21 juni 00. Staatssecretaris de Vries van Binnenlandse Zaken heeft de Stellingwerfse gemeenten groen licht gegeven om de eigen taal ruimte te geven. Bestuursstukken en plaatsnaamborden in het Stellingwerfs worden straks mogelijk. (LC).

17 juni 00. De Spaanse regering ziet de jacht op de ETA ook als een aanval op het groeiende Baskische nationalisme, aldus de Spaanse minister van binnenlandse zaken. Deze uitspraak heeft voor heftige reacties gezorgd, niet allen in Bakenland maar ook in Catalonië, waar men het spook van het centralisme uit de Franco-tijd weer ziet opdoemen. Sommoigen zeggen zelfs dat dit tot een nieuwe burgeroorlog zouk kunne leiden (LC). [Het is toch dwaas dat er altijd mensen zijn die andere willen overheersen].

16 juni 00. Dit jaar waren er 171.834 eindexamencandidaten en daarvan namen er maar 78 Fries als examenvak. dat dat er zo weinig zijn ligt volgens columnist Hylke Tromp niet aan de leerlingen, maar aan al die Friese schoolgemeenschappen, die hun verlepte beleid ten opzichte van de moedertaal slechts verdedigen door te wijzen op hun gebrek aan tijd en middelen. (LC).

16 juni 00. Ronald Plasterk heeft in de Volkskrant een aantal Friese teksten bekeken en het Nederlands er naast gezet en vindt dat het veel op elkaar lijkt. Hij betwijfelt daarom, of Fries wel een echte taal is. Columnist Pieter de Groot neemt een willekeurige Duitse tekst en zet het Nederlands ernaast en vindt een even grote overeenkomst. Zijn conclusie: "Ik heb altijd al geweten dat Hollands heel gewoon Duits is". (LC)

16 juni 00. Het Friestalige toneelgezelschap Tryater komt met een productie over die bekende Friese communist Gerrit Roorda (1890-1977). De premiere is op 24 juni. (LC)

16 juni 00. De Tunesische president gaat uit kwaadheid het Frans in zijn land te lijf met het klassieke Arabisch. De Tunesische volkstaal blijft buiten beschouwing. (LC).

16 juni 00. De provincie Friesland gaat extra geld voor cultuur besteden. Er komt een prijs voor het Friestalige lied, een stimuleringsfonds voor de Friestalige film, vormgeving van Friese boeken en een voorstel voor een nieuwe Friesltalig blad. (LC)

Juni 00. De Friese regionale omroep Omrop Fryslân gaat niet meedoen aan Nederland 4. Daardoor zouden namelijk de dagelijkse herhalingen van het TV-programma onmogelijk worden, en die trekken samen hetzelfde aantal kijkers als de originele uitzending. De eigen taal geeft andere behoeften en mogelijkheden, ook in Europees verband. Bovendien zou het onmogelijk worden om bijzondere gelegenheden zoals de aanstaande happening Simmer 2000 buiten de nauwe uitzendtijd te volgen. Ook Gelderland, Brabant en Limburg doen niet mee. (Each en Ear, uitgave van de vrienden van Omrop Fryslân).

30 mei 00. De toenemende internationalisering, de toevloed van vluchtelingen en het tweeverdienen kunnen een bedreiging vormen voor de leefbaarheid op de dorpen, die vooral berust op vrijwilligerswerk. Daarbij kan de ontwikkeling van de informatie-technologie negatieve en positieve invloed uitoefenen. Aldus commissaris Nijpels bij de opening van de website van Kollumerland. (LC)

27 mei 00. Het Engels moet de algemene communicatietaal worden in Nederland, Europa en de wereld. In elke regio kan dan de eigen taal gesproken en geschreven worden en we kunnen de toekomst in zonder het Hollands. (Inzender Remmelt Jan Dyksma, LC).

26 mei 00. De kennis van het Fries in Nederland neemt sterk toe. We kunnen daarom meer aandacht aan het Fries en het Engels besteden en het Nederlands wat afbouwen. (Inzender J. Oegema in LC)

26 mei 00. Het invoeren van Friese waternamen in de Stellingwerven is eigenlijk "Fries taalimperialisme". De Stellingwervers staan vierkant achter de strijd voor het Fries in het friestalige deel van de provincie, maar verwachten dan ook medewerking voor Stellingwerferse waternamen in de Stellingwerven. (Columnist Pieter Jonker in LC).

