ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ADAPT
ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ (ΚΑ003)

ΕΚΠΟΝΗΣΗ: Χ. ΚΟΛΩΝΙΑΡΗ

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ - ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

Δεδομένου ότι οι εργαζόμενοι στη κλωστοϋφαντουργία αποτελούν το 30% του συνόλου των εργαζομένων στη βιομηχανία στη χώρα μας, αποτελεί ένα ευαίσθητο κλάδο και έχει μεγάλη σημασία η προστασία των εργαζομένων σε αυτόν.

Το σημαντικότερο πρόβλημα από πλευράς εργαζομένων στον κλάδο είναι οι απώλειες θέσεων εργασίας, και μαλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό. Στο διάστημα 1980-1995 απωλέσθησαν περί το 40% των θέσεων εργασίας στον κλάδο πανευρωπαϊκά. Ο ρυθμός απώλειας των θέσεων εργασίας αυξήθηκε στη δεκαετία μας και είναι περίπου δεκαπλάσιος από το σύνολο της μεταποίησης. Η συνεχιζόμενη μείωση των επενδύσεων και το κλείσιμο επιχειρήσεων δείχνουν ότι η τάση αυτή δεν είναι άμεσα αντιστρέψιμη.

Από τα τρία επίπεδα ιεραρχίας που αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο της Οργάνωσης - Διοίκησης, μόνο στο επίπεδο της Διοίκησης εμφανίζονται άτομα με εκπαίδευση Ανώτερη και Ανώτατη, με την εξαίρεση του λογιστηρίου όπου απαντώνται άτομα με ανώτερη εκπαίδευση στα κατώτερα επίπεδα ιεραρχίας. Αναλυτικά φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Το επίπεδο μόρφωσης των εργαζομένων έχει σημασία για το σχεδιασμό της κατάρτισης που απαιτείται να λάβουν και που θα παρατεθεί παρακάτω.

Από την μέχρι τώρα ανάλυση σχετικά με τις αλλαγές και τις τάσεις που παρουσιάζονται στον κλάδο προκύπτουν και οι πιέσεις που θα εφαρμοστούν πάνω στους εργαζομένους στον κλάδο. Οι ανάγκες του κλάδου που σχετίζονται άμεσα με τους εργαζομένους παρουσιάζονται παρακάτω και συσχετίζονται με τις ανάγκες σε κατάρτιση:

Ανάγκες για κατάρτιση

Η ανάγκη για μείωση του κόστους παραγωγής και εργασίας είναι σαφής λόγω του μειωμένου εργατικού κόστους ανταγωνιστριών χωρών. Η εκμηχάνιση και η μετατροπή του κλάδου σε κλάδο εντάσεως κεφαλαίου σημαίνει ότι η μείωση του κόστους θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από την αύξηση της παραγωγής και των πωλήσεων. Αυτό όμως είναι κάτι το οποίο δε διαφαίνεται από τις διεθνείς τάσεις στο άμεσο μέλλον όπως περιγράφηκαν παραπάνω. Έτσι, περαιτέρω μείωση του κόστους μπορεί να προέλθει από αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας. Η ενδοεπιχειρησιακή on-the-job εκπαίδευση που ακολουθείτο ως τώρα πρέπει να συνοδευτεί από εκπαίδευση (θεωρητική και πρακτική) στο χειρισμό των μηχανημάτων.  Η εκπαίδευση στον αποτελεσματικότερο έλεγχο της παραγωγής είναι βασικός παράγοντας για την επίτευξη της παραγωγικότητας. Ακόμα, χρήσιμη είναι η εκπαίδευση στη συντήρηση των μηχανημάτων.

