ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Αναδίπλωση στις εργασιακές σχέσεις

Γ. Κ. ΜΠΗΤΡΟΣ

Στις ΗΠΑ η οικονομία δημιουργεί κάθε χρόνο περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες είναι δυνατό να πληρωθούν από τους διαθέσιμους εργαζόμενους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και η μετανάστευση εργατικού δυναμικού προς τη χώρα αυτή να συνεχίζεται και η ανεργία να έχει κατέβει στο ιστορικά χαμηλό ποσοστό 4%, το οποίο έχει θεωρηθεί ανέκαθεν ως φυσιολογικό (natural rate of unemployment). Αντίθετα, στην Ευρωπαϊκή Ενωση η οικονομία δεν δημιουργεί ικανοποιητικό αριθμό θέσεων εργασίας, με συνέπεια το μέσο ποσοστό των ανέργων να είναι υπερδιπλάσιο και να μη δείχνει τάσεις υποχώρησης.

Ξεκινώντας από αυτή τη διαπίστωση οι ειδικοί στις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ενωση υπολείπεται σημαντικά σε αναπτυξιακό δυναμισμό είναι το πλέγμα των ρυθμίσεων που επικρατούν στις αγορές εργασίας, σε συνδυασμό με τη δομή του αποκαλούμενου «κοινωνικού κράτους». Εξαιτίας των σχετικά μεγάλων κοινωνικών παροχών στην Ευρώπη, υποστηρίζεται, το επίπεδο των μισθών στο οποίο οι εργαζόμενοι προσφέρονται να εργαστούν (reservation wage) είναι υψηλό. Ως εκ τούτου εμφιλοχωρούν τρία τουλάχιστον ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Πρώτο, επιβαρύνεται το κόστος εργασίας και η ζήτηση για επενδύσεις μεταφέρεται σε άλλες χώρες. Δεύτερο, μειώνεται η κινητικότητα των εργαζομένων από κλάδο σε κλάδο και παρατηρείται υπερβάλλουσα ζήτηση για κάποιες ειδικότητες, παράλληλα με ανεργία σε κάποιες άλλες. Και τρίτο, τέλος, τα εισοδήματα των εργαζομένων σε κάποιους κλάδους διακρατούνται τεχνητά σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που δικαιολογούνται από την παραγωγικότητά τους.

Οι ρυθμίσεις που εισάγει το νομοσχέδιο για τις εργασιακές σχέσεις, βρίσκονται σε αντίθεση με τις διακηρύξεις της κυβέρνησης περί εκσυγχρονισμού. Ας δούμε γιατί, με αναφορά σε τρεις επισημάνσεις. Η πρώτη από αυτές πηγάζει από την παρατήρηση ότι στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον ο εργαζόμενος είναι ο πλέον πολύτιμος παραγωγικός συντελεστής. Μελέτες επί μελετών δείχνουν ότι σε κάθε θέση, ειδικευμένη ή ανειδίκευτη, ο πιο σημαντικός παράγοντας στην αποδοτικότητα των εργαζομένων είναι το ήθος της εργασίας (work ethic). Για να καλλιεργηθεί όμως το τελευταίο, οι θεσμοί της κοινωνίας και της Πολιτείας πρέπει να παρακινούν τους εργαζόμενους να βλέπουν τις επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται ως εταίρους και όχι ως «όργανα εκμετάλλευσης στην υπηρεσία των καπισταλιστών». Εντούτοις το νομοσχέδιο κάνει ότι μπορεί προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Η δεύτερη επισήμανση είναι ότι το νομοσχέδιο αποθαρρύνει τους εργαζόμενους να οργανωθούν σε επίπεδο επιχειρήσεων και να συνεργαστούν μαζί τους για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2, παράγραφος 13, είναι αληθές ότι παρέχονται άνετα περιθώρια για τους μερικώς απασχολούμενους να διαμορφώσουν οι ίδιοι τους όρους της εργασίας τους σε επίπεδο επιχείρησης. Αλλά τόσο αυτοί όσο και οι άλλοι που εργάζονται εξαρτημένα δεν θα έχουν ποτέ τέτοιο κίνητρο, γιατί οι υιοθετούμενες ρυθμίσεις τούς δίνουν όλα τα δικαιώματα για τα οποία θα έπρεπε να διαπραγματευθούν.

Τέλος, η τρίτη επισήμανση, σχετίζεται με τον μηχανισμό που δημιουργείται για την επισήμανση και τον κολασμό των παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας. Πριν ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση δεχθούν και η Βουλή ψηφίσει τα προτεινόμενα σώματα ελέγχου, καλό θα είναι να ζητήσουν μια ανάλυση των ζημιών και των ωφελειών που θα προκαλέσουν. Γιατί εγώ προσωπικά εκτιμώ ότι τους μόνους που θα ζημιώσουν θα είναι οι φορολογούμενοι, οι οποίοι θα επιβαρυνθούν με τις σχετικές δημόσιες δαπάνες.

Ο κ. Γεώργιος Κ. Μπήτρος είναι καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΤΟ ΒΗΜΑ, 28-06-1998
Κωδικός άρθρου: B12487D103

Αρχική σελίδα