25 mei 00 De Stellingwarver Schrieversronte vreest de nieuwe taken die de gemeenten haar willen opleggen - zoals het aanleggen van culturele wandelroutes - zonder daarvoor middelen beschikbaar te stellen. Bovendien is ze het er niet mee eens dat niet meer in eigen boeken zou mogen uitgeven. (LC)

22 mei 00. In Wales wordt veel meer aan de taal gedaan dan in Friesland. Zo gaan b.v. 33% van de kinderen naar een Welshtalige school, waarvan de helft uit een Engelstalig gezin komen. Alle publicaties van oevrheden, instanties en bedrijven zijn tweetalig. (LC).

20 mei 00. Zes Friese organisaties hebben in Kiel geprotesteerd tegen de opheffing van het hoofdvak [Noord-]Fries aan de leraren-opleiding te Flensburg. (LC)

18 mei 00. De overloop uit het Westen kan worden voorkomen. Straks verdwijnt een boel [Hollandse] landbouw naar Polen. Bovendien kan er dichter gebouwd worden (de 15 miljoen inwoners van Londen wonen op een ruimte kleiner dan de Randstad). Dan kan Almere gemakkelijk verdubbeld worden en komt er veel ruimte vrij als Schiphol onontkoombaar 'uit' geplaatst wordt. Aldus Drs. J.J. Modder, directeur van het Nirov voor ruimtelijke ordening in LC.

18 mei 00. Willem Winters vindt het een kwalijke streek dat Straatsma hem als Fries schrijver bij de Friese beweging inlijft. Hij wil niet verantwoordelijk zijn voor wat die beweging doet. (LC).

17 mei 00. Het FNP-proces tegen besloten zittingen van Provinciale Staten is in het belang van de provinciale democratie. Aldus fractie-voorzitter Jan van der Baan. (LC)

17 mei 00. De Nederlands-Belgische taalunie zet nog niet de deur wijd open voor erkenning van streektalen als het Stellingwerfs en het Zeeuws. aan de andere kant kun je ook niet zeggen dat dialecten gewoon 'talen' zijn. (Peter Nieuwenhuis, docent taalkunde in LC).

16 mei 00. Fries vlaggen mag in Leeuwarden. Aldus de loco-burgemeester in antwoord op een klacht dat de gemeente een vlagvoorschrift had gepubliceerd waarin de Friese vlag niet voorkwam. (LC)

16 mei 00. Steeds minder mensen beheersen Fries in woord en geschrift. Dat zegt de Raad ven de Freise beweging, die daarom wil dat de regering de scholen aanspoort om meer aan het Fries te doen. (LC)

15 mei 00. Friesland moet beter de economische, sociaal-culturele en ruimtelijke gevolgen van verdere groei afwegen. Dit zegt econoom Dr. Jan H. Zoon naar aanleiding van het feit dat de meeste Noorderlingen willen dat de overloop uit het Westen stopt. (LC)

13 mei 00. Alleen slechts hoogbejaarden beheersen in Noord-Frankrijk nog het Nederlands. Toch zijn er steeds meer mensen die Nedrlands gaan leren, omdat ze dan over de gren werk kunne vinden. Maar dat is niet meer het oorspronkelijke dialect. (LC)

13 mei 00. Bewoners van de Waddeneilanden moeten voorrang krijgen bij het kopen of huren van een huis. Dat vinden de gemeentebesturen. Op de eilanden werkende mensen hebben nu vaak geen woning. (LC). [Ditzelfde zou binnenkort ook weleens kunne gaan spelen op het hele Freise platteland. PK].

13 mei 00. Bij slechthorende kinderen komt de taalontwikkeling in gevaar. Bij zulke kindere die thuis Limburgs leren zijn de moeilijkheden groter. (LC). [Als deze conclusie inderdaad statistisch significasnt is, dan zou dat aangeven dat hoorproblemen inderdaad een zeer grote invloed hebben, want bij normale kinderen geeft tweetaligheid geen enkel probleem. PK].

11 mei 00. Den Haag is niet blij met de eigenzinnige Friese aanpak bij de subsidieverdeling, maar andere provincies zien dat als een lichtend voorbeeld. Het samanwerkingverband Noord-Nederland wil ook tussen de provincie en de geldpotten zitten, maar dat moet niet, aldus gedeputeerde Bijma(n). (LC).

10 mei 00. Laatst werden 20 parlementariërs van Friese afkomst naar Friesland gehaald door de organisatie van Simmer 2000. Maar ik doe ook heel wat en zo heb ik er in archieven uit de Romeinse tijd nog een heel stel gevonden. (Columnist Marcel de Jong in LC). [Nee, die afstamming zegt niks. Een vluchteling uit Afrika die Fries heeft leert, is veel meer Fries dan een mooie blonde meid met stamboom zonder die kennis. PK].