Η ανάγκη για τη διαφοροποίηση προϊόντος, την αύξηση της ταχύτητας απόκρισης στην αγορά έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της αυτοματοποίησης και της εισαγωγής τεχνολογιών πληροφορικής στην παραγωγή, αλλά και στις διαδικασίες που σχετίζονται με τις διαδικασίες logistics. Τα παραπάνω μπορούν να επιτευχθούν με την εκπαίδευση στη χρήση Η/Υ στο σχεδιασμό προϊόντων, δηλαδή συστημάτων CAD αλλά και συστημάτων παραγωγής με έλεγχο από Η/Υ, δηλαδή συστήματα CAM. Για την καλύτερη κατανόηση των παραπάνω τεχνολογιών, αλλά και για την ευρύτερη κατάρτιση και τη θωράκιση των εργαζομένων απέναντι στην πιθανότητα απώλειας της εργασίας τους είναι απαραίτητη η ευρύτερη εξοικίωση με τις έννοιες της πληροφορικής, πέρα από το αντικείμενο του κλάδου, κυρίως όσον αφορά το χειρισμό βασικών πακέτων λογισμικών (λειτουργικών, επεξεργαστών κειμένου, λογιστικών φύλλων κτλ).

Η πιεστική ανάγκη ανάγκη για την αύξηση της ποιότητας του τελικού προϊόντος καθώς και η εισαγωγή διαδικασιών για την πιστοποίηση κατά ISO από πολλές επιχειρήσεις θέτουν νέες απαιτήσεις από τους εργαζομένους. Η έννοια του ελέγχου της παραγωγής και των διαδικασιών στατιστικού ελέγχου που τον υλοποιούν είναι αντικείμενο κατάρτισης των εργαζομένων. Όπως και η εκπαίδευση για τον έλεγχο των αναλώσιμων υλικών, των υλικών και των ενδιάμεσων προϊόντων. Για να κατανοήσουν τη σημασία των ελέγχων αυτών και τη σημασία της διαδικασίας πιστοποίησης κατά, είναι απαραίτητο να κατανοήσουν τις θεμελιώδεις έννοιες της ποιότητας, της Ολικής Ποιότητας και των πιστοποιητικών ISO και τις επίπτωσεις τους στην ανταγωνιστικότητα του προϊόντος. Η ενημέρωση σχετικά με την πορεία του κλάδου διεθνώς και τη θέση και την πορεία της ελληνικής βιομηχανίας (σε εφαρμογή της αρχής της εποχής μας “think globally - act locally”) είναι ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση και την απαραίτητη συμμετοχή των εργαζομένων στην προσπάθεια για τη βελτίωση της ποιότητας. Οι παραπάνω κατευθύνσεις κατάρτισης πρέπει να συνοδεύονται από αναθεώρηση του βαθμού ανάληψης πρωτοβουλιών από τους εργαζομένους της παραγωγής.

Τα παραπάνω αφορούν κυρίως τους εργαζόμενους της παραγωγής. Η ποιότητα όμως είναι υπόθεση όλων των εργαζομένων στην επιχείρηση και όλοι πρέπει να συμμετέχουν στην κατάρτιση που αφορά τις έννοιες της ποιότητας. Το ίδιο ισχύει και για τις ανάγκες κατάρτισης σε θέματα γενικής πληροφορικής. Αναφορικά με τις διαδικασίες που έχουν σχέση με την ποιότητα, πηγαίνοντας προς τα πίσω από την παραγωγή, σημασία έχει η εξασφάλιση της ποιότητας των εισερχομένων υλικών. Αυτά πρέπει να ελέγχονται από καταρτισμένους εργαζομένους, όπως προαναφέρθηκε, αλλά οι πληροφορίες για την ποιότητα τους πρέπει να συσχετίζεται με τους προμηθευτές που αποστέλουν τα υλικά αυτά. Έτσι, κατάρτιση σχετικά με τεχνικές αξιολόγησης των προμηθευτών πρέπει να γίνει στους εργαζομένους που ασχολούνται με την παραλαβή των υλικών. Τέλος, κατάρτιση σε θέματα είναι απαραίτητες στους εργαζομένους που ασχολούνται με τη διεκπαιρέωση των παραγγελιών. Η κατάρτιση αυτή θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε μελλοντική εισαγωγή συστημάτων Just-In-Time στον κλάδο.

