείκτης έχει υποχωρήσει δραματικά. Οι μόνοι κλάδοι που παρουσιάζουν κάποια βελτίωση, σε σχέση με το 1986, είναι τα προϊόντα πετρελαίου , ξύλου , καπνού και επίπλων.

Αρχική σελίδα