9 mei 00. Alleen al doordat Friese schrijvers het Fries gebruiken, behoren ze tot de Friese beweging. Daarom is het ook juist dat de subsidiering van Friese literatuur onder het hoofd 'taalbevordering' valt. Aldus Rindert Straatsma in Te Gast van de LC.

9 mei 00. De Provinciale Bibliotheek zal voorlopig niet zelfstandig worden in verband met overleg over samenwerking met andere Friese instanties. Aldus gedeputeerde Mulde bij de heropening van het gebouw. (LC)

5 mei 2000. Friezen die lijden aan de ziekte van Alzheimer, beheersen het Fries beter dan het Nederlands. dat blijkt uit een onderzoek van Wencke Veenstra. Hylke Speerstra ("It wrede paradys") heeft gemerkt dat dat ook bij emigranten voorkomt. In Australië zag hij advertenties waarin verpleeghuizen om vrijwilligers met kennis van minderheidstalen vroegen, o.a. Fries. (LC)

28 apr. 00. Er kan in Leeuwarden veel meer aan Fries onderwijs worden gedaan. Aldus gedeputeerde Mulder, die B & W prees omdat die in meerderheid in de openbaarheid Fries spreken als het zo uitkomt. (LC)

19 apr. 00. Veel Friezen en Groningers vinden dat de komst van westerlingen moet worden tegen- gegaan, omdat dat gaat ten koste van rust en ruimte. Aldus een vrij in te vullen Opiniewijzer (LC).

13 apr. 00. Provinciale Staten hebben gisteren kritiek geoefend op de ambtenaren. PvdA-ster Mieke Minkes: "Het lijkt wel of er een machtsstrijd groiet tussen Staten en apparaat." (LC)

12 apr. 00 Het Welsh heeft een veel betere positie dan het Fries met bijna evenveel sprekers. De nationale partij Plaid Cymru is met 10.000 leden ook veel groter dan de FNP. [En daar zal de oorzaak liggen]. Door aanvaarding van tweetaligheid heeft men ook een groot deel van de Engelstalige bevolking van Wales voor zich gewonnen. (LC).

3 apr.00 De bond van Friese schrijvers, it skriuwersbûn, wil dat de provincie geld beschikbaar stelt voor een nieuw Fries maandblad, waar evetnueel ook Stellingwervers, Biltkers en Nederlandstaligen kunnen schrijven. Dit naar aanleiding fan het mislukken van het gratis advertentieblad FRSK. (LC)

3 apr.00 De dagbladuitgevers hebben het tweetalige advertentieblad FRSK de nek omgedraaid, door tegelijkertijd met Nederlandstalige advertentiebladen te komen. (Inzender Straatsma in LC).

3 apr.00 De Aborigines, de oorspronkelijke inwoners van Australië, dreigen in September de Olympische Spelen te verstoren, omdat de regering ontkent dat er tussen 1910 en 1970 duizenden kinderen uit hun gezinnen zijn weggehaald om te worden opgevoed in kindertehuizen of bij blanke families. (LC).

1 apr.00 De plannen voor een zweeftrein van Amsterdam over Heerenveen naar Groningen zijn een summum van geldverspilling. Een ongesubsidieerd kaart zou wel f 300 a f 400 kosten. Aldus de Delftse hoogleraar planning Albert Pols. (LC).

1 apr.00 Friesland heeft veel monumentale gebouwen. Harlingen spant de kroon op de lijst met 503 monumenten, Leeuwarden heeft er 440, Dongeradeel (Dokkum) 220 en dan zijn er nog 8 gemeenten (waaronder Terschelling - "Schylge" - en Ameland) die boven de 100 uit komen. (LC)

1 apr.00 Tess Visser heeft bijna een dagtaak aan het ondertitelen van Fries op TV. Dat gaat zowel om de landelijke Friese uitzendingen (Zondagsmiddags om 13.00 op Ned. 1) als om de landelijke school-TV uitzendingen en Friestalige uitingen in actualiteitenprogramma's e.d. Bovendien heeft ze kortgeledem meegewerkt aan het maken van Nederlandse ondertitels voor de nieiuwe Friese film "De Fûke". (LC)

31 mrt.00. Het dorp Hempens/ Teerns wil zijn naam verfriesen. De vorige keer waren ondernemers tegen het plan, maar die waren nu afwezig en de hele vergadering van dorpsbelang was ervoor. Alleen de PTT kan nu nog dwarsliggen. (LC). [Het is opvallend hoe gezapig veel Friese zakenlieden in dit stuk van zaken zijn, PK].