Αναφορικά με την επιτυχή προώθηση των προϊόντων σε μια αγορά που έχει μπει στο στάδιο της ωριμότητας μεγάλη σημασία έχει για τους υπεύθυνους του εμπορικού τμήματος οι γνώσεις marketing που έχουν ή που πρέπει να έχουν καθώς και τεχνικές προώθησης πωλήσεων ώστε να εντοπίσουν και να αξιοποιήσουν αγορές niche στην παγκόσμια αγορά, αλλά και για να αντιμετωπίσουν τον έντονο ανταγωνισμό.

Η αύξηση της χρήσης των αυτοματοποιημένων συστημάτων έχει δημιουργήσει ένα νέο είδος φοβίας, της φοβίας απέναντι στη υπολογιστές η οποία εμφανίζεται με τη μορφή απροθυμίας χρησιμοποίησης των μηχανημάτων και της πληροφορίας. Λόγω έλλειψης γνώσεων σχετικά με τις απαιτήσεις της αυτοματοποίησης και των ωφελειών της, οι άνθρωποι προσκολούνται στους παλιούς τρόπους εργασίας, ιδιαίτερα όταν είναι πάνω από 30 ετών. Ο φόβος αυτός εκφράζεται με αυξανόμενες απουσίες και παράπονα για φυσικές δυσχέριες, ενώ άλλοι αρνούνται να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία (π.χ. οι κόπτες). Ένα από τα συμπτώματα φοβίας είναι η καθυστέρηση στην εκπαίδευση και στη χρήση των μηχανημάτων. Όταν ξεκινήσει δε η χρήση του συστήματος ο χειριστής οποιοδήποτε λάθος προκύψει, το αποδίδει στο σύστημα συμπεριφερόμενος ανταγωνιστικά προς αυτό. Στο προσωπικό υπάρχει ο φόβος ότι δε θα μπορέσει να προσαρμοστεί στην εποχή των υπολογιστών, δε θα κατανοεί τις οδηγίες στην οθόνη και ότι δε θα μάθει να χρησιμοποιεί τους υπολογιστές (Little, 1985). Ακόμα ορισμένα άτομα που εργάζονται συνεχώς μπροστά στις οθόνες ανησυχούν για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η εργασία στην υγεία τους (Mason, 1980).

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω η εφαρμογή των τεχνολογιών και η προσπάθεια κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού δημιουργούν ανασταλτικούς παράγοντες για τη χρήση τους οι οποίοι και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Συγκεκριμένα διακρίνονται πέντε δυνάμεις οι οποίες προκαλούν μεταβολές στον εργασιακό χώρο:

