คุณหญิงหลง อรรถกระวีสุนทร
คุณหญิงหลง อรรถกระวีสุนทร เกิดในตระกูล
"กรรณสูต" เมื่อ
วันที่ 24 เมษายน 2433 ที่อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม
เป็นธิดาของนายฮะหยง นางชุ่ม มีน้องร่วมบิดามารดา 8 คน
ซึ่งถึงแก่กรรมไปแล้วทุกคน ชีวิตในวัยเยาว์นั้นท่านมิได้รับการ
ศึกษาจากโรงเรียนแต่อย่างใด เพราะสมัยนั้นการศึกษาสำหรับ
กุลสตรีไม่ถือเป็นสิ่งสำคัญนัก ความรู้เรื่องการบ้านการเรือนสำคัญ
กว่า ท่านจึงได้รับการอบรมสั่งสอนอย่างใกล้ชิดจากคุณนายกีผู้ย่า
เท่านั้น เมื่ออายุได้ 18 ปี ก็ได้ทำการสมรสกับนายสงวน ศตะรัต
ซึ่งขณะนั้นเป็นมหาดเล็กในวังสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ
หลังจากสมรสแล้วคุณหญิงหลงฯ ต้องติดตามสามีโยกย้ายไป
อยู่ต่างจังหวัด หลายแห่งตามคำสั่งของกระทรวงมหาดไทย เป็น
นายอำเภอ อัยการข้าหลวงมหาดไทย เจ้าเมือง ปลัดมณฑลจน
ถึงสมุหเทศาภิบาล นายสงวนผู้สามีได้รับเลื่อนยศฐาบรรดาศักดิ์
ต่อเนื่องกันมาตามลำดับจนในที่สุดได้โปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยา
อรรถกระวีสุนทร ในปี 2464 เป็นองคมนตรีในปี 2475 ภายหลัง
การเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศไทยมีการยุบตำแหน่ง
สมุหเทศาภิบาล พระยาอรรกระวีสุนทร พ้นจากตำแหน่งสมุห
เทศาภิบาล มณฑลปราจีนบุรี เป็นข้าหลวงตรวจการกระทรวง
มหาดไทยและเป็นข้าหลวงใหญ่ในสังกัดคณะรัฐมนตรีตาม
ลำดับจนครบเกษียณอายุรับราชการในปี 2481
คุณหญิงหลงฯ มีบุตรและธิดา 4 คน ซึ่งเมื่อพระยาอรรถกระวีสุนทร
ออกจากราชการแล้ว บุตรและธิดาทั้งสี่ก็ได้เป็นกำลังสำคัญในการ
ดำเนินงานของบริษัท อรรกระวี ทำกิจการเหมืองแร่วุลแฟรมต่อมา
โดยที่คุณหญิงหลงฯ ไม่ได้ศึกษาเล่าเรียนเท่าใดนัก ฉะนั้นเมื่อท่าน
มีโอกาสที่จะช่วยทำนุบำรุงการศึกษาได้ ท่านจะไม่ปล่อยให้พลาด
โอกาส เมื่อระหว่างที่พระยาอรรถกระวีสุนทรดำรงตำแหน่งเป็นเจ้า
เมืองพัทลุง ท่านริเริ่มจัดตั้งโรงเรียนสตรีขึ้น สร้างโรงเรียนเล็กๆ
ช่วยเหลือเด็กที่ยากจนไม่เก็บค่าเล่าเรียน ในระหว่างสงครามโลก
ครั้งที่ 2 ในด้านสังคมสงเคราะห์ คุณหญิงหลงฯ ยังมีส่วนในการ
บริจาคเงินอุดหนุนโรงพยาบาล โดยตั้งทุนบำรุงโรงพยาบาลจุฬา
ลงกรณ์ของสภากาชาดไทย สร้างตึกพยาบาลเด็กเกิดก่อนกำหนด
ที่โรงพยาบาลศิริราชในด้านการบำรุงพุทธศาสนา คุณหญิงหลงฯ
และน้องๆ ได้ร่วมกันสละที่นาจัดสร้างวัด สร้างกุฏิเจ้าอาวาสพร้อม
ด้วยสุขศาลาสำหรับประชาชน สร้างพระประธานและสร้างเมรุให้วัด
เมื่อพระยาอรรถกระวีสุนทรถึงแก่กรรมเมื่อปี 2500 คุณหญิงหลงฯ
เป็นผู้รับภาระในธุรกิจต่อมาแต่ผู้เดียว สิ่งที่ทำความพอใจอย่าง
ยิ่งยวดในบั้นปลายชีวิตของท่านก็คือเมื่อทางราชการมีนโยบาย
สร้างมหาวิทยาลัยในส่วนภูมิภาค ที่ที่เหมาะสมเป็นที่ของคุณหญิง
หลงฯ ที่สวนยาง ต. คอหงส์ อ.หาดใหญ่ ศจ.ดร.สตางค์ มงคลสุข
รับเป็นผู้มาติดต่อขอซื้อจากท่าน คุณหญิงหลงฯมีความปรารถนา
จะส่งเสริมการศึกษาของชาติอยู่แล้ว จึงทูลเกล้าฯ ถวายที่ดิน
ส่วนนั้นเป็นจำนวนกว่า 690 ไร่ ต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เพื่อมอบให้แก่มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ที่จะจัดตั้งขึ้นโดย
ไม่คิดมูลค่า เนื่องในการนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรง
พระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สาย
สะพาย ขั้นปมาภรณ์มงกุฏไทย ให้เป็นเกียรติแก่คุณหญิงหลง
อรรถกระวีสุนทร และต่อมาคณะผู้จัดการมรดกได้มอบที่ดินเพิ่ม
เติมอีกประมาณ 90 ไร่ รวมเป็นจำนวนเกือบ 800 ไร่
ในบั้นปลายชีวิตท่านพำนักอยู่ที่บ้านซอยนานาเหนือ และถึงแก่
อนิจกรรมเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2520 สิริมายุรวม 87 ปี เพื่อเป็น
อนุสรณ์แด่ท่านซึ่งเป็นผู้ที่มีอุปการคุณต่อมหาวิทยาลัยสงขลา
นครินทร์เป็นอย่างมาก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์จึงได้ใช้
นามของท่านเป็นชื่อหอสมุดกลางของวิทยาเขตหาดใหญว่า
"หอสมุดคุณหญิงหลง อรรถกระวีสุนทร"
หอสมุดคุณหญิงหลง อรรถกระวีสุนทร
Click here to return to Athakravi Family's Home Page.
บริษัท พีรพัฒน์ เคมี อุตสาหกรรม จำกัด
|
|
|
|