31 mrt.00 Het Berie voor het Fries gaat uitzoeken wat de gemeenten voor het Fries doen, dit met als basis het menusysteem dat gebruikt is bij Europese Handvest voor minderheidstalen. (LC)

30 mrt.00 Bij het lager onderwijs wordt Fries vaak op een laag niveau gegeven, omdat een deel van de leerlingen niet van huis uit Friestalig is. Daar zou verbetering in kunnen worden gebracht door differentiatie naar de afkomst van de leerlingen. Verder zou Fries meer als voertaal moeten worden gebruikt, mogelijkerwijs fifty-fifty met Nederlands. (R. Straatsma als voorzitter van Feriening Frysk Underwiis, LC).

28 mrt.00. Monique Hendriks, bekend als "De Poolse bruid" gaat op Friese les voor haar rol in de nieuwe speelfilm "Nynke" van Peter Verhoeff over het leven van Nynke fan Hichtum, de vrouw van Pitere Jelles Troelstra. (LC)

28 mrt.00. Velsen was 2000 jaar geleden een soort hoofdstad van Friesland. Aldus redacteur Kerst Huisman n.a.v. het onderzoek van de archeoloog Arjen Bosman naar een inheems heiligdom in de buurt van de romeinse forten aldaar. (LC)

25 mrt.00. Na de mislukking van het gesubsidieerde tweetalige advertentieblad FRSK dient de provinciale polityk zich te beraden op subsidie voor een betaald Friestalig blad, wat dan zeker zorgvuldiger zal worden gelezen. Aldus columnist Piter de Groot in de LC.

24 mrt. 00. De FNP vraagt om een onderzoek naar de ondergang van FRSK en wil dat een tijdschrift in eigen taal behouden blijft. Hoofdredacteur Ingrid Wagenaar wijt de ondergang ook aan het [tegelijkertijd] verschijnen van twee vergelijkbare bladen, maar directeur Henk van Setten van Friese pers is het daar niet mee eens. De mogelijkheid van een doorstart van FRSK wordt onderzocht. (LC)

24 mrt. 00. Het tweetalige huis-aan-huis blad FRSK staakt na vier afleveringen de uitgave per 1 april. Oorzaak is de slechte verspreiding, de drukkwaliteit en de magere advertentiemarkt. De lezers waren wel tevreden. (LC).

18 mrt.00. De provincie gaat de Friestalige waternamen officieel maken. Een kaartje toont de belangrijkste, waarbij opvalt de Friese naam Helomafeart, terwijl dat toch in de niet-friestalige Stellingwerven ligt. (LC)

17 mrt.00. In natuur- en milieukring in het noorden heerst angst voor een 'overloop' van de massa van het Westen naar het Noorden. Een eventuele magneetzweeftrein zou daartoe bijdragen. Waar moet de plattelandsbewoner blijven, wanneer de rijke westerlingen alles opkopen en de rest gereserveerd moet blijven voor de natuur? (LC)

15 mrt.00 Tien procent van het Spaanse parlement bestaat thans uit vertegenwoordigers van regionale partijen. (LC). Of dat straks ook in Nederland zo gaat komen? Dan moet het wel om meer dan regionale belangenbehartiging gaan!

15 mrt.00 Het onderwijs in het Fries moet een stapje terug doen. De gestelde doelen zijn te hoog; de eis van tweetaligheid is misschien niet haalbaar. Aldus Rinze Boersma van de onderwijsbegeleiding Friesland en onderwijswethouder Hermien de Haan van Leeuwarden. Volgens inspecteur de Jong geeft de wet genoeg mogelijkheden, maar moeten de mensen [wie?] het wel willen. (LC). [Hoe moet je overigens met voorschriften die alles verplichten behalve Fries? PK]

14 mrt00 De gemeente Leeuwarden verwaarloost het Friese onderwijs. De scholen voldoen er nog lang niet aan de wettelijk voorgeschreven kerndoelen Fries. Aldus Rindert Straatsma, voorzitter van de FNP-afdeling. (LC)

11 mrt.00 De Amerikaanse antropologe Marge Bruchac van Indiaanse afkomst bestudeert Friese tradities en zegt dat de Friezen daarin niet onderdoen voor haar eigen stam, de Abenika's (LC)