• Ανασφαλές εργασιακό περιβάλλον. Το περιβάλλον γίνεται περισσότερο ανασφαλές όταν το ποσοστό της αλλαγής και της πολυπλοκότητας αυξάνεται. Οι αντιδράσεις των εργαζομένων στη νέα τεχνολογία εμφανίζονται λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει εξαιτίας της αλλαγής και έχει ως αποτέλεσμα την αντίδραση και το χαμηλό ηθικό. Χρειάζεται λοιπόν επεξήγηση γιατί γίνονται οι αλλαγές, ποιες δυνάμεις τις κάνουν απαραίτητες για να αποκτηθεί όσο δυνατόν ευρύτερη συναίνεση των εργαζομένων.
• Γηράσκον εργατικό δυναμικό. Λόγω της υπογεννητικότητας αλλάζει η κατανομή του εργατικού δυναμικού και με αυτήν αλλάζει και η εκάστοτε πολιτική των επιχειρήσεων (Martin, Jackson, 1988). Το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που θα πρέπει να υιοθετήσουν συστήματα CAD είναι πάνω από 30 ετών και με μικρή μόρφωση. Αυτό δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα γιατί η γρήγορη αποδοχή τέτοιων συστημάτων είναι ανάλογη με την μόρφωση και την ηλικία του χρήστη. Η ηλικία των εργαζομένων είναι δεδομένη και η μόρφωση τους σχετικά χαμηλή. Ο σκόπελος αυτός μπορεί να ξεπεραστεί με κατάρτιση σε γενικευμένα θέματα που θα τους παρέχει την κατανόηση των αλλαγών και την αποδοχή τους στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους.
• Μετατοπιζόμενη εργασιακή αγορά. Συνεπακόλουθο των μεταβολών στον εφοδιασμό της αγοράς με εργασιακό δυναμικό είναι και οι σημαντικές αλλαγές στη ζήτηση υπαλλήλων (Blackler and Brown, 1985). Ορισμένες από τις μεταβολές αυτές προέρχονται από τις επιχειρήσεις και δημιουργούνται όταν μετατρέπεται η οργανωτική δομή, όταν χρησιμοποιείται διαφορετικά η τεχνολογία ή όταν καταργούνται οι τομείς ευθύνης (Leifer, 1988). Οι αλλαγές στην κλωστοϋφαντουργία έχουν επιπτώσεις στη ζήτηση των υπαλλήών και τα κριτήρια δεν είναι τα ίδια με αυτά που επιλέγησαν οι ήδη εργαζόμενοι.
• Αυτοματοποίηση. Με την αυτοματοποίηση των συστημάτων μπορεί να υπάρξει μείωση της αλληλεπίδρασης των ανθρώπων. Για παράδειγμα, ένα σύστημα που επιτρέπει την αποπεράτωση ενός καθήκοντος από ένα άτομο, περιορίζει την ανάγκη για συναλλαγές με άλλα άτομα. Τέτοια αλλαγή μπορεί να να κάνει τους υπαλλήλους να αισθάνονται απομονωμένοι (Mortensen, 1987). Η αντιμετώπιση αυτου του προλήματος είναι θέμα δομών και φιλοσοφίας της επιχείρησης παρά κατάρτισης.

Αυξανόμενες ανησυχίες υπαλλήλων. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι φοβούνται την πιθανότητα απώλειας της εργασίας τους. Ακόμα κι αν δεν ανησυχούν για την απώλεια εργασίας, υπάρχει ανησυχία για πιθανή εργασιακή υποβάθμιση ή εργασιακή περιθωριοποίηση ή εργασιακή πενιχρότητα, καθώς και για την ανία που μπορεί να επιφέρει η τοποθέτηση και η εφαρμογή της νέας τεχνολογίας. Τέτοιοι φόβοι πρέπει να ελαχιστοποιούνται αποφεύγοντας τον αιφνιδιασμό των υπαλλήλων και εισάγοντας αλλαγές όσο δυνατόν διασαφηνισμένες. Οι περισσότερο καταρτισμένοι υπάλληλοι θα έχουν αυξημένες πιθανότητες να διατηρήσουν της εργασία τους ή έστω να βρουν ευκολότερα μια άλλη. Αυτό αποτελεί και ένα κίνητρο για τους εργαζομένους για την συνειδητή προσπάθεια κατάρτισης και όχι την “ξεκούραση” με την ευκαιρία της κατάρτισης.

ΤΑΣΕΙΣ

Όλα τα σενάρια για την κλωστοϋφαντουργία προβλέπουν μείωση των θέσεων εργασίας μέχρι και το έτος 2005, ενώ οι προβλέψεις για τον κλάδο ποικίλουν από οριακή αύξηση της ζήτησης έως και βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστηκότητας του μέσω της ποιότητας και της ποικιλίας προσφερόμενων προϊόντων. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίος ο μετασχημαισμός των μονάδων του κλάδου σύμφωνα με τις παραπάνω περιγραφές και η συνοδευόμενη κατάρτιση των εργαζομένων επιβάλλεται να γίνει.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Αρχική σελίδα