ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

15 ερωτήσεις - απαντήσεις για τις αλλαγές στην εργασία

1 Πολύς λόγος γίνεται για τις αλλαγές στην κατανομή του χρόνου εργασίας. Δηλαδή τη λεγόμενη «διευθέτηση» του χρόνου απασχόλησης. Τι ακριβώς είναι αυτό;

Σήμερα ο χρόνος εργασίας ενός μισθωτού υπολογίζεται καθημερινά, καθώς εργάζεται συνολικά οκτώ ώρες και οποιαδήποτε απασχόλησή του πέραν αυτού πληρώνεται επιπλέον, ως υπερωρία. Με την εφαρμογή της νέας ρύθμισης ο χρόνος εργασίας δεν θα υπολογίζεται σε ημερήσια (οκτάωρο) αλλά σε ετήσια βάση. Αυτό σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται για κάποιο χρονικό διάστημα 10 ώρες ημερησίως, με την προϋπόθεση ότι μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο θα απασχοληθεί αντιστοίχως λιγότερες ώρες.

2 Ποια θα είναι τα όρια μέσα στα οποία θα «κινείται» το ελαστικό ωράριο;

Ο εργαζόμενος θα μπορεί να απασχολείται επιπλέον ως δύο ώρες την ημέρα (8+2) και αντιστοίχως ως δύο ώρες λιγότερες (8-2), στο διάστημα που θα αναπληρώνει την επιπλέον απασχόλησή του. Ο κύκλος αυτών των αυξομειώσεων της απασχόλησης θα πρέπει να «κλείνει» το αργότερο σε 12 μήνες.

3 Ποιο θα είναι το όφελος των επιχειρήσεων από τη ρύθμιση αυτή;

Κατ' αρχάς οι επιχειρήσεις θα μειώσουν το κόστος εργασίας, αφού οι ώρες εργασίας πέραν του οκταώρου δεν θα αμείβονται υπερωριακά. Η μόνη «αμοιβή» για τον εργαζόμενο θα είναι η περικοπή του ωραρίου του για ισάριθμες ώρες κάποια άλλη χρονική περίοδο εντός του έτους. Ταυτοχρόνως οι επιχειρήσεις θα μπορούν να προγραμματίζουν καλύτερα την παραγωγή τους, καθώς τις περιόδους αυξημένων παραγωγικών αναγκών (επιπλέον παραγγελίες ή εποχική παραγωγή) θα απασχολούν επιπλέον ώρες το προσωπικό τους χωρίς να είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν υπερωρίες ή να προσλαμβάνουν έκτακτο προσωπικό.

4 Για την εφαρμογή του «νέου ωραρίου» θα πρέπει να συμφωνήσουν οι εργαζόμενοι;

Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, κατ' ουσίαν, υιοθετείται η 93/104/Ε.Κ. οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία προβλέπει ότι για διάστημα ενός τετραμήνου η ανακατανομή του χρόνου εργασίας μπορεί να γίνει με μονομερή απόφαση της επιχείρησης (διευθυντικό δικαίωμα). Εφόσον όμως το ελαστικό ωράριο ολοκληρώνεται σε διάστημα πέραν του τετραμήνου, οι λεπτομέρειές του ρυθμίζονται με συλλογική σύμβαση εργασίας μεταξύ των δύο μερών (εργοδότη και σωματείου εργαζομένων). Τη ρύθμιση αυτή, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα υιοθετήσει το υπουργείο Εργασίας στο επικείμενο νομοσχέδιο.

5 Μπορούν να έχουν οφέλη οι εργαζόμενοι;

Ενα όφελος μπορεί να προκύψει από τις συζητήσεις των συνδικάτων με την εργοδοτική πλευρά και αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα αναπληρώνεται ο επιπλέον χρόνος εργασίας των εργαζομένων (πέραν του οκταώρου). Παραδείγματος χάριν, μπορεί να συμφωνηθεί να χορηγούνται επιπλέον ημέρες ετήσιας άδειας.

6 Υπάρχουν όμως πολλά μειονεκτήματα.

Μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ περιγράφει τις εξής αρνητικές συνέπειες για τους εργαζομένους από την εφαρμογή του νέου ωραρίου: η ρύθμιση ανατρέπει τη λογική του οκταώρου παρά το γεγονός ότι δεν αυξάνονται ετησίως οι ώρες εργασίας· μειώνεται το εισόδημα των εργαζομένων καθώς καταργούνται οι αμοιβές των υπερωριών· η ρύθμιση οδηγεί στη δημιουργία θέσεων μερικής απασχόλησης εις βάρος των θέσεων πλήρους απασχόλησης.

7 Πώς αναμένεται να υποδεχθούν το μέτρο οι εκπρόσωποι των εργοδοτών και των εργαζομένων;

Το μέτρο συγκεντρώνει τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις των δύο κοινωνικών εταίρων. Ο ΣΕΒ θεωρεί άκρως απαραίτητη την εφαρμογή του και πιστεύει ότι πρόκειται για την πεμπτουσία της ευελιξίας στην αγορά εργασίας. Αντιθέτως η ΓΣΕΕ αρνείται κάθε συζήτηση, γεγονός που ανάγκασε την κυβέρνηση να αποσύρει το μέτρο από τον πρόσφατο κοινωνικό διάλογο, καθώς ήταν αδύνατον να πεισθεί ­ ακόμη και η κυβερνητική συνδικαλιστική παράταξη ΠΑΣΚΕ ­ να προσυπογράψει το τελικό «σύμφωνο εμπιστοσύνης».