10 mrt. 00 In zijn column "Dwers" citeert Pieter de Groot het volgende uit de column van Beatrijs Ritsema in de NRC: "Het is onbegrijpelijk dat er enerzijds stemmen opgaan om allochtonen te dwingen thuis met hun kinderen Nederlands te spreken, terwijl aan de andere kant hele gebieden in het toch al minuscule Nederland met succes hun plaatselijke lingo tot erkende streektaal weten te promoveren. .. kwalijker wordt het als mensen die er niets mee te maken hebben, bijvoorbeeld immigranten uit de Randstad, buitengesloten worden omdat ze taal niet spreken." De Groot wijst erop dat er in Friesland helemaal niet zo scherp geslepen wordt, maar dat hij dat eigenlijk betreurt. (LC)
[Ritsema gaat vorbij aan het feit dat kinderen heel makkelijk meerdere talen kunnen leren, maar dat ze een vreemde taal bij voorkeur niet van hun ouders moeten leren, als die daarin althans niet uitblinken. Er is in Nederland veel te weinig begrip voor dat "multicultureel" ook meertalig betekent. PK]

10 mrt.00 De afdeling Franekeradeel van de FNP is boos over de wedstrijd voor fantasienamen van watervogels die B&W heeft uitgeschreven om het resultaat te gebruiken voor straatnamen. "Er zijn toch mooie Friese namen". (LC)

10 mrt.00 Veel scholen zijn te voorzichtig met de uitvoering van tweetaligheid, zo vond men gisteren op een gespreksavond van van de christelijke scholengemeenschap Bogerman in Sneek. Sind oct. 99 mag de voertaal zowel Fries als Nederlands zijn, maar dat was al de dagelijkse praktijk. (LC)

8 mrt. 00. Twee Ierse PABO-ers worden prima verstaan door de leerlingen van de basisschool in Earnewâld. Die school is namelijk een van de zes die 1997 begonnen zijn met een project voor drietaligheid, waarbij Nederlands, Fries en Engels als voertaal worden gebruikt. De kinderen zijn enthousisat over. (LC)

7 mrt.00. Nederland heeft in 1995 het Nedersaksisch erkend als streektaal overeenkomstig deel II van het Handvest van de Raad van Europa. Intussen doet den Haag echter niets aan de daaruit voortvloeiende plichten (aan de Rijksuniversiteit Groningen is de formatie voor Nedersaksisch zelfs gehalveerd). Er moet daarom een frisse wind gaan waaien, zodat de streektaal in staat gesteld wordt te voldoen aan de criteria voor del III. (Aldus Henk Bloemhoff, voorzitter van de werkgroep Europese erkenning Nedersaksisch. LC).

3 mrt.00. In plaats van het papieren FRSK moet er een virtueel Friestalig blad komen op internet. Dan heb je geen problemen met drukken en verspreiden en de Friezen zullen massaal aan de computer gaan. Zo'n blad is over de hele wereld te lezen en zal zich daardoor ook automatisch [qua onderwerpen? niet meer tot Friesland beperken. (Aldus Repke Hollema, FNP raadslid van Smallingerland. LC.)

3 mrt. 00. De geboren Bretons in Frankrijk zijn niet zo enthousiast over hun taal. Maar bij de neo-Bretons (die Bretons als tweede taal hebben geleerd) is dat heel anders. Die zijn trots op de taal, geven hem aan hun kinderen door en bevorderen dat die op school onderwezen wordt. In Friesland zijn ook wel enige van die "niet-geboren" Friezen, die erg aktief zijn voor de taal (zo de Leeuwarder wethouder Arno Brok), maar tot een echte neo-Friese beweging is het nog niet gekomen. (Jehannes Ytsma in zijn column Sisa in de LC).

2 mrt. 00. In Friesland is verleden jaar het aantal recreatiewoningen gegroeid van 6132 naar 6347. De toename slaat vooral op tweede woningen. (LC).

