Romuald Traugutt urodzil sie 16 stycznia 1826 r. w Szostakowie. Ojciec Ludwik byl administratorem miejscowego majatku, a jego matka zmarla kiedy mial dwa lata. Mature uzyskal w gimnazium w Swisloczy w 1842 r. Ukonczyl szkole saperow w Zelechowie w 1848 r. W 1849 r. walczyl w wojsku rosyjskim na Wegrach, gdzie poznal sposoby walki powstanczej. W 1852 r. ozenil sie z Anna Pikiel. W 1853 r. bral udzial w wojnie krymskiej. Jesiennia 1859 r. zmarlo dwoje najmlodszych dzieci Traugutta, babcia i po krotkim czasie jego kochana zona. Romuald cierpial strasznie, ale przetrwal dzieki glebokiej wierze w Boga. Zdecydowal opuscic sluzbe wojskowa.
W 1862 r. wrocil do swoich corek i ozenil sie z Antonina Kosciuskowna. Traugutt dowodzil pierw oddzialem kobrynskim w walkach partyzanckich z Rosjanami, a pozniej zostal dyktatorem powstania Styczniowego. Urzadzil wojsko powstancze na wzor regularnej armii i staral sie wciagnac ludnosc wiejska do powstania. Zostal aresztowany w kwietniu i wywiezony na Pawiak, gdzie zlozyl sadowi zeznanie swojej roli w powstaniu, wiedzac ze komisja wiele o nim juz wiedziala. Romuald Traugutt zostal powieszony dnia 5 sierpnia 1864 r. przed tlumem 30 000 ludzi.
"Celem zas jedynym i rzeczywistym naszego powstania jest odzyskanie niepodleglosci i ustalenie w kraju naszym porzadku opartego na milosci chrzescijanskiej, na poszanowaniu prawa i wszelkiej sprawiedliwosci, udzielajac obywatelom naleznej swobody."
- Romuald Traugutt |