8 Τι άλλες ρυθμίσεις θα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας;

Σημαντικές είναι οι αλλαγές που επιφέρει το νομοσχέδιο και στο πεδίο εφαρμογής του θεσμού της μερικής απασχόλησης. Με τη νέα ρύθμιση θα δίδεται η δυνατότητα σε δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς να απασχολούν προσωπικό με καθεστώς μερικής απασχόλησης για την κάλυψη εποχικών αναγκών της παραγωγής τους.

9 Αληθεύει ότι στα κυβερνητικά μέτρα περιλαμβάνεται και ο περιορισμός της απασχόλησης των συνταξιούχων;

Πράγματι. Κάτι τέτοιο άλλωστε συζητήθηκε και συμφωνήθηκε στον πρόσφατο κοινωνικό διάλογο, χωρίς ωστόσο να εξειδικευθούν με ακρίβεια τα μέτρα που θα ληφθούν. Κατά καιρούς οι αρμόδιοι υπουργοί της κυβέρνησης έχουν επισημάνει ότι στο νομοσχέδιο θα συμπεριληφθούν «αντικίνητρα» που θα καθιστούν «ασύμφορη» την παράταση της απασχόλησης όσων συνταξιοδοτούνται.

10 Δηλαδή τι θα περιλαμβάνουν αυτά τα «αντικίνητρα»;

Επικρατέστερη είναι η επιβολή μιας «οροφής» στα ετήσια εισοδήματα του συνταξιούχου ο οποίος συνεχίζει να εργάζεται. Οσοι θα ξεπερνούν το όριο αυτό είτε θα φορολογούνται με υψηλότερο συντελεστή είτε θα περικόπτεται, κατά ένα ορισμένο ποσοστό, η σύνταξή τους.

11 Σε τι ύψος θα ορισθεί το πλαφόν των εισοδημάτων;

Η επικρατούσα άποψη στο υπουργείο Εργασίας αναφέρει τα 4.200.000 ως 4.500.000 δρχ. ετησίως.

12 Είναι κοινωνικά δίκαιο και αποτελεσματικό αυτό;

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι τα αντικίνητρα να επιβληθούν για τους υψηλά αμειβόμενους συνταξιούχους, που κυρίως είναι στελέχη επιχειρήσεων. Η «απομάκρυνσή» τους όμως από την αγορά εργασίας δεν είναι εύκολη, διότι συνήθως η απασχόληση αυτών αποτελεί επιλογή των επιχειρήσεων. Αρα μπορούν να διαπραγματευθούν τον τρόπο αμοιβής τους ώστε να «ξεφύγουν» από τα αντικίνητρα ­ σε αντίθεση με τους χαμηλοσυνταξιούχους που επιλέγουν οι ίδιοι λόγω οικονομικής ανάγκης να εργάζονται και μετά τη συνταξιοδότησή τους.

13 Στα μέτρα της κυβέρνησης περιλαμβάνονται και αλλαγές στο καθεστώς των απολύσεων και των αποζημιώσεων;

Για την ώρα η απελευθέρωση των απολύσεων απορρίπτεται από την κυβέρνηση. Ωστόσο πολλοί τάσσονται υπέρ του μέτρου, σημειώνοντας ότι η ελληνική εργατική νομοθεσία είναι υπερπροστατευτική και περιορίζει την ευελιξία των επιχειρήσεων. Τεχνοκράτες του υπουργείου Εργασίας ήδη εισηγούνται την αναθεώρηση του νομικού καθεστώτος προστασίας των εργαζομένων από τις απολύσεις (ομαδικές ή ατομικές), καθώς και αλλαγές των σημερινών ορίων των αποζημιώσεων. Ο ΣΕΒ ζητεί αλλαγή του ποσοστού των επιτρεπόμενων απολύσεων (2% ετησίως), ενώ η ΓΣΕΕ απορρίπτει οποιαδήποτε σκέψη για αλλαγή του καθεστώτος αυτού.

14 Αλλαγές σε μισθούς και αμοιβές θα προβλέπονται στο νομοσχέδιο;

Οχι. Αλλωστε οι αμοιβές καθορίζονται με συλλογικές διαπραγματεύσεις και όχι με νομοθετικές ρυθμίσεις. Ωστόσο στο νομοσχέδιο θα περιληφθεί διάταξη για την ενίσχυση του θεσμού των τοπικών συμφώνων απασχόλησης. Με τη διάταξη αυτή θα παρέχεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να δίνουν μειωμένες αποδοχές σε ορισμένες περιοχές με αυξημένα ποσοστά ανεργίας ­ εφόσον συμφωνήσουν και οι εργαζόμενοι.

15 Με ποιο τρόπο το υπουργείο Εργασίας θα αντιμετωπίσει τις συνεχείς καταστρατηγήσεις της εργατικής νομοθεσίας αλλά και τη διόγκωση της λεγόμενης «μαύρης αγοράς εργασίας» (παράνομη απασχόληση κλπ.);

Με το νομοσχέδιο αναβαθμίζονται οι Επιθεωρήσεις Εργασίας, οι οποίες θα αποτελέσουν χωριστό «Οργανισμό Εποπτείας» της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. Η αρμοδιότητα των υπηρεσιών αυτών επανέρχεται στο υπουργείο Εργασίας από τις νομαρχίες, όπου υπήχθησαν τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα να ατονήσουν οι έλεγχοι.

Κ. ΠΑΠΑΔΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 22-03-1998
Κωδικός άρθρου: B12473D171

Αρχική σελίδα