24 feb. 00. De Duitse deelstaat heeft 100.000 Mark beschikbaar gesteld voor de bevordering van het Fries in peuterspeelzalen in Noordfriesland. (LC).

feb. 00. Fryske Akademy belet verspreiding Fries spellingsprogramma voor Word. Microsoft wilde dat programma vrij verspreiden, maar de FA is eigenaar en men moet het kopen voor f. 30,-; zielig dus. (LC).
[Zo aardig is Microsoft niet; voor andere tekstverwerkers zoals WP kan heel gemakkelijk een spellings- programma worden gemaakt (zelf heb ik er gemaakt voor het Saterfries en het Stellingwerfs; elders op mijn site). Microsoft heeft het echter zo moeilijk gemaakt dat ze het zelf moeten doen. En dat moet betaald worden! Provinciale Staten van Friesland heeft daarvoor tienduizenden guldens beschikbaar moeten stellen. Microsoft is dus helemaal niet zo lief voor de kleine volkeren. Het spellingsprogramma is trouwens vanaf 28 juni 2000 gratis te downloaden vanaf http://www.fa.knaw.nl/NEDERLANDS/04_PUBLIK/04_publikset.htm.

12 feb. 00. De FNP wijst Hermans erop dat hij destijds als commissaris taalbevordering heeft verdedigd. (Verg. 25 jan.) (LC).

10 feb. 00. Harlinger gemeenteraadslid Goos de Graaf wil geen Fries verstaan. Bij een intergemeentelijke commissie liet hij FNP Zagema op het Fries overgaan "omdat hij geen Fries verstond". Achteraf blijkt de Graaf echter het Fries goed te beheersen en was het voor hem om een principiële kweste. Burgemeester Arlman wees hem er gisteren op dat Harlingen zich zo van de rest van de provincie wil vervreemdt.

1 feb. 00. De invasie van boeren verontrust het provinciaal bestuur. Dat gaat dan over met veel geld uitgekochte boeren uit het wetsen, terwijl tegelijkertijd veel Friese boeren emigreren. (LC).

25 jan. 00. Friesland probeert te geforceerd de eigen taal in leven te houden. Aldus onderwijsminister Hermans (vroeger commissaris van de koningin in Friesland. Maar hij wil scholen "niet dwingen alles in het Nederlands te doen. (LC).

25 jan. 00. De onlangs onderzochte terp te Wijnaldum is in tegenstelling tot andere terpen in de vroege middeleeuwen door elite bewoond geweest. Aldus een onderzoek van twee universiteiten. (LC).

10 jan.00 De boerenorganisatie NLTO heeft in zijn nieuwe noordelijke hoofdkantoor te Drachten hat Fries als voertaal verboden. De ondernemingsraad gaat protesteren. (Omrop Fryslân).

21 dec.
Nederland doet als enige land in Europa niets om de politiek en het volk dichter bij elkaar te krijgen.
Kamerleden steken weinig tijd in het op de hoogte raken van de wensen van de burgers en omgekeerd verwachten Nederlanders met problemen weinig van de parlementariërs.
Minister Peper onderschrijft de vernietigende conclusies van een buitenlands onderzoek naar de relaties tussen burger en politiek in landen binnen de Europese Unie, waarin Nederland een uitzonderingspositie blijkt in te nemen. De Telegraaf on line.

10 dec. In de 19e eeuwse Friese volksplantingen in Amerika is niets van het Fries terug te vinden, zo vond J. van Marle van de VU, in overeenstemming met de taalsociologische literatuur. Tot hij 14 dagen geleden in Friesland (Randolph)/ Wisconsin het Fries bij de derde-generatie nog springlevend aantrof. Daar moet dus iets bijzonders gebeurd zijn!
Als afsluiting van het kongres werd het nieuwe boek In skiednis fan'e Fryske taalkunde aangeboden, dat nieuwe studenten een welkom houvast zal geven.

9 dec. De Friese schrijver Nyckle Haisma beschreef het Indische leven veel kritischer als Nederlandse schrijvers uit die tijd. Aldus op het filologekongres de Londense hoogleraar Reinier Salverda. Voor mijn eigen bijdrage zie voorlopig hoefry.

8 dec. De eerste Nederlandse roman Doolhof van Socia werd uitgegeven in Friesland in 1646 en was geschreven door een Haring Haringsma van Heeg. Dat vertelde prof. Marijke Spies op de eerste dag van het 15e Frysk filologekongres (over taalkunde). Ze droeg er een erotische passage uit voor.

8 dec. Niet specifiek Fries, maar van groot belang: Na de schietpartij op de school in Veghel zegt de Jongeren Beroeps Organisatie die die belangen behartigt van 400.000 mbo'ers, dat de veiligheid op scholen wordt verhoogd door minder leerlingen in minder gebouwen les te geven. "Daarmee verhoog je de sociale contrôle". LC.
[Ergens tussen 200 en 2000 personen ligt de grens tussen gemeenschap en massa, waarboven mensen elkaar niet meer kennen en geen verantwoordelijkheid voor elkaar lijken te kunnen dragen. PK].

