ความเป็นมาของ กรมสรรพาวุธทหารบก น่าจะเริ่มมาจากความจำเป็นที่กองทัพจะต้องจัดหาอาวุธปืนมาไว้ประจำการ เป็นหลักจะเห็นได้ว่า อาวุธปืนมีบทบาทต่อการรบมากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุดอาวุธประเภท หอก ดาบ ก็หมดประโยชน์ในสงครามสมัยใหม่ลงในตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์    ในสมัยอยุธยา หรือก่อนนั้น ทางการจะให้ความสำคัญในการเกณฑ์รวบรวมกำลังคนเป็นหลัก         การหาอาวุธและอาหารเป็นเรื่องที่ทหารแต่ละคนไปจัดหาเอาตามถนัด กิจการสรรพาวุธถ้าจะมีก็เป็นเพียงที่เก็บเท่านั้น    

            หลักฐานเก่าที่สุดเกี่ยวกับหน่วยงานสรรพาวุธ ตราขึ้นในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ มีตำแหน่งราชการที่น่าสนใจ เช่น    หมื่นทนายเลือกปืน เป็นต้น  ซึ่งยืนยันว่าเราให้ความสำคัญกับปืนมานาน และถึงกับมีกองทหารอาสาชาวโปรตุเกสมาเป็น หน่วยนัก    แม่นปืนประจำกองทัพ

              เมื่อสมัยนั้นมีการรบพุ่งอยู่บ่อย ๆ ทางการจึงผูกขาดการซื้อปืนและดินปืน เพื่อสะสมไว้ใช้ และได้ตั้งหน่วยงานที่เกี่ยวกับการ ผลิตและรักษาปืนด้วย เช่น กรมรักษาตึกดิน และกองตำดิน เป็นต้น   พระราชบัญญัติอาวุธปืนที่เก่าที่สุดเห็นจะเป็นหลังรัชกาล        สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ระบุชัดเจนว่าราษฎรต้องขออนุญาติจึงจะมีปืนได้ และนายบ้านหรือผู้ใหญ่จะต้องจดขนาดรูปพรรณ หรือตอก ตราให้ชัดเจนเสียก่อนด้วย

              จากข้อความข้างต้นเป็นที่แน่ใจได้ว่า การทหารสมัยใหม่นั้นรัฐบาลจะต้องเป็นผู้จัดหาอาวุธให้แก่ทหาร จะต้องมีซ่อมบำรุง     ผลิตกระสุน ผลิตดินปืนให้มากพอ ขนาดของกองทัพเมื่อมีพระราชบัญญัติเกณฑ์ทหารก็ใหญ่ขึ้น จึงเป็นความจำเป็นอยู่เองที่จะต้องจัด  ตั้งกรมสรรพาวุธ 

             เดิมก่อนสมัยรัชกาลที่ 5 หน่วยดูแลอาวุธเรียกว่า กรมพระแสง ต่อมาทรงโปรดให้ตั้งกรมยุทธนาธิการขึ้น ทำหน้าที่วางแผน จัดซื้อ จัดสร้างอาวุธปืน เพื่อให้ทันต่อการพัฒนากองทัพให้ทันสมัย ในปี พ.ศ. 2445 จึงเปลี่ยนเป็นกรมสรรพาวุธ        โดยมี  พ.อ.พระยา    สโมสรสรรพากร เป็นเจ้ากรมท่านแรก
                    

              พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เริ่มจากการเป็นพิพิธภัณฑ์ของหน่วยงานที่รวบรวมอาวุธใช้ยิงทดสอบขึ้น   ในปี พ.ศ.2497 ต่อมาจึงได้มีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์อย่างเป็นทางการ และนำอาวุธรุ่นเก่าต่าง ๆ จากกองคลังแสงมารวบรวมไว้ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2532   เมื่อ พล.อ.สมุทร นิลกุล         เป็นเจ้ากรม ทางพิพิธภัณฑ์ยังมีงบประมาณ และโครงการที่จะปรับปรุงให้ทันสมัยเทียบเท่ากับในต่างประเทศ ภายใต้การสนับสนุนของท่านเจ้ากรมคนปัจจุบัน และในปื พ.ศ. 2543  ได้ปรับปรุงชั้นล่างเพื่อใช้แสดงปืนใหญ่และเครื่องจักรผลิตปืนแบบ ปลย. 66
 

ติดต่อเยี่ยมชม

            พ.ท.หญิงแน่งน้อย ตันตินวะชัย และทีมเจ้าหน้าที่ของกองวิทยาการ ยินดีให้การต้อนรับทุกท่านที่สนใจมาเยี่ยมชม เพื่อที่จะได้รับประโยชน์และฟังการอธิบายชี้แจงเกี่ยวกับสิ่งของที่เก็บรักษาไว้อย่างถูกต้อง        ขอแนะนำให้โทรศัพท์มานัดก่อนที่เบอร์โทรศัพท์      241-2031, 243-1061-8  ต่อ  94792

สถานที่ตั้ง

 ในกรมสรรพาวุธทหารบก สะพานแดง บางซื่อ เมื่อเข้ามาในกรมฯ ให้เลี้ยว  ขวาตามถนนจนสุดจะเห็นอาคารพิพิธภัณฑ์          
 การเดินทาง         รถเมล์ สาย 3, 65, 117 หรือ ปอ.97
        การเข้าชม        เพียงแลกบัตรประชาชนกับยามที่ประตูแจ้งว่าจะมาชมเชิญพบกับ
ผลงานเพี่อสังคม ของกรมสรรพาวุธทหารบกในหน้าถัดไป