4 dec. "Tegenwoordig moeten asielzoekers eerst Nederlands leren, voordat ze [tot een opleiding] worden toegelaten. Maar je kunt de taal beter tijdens de studie leren, ik ben er het levende bewijs van". Aldus de schooldirecteur Ammir Farokhi, die in 1984 als Iraans vluchteling in Nederland arriveerde.

3 dec. De teksten [1 dec.] van de "âlde Straatsma" zijn nationalistisch, zegt column-schrijver Eelke Lok. LC. [Lok is zelf de jongste ook niet meer].

1 dec. Ondernemers in Friesland willen de Friese taal best gebruiken in reclame [enz.]. Aldus blijkt een onlangs verricht onderzoek van Ab van Langenvelde onder ongeveer 25 Friese ondernemers. Dit onderzoek maakt deel uit van een uitgebreide studie over de relatie tussen economie en taal.

1 dec. "We kunnen en mogen de rekening [van onze welvaart] niet neerleggen bij de Derde Wereld en onze kinderen en kleinkinderen" zegt Carel Zuil, PvdA-wethouder Ooststellingwerf in een voor paars kritisch stuk. LC

30 nov. Iedereen in Friesland zal beide talen geheel moeten beheersen, aldus Rindert Straatsma in de LC.

29 nov. Druk vanuit de rest van de wereld is nodig om de regering van Brazilië te bewegen de Indianen hun grond weer te geven. Zo zegt een delegatie van Braziliaanse indianenleiders die daarvoor op reis door Europa is. LC.

20 nov. Vooral in de Turks-Koerdische gemeenschap wordt massaaal zwart gewerkt. Volgens de criminoloog Y. Yesilgöz is in Nederland de integratie veel minder goed gelukt dan in Duitsland, waar er minder over gepraat wordt.

20 nov. Mensen van buitenlandse komaf leven in Drachten op de grens van armoede. Er is hier minder kans op werk dan elders en de integratie verloopt [daardoor?] stroever. Turken, Afrikanen, Antillianen en Surinamers zitten voor 50% in de bijstand, mensen van Marokkaanse en Vietnamese afkomst zelfs voor 60-70%. LC

20 nov. De toenemende aandacht voor identiteit zoals de Friese en de Catalonische, is een truc van de Europese Unie om aan de ene kant de grenzen te open en toch de integratie van migranten moeilijker te maken. Dat zegt de hier werkende Britse migratiejuriste Elspeth Guild. LC
[Naar mijn mening is dit niet geheel juist. Onze maatschappij en daarmee de Europese Unie heeft juist belang bij een zo goed mogelijke integratie, omdat dan de minste moeilijkheden ontstaan. Bovendien zullen regionale talen de aanpassing nauwelijks verstoren, omdat sprekers snel geneigd zijn om van taal te wisselen. De 'nationale' talen zijn een veel grotere hinderpaal: een gemiddelde migrant kent goed Engels en zou het daarom in b.v. Wales veel beter doen dan in Nederland.]

20 nov. Mensen op de beste plaatsen in de wereld zouden daarvoor moeten betalen, zo meent Michiel Keyzer, directeur van de Stichting Onderzoek Wereldvoedselvoorziening van de VU te Amsterdam. LC

19 nov. De voorzitter van de tweede kamer staat het stellen van schriftelijke vragen in het Fries niet toe. "De taal van het parlement is Nederlands." LC

19 nov. De LC besteedt ruimschoots aandacht aan de Friese dichter Douwe Tamminga, die 90 jaar wordt. Zijn gedenkschriften Trochpaden belooft veel anecdotes te bevatten over Friese dichters en strijders van vroeger.

18 nov. Friezen zouden een voorbeeld moeten aan de wijze waarop Afrikanen hun eigen taal en cultuur verwerken in een eigen theologie. Dat zegt het nieuwe boek "In eigen teology?" van Hinne Wagenaar, Ype Schaaf en Anne van der Meiden. Nu wordt in de kerken in Friesland en Twente meer de taal van het hoofd gehoord dan de taal van het hart. LC.

18 nov. Water is een kostbaar product en we moeten er zuinig mee omgaan. Het is daarom te gek voor woofrden dat B. en W. van Leeuwarden de waterprijs willen koppelen aan de rioolrechten. Aldus politikoloog Rindert Straatsma. LC.

17 nov. Docenten Fries in bovenbouw Havo/VWO moeten erg improviseren, omdat de nieuwe lesmethode voor de tweede fase nog niet klaar is. Oud materiaal kan niet meer worden gebruikt, omdat de leerlingen nu zelfstandiger moeten werken. Het aantal leerlingen is flink toegenomen. [Maar met in totaal 105 natuurlijk bespottelijk weinig! Zo zou het Nederlands er misschien voorstaan als de Duitsers hier de baas waren gebleven!]

17 nov. Alleen wie meer dan f. 600.000 neertelt, kan straks op de Waddeneilanden nog een huis kopen. Dat is nodig omdat anders de eigen mensen en werkenden er geen plaats meer hebben. [Misschien moet het op Friese dorpen straks ook zo!]

16 nov. Voor het eerst zijn er Friese kamervragen gesteld. dat deed PvdA-kamerlid Annet van der Hoek. Maar ze zal er geen gewoonte van maken. Raadslid Titia Lont (CDA) mocht echter geen Friese motie indienen in de Haagse gemeenteraad. Gelukkig dat we hier in Friesland wat ruimer van opvating zijn!

12 nov. De religie heeft bijgedragen aan de heersende moraal van hard werken. Dat vindt arbeidspastor Trinus Hoekstra, die vandaag in Nijmegen promoveert op de wrijving tussen economie en religie.

11 nov. De armen profiteren amper van de gunstige economie. Dat heeft het Sociaal en Cultreel Planbureau gevonden.

10 nov. De yn 'e Grinzer Pein berne en mei 14 jier mei syn âlden nei Amerika ferfearne prof. Henry Baron wie efkes werom yn Fryslân. Fan syn âlde wenplak kin er no neat mear werom en hy hat der gjin spyt fan. (Koerier).

5 nov. Friesland herbergt relatief veel asielzoekers. Maar als we het vraagstuk van de 'vreemdelingen' als een geheel bekijken, dan heeft Friesland niet veel te klagen. Aldus het hoofdartikel van M. in de LC.

25 okt. Felipe Lopez hat in wurdboek makke fan it Zapoteeks. Yn 1978 kaam er as analfabeet nei Ameariak en no wurket er oan syn doktoraal. LC. Syn taal wurdt praat fan 1000-2000 minsken. LC

23 okt. Koartlyn is Tolkien's "In de ban van de Ring" (The lord of rings) yn it Yslânsk oerset en it fiert dêr hege triomfen. De Yslanners kinne it boek hiel goed in har eigen lân pleatse. Dat seit Gerrit Jan Zwier yn LC. [Yslân is trije kear sa grut as Nederlân en it tal ynwenners is mar de helte fan dat fan Fryslân].

22 oct. Het gaat nog niet goed met het Fries in de basisvorming, dat zijn de eerste drie jaar van het voortgezet onderwijs. Hoewel het vak Fries verplicht is, wordt er op 75% van de scholen in totaal maar 40 uur Fries gegeven, terwijl de methode uitgaat van minimaal 120 uur. Dat zegt Jeh.Ytsma in de LC. Een probleem is, dat scholen voor dat Fries helemaal geen geld krijgen en dat sommige ouders er niet voor voelen. Dat laatste zou kunnen worden opgelost als voor een Friese of een Nederlandse stroom kan worden gekozen. Want meer dan de helft vindt het goed dat tijd aan het Fries wordt besteed en 13% van de ouders vindt dat er veel aan moet worden gedaan.

22 oct. Geld is geen obstakel voor de aanleg van een magneetzweeftrein van Amsterdam via Lelystad naar Heerenveen en Groningen. Een groep bedrijven steekt er geld in en als de overheid meewerkt, kan in 2004 worden begonnen. LC

21 oct. Frans hoeft niet langer dominant te zijn op reklameborden in Quebec, omdat anders de vrijheid van meningsuiting wordt aangetast. Aldus het gerechtshof van Quebec. LC

20 oct. Verscheidene inzenders komen in het geweer tegen de bewering dat het Stellingwerfs haast niet meer gesproken wordt. J. Rinzema meldt dat het aan propagandisten voor FRSK verboden wordt Fries te praten. BA. Roede vindt dat Friezen zich gedragen als taalvluchtelingen als ze zich in eigen land niet aan het Fries houden. LC

20 oct. Oud-bankier waarschuwt dat het met Nederland in Europa dezelfde kant uit dreigt te gaan als met Friesland na de invoering van de eenheisstaat in 1815. Toen verloor Friesland steeds meer kapitaal en mensen, waardoor het afzakte tot een probleemgebied. LC

19 oct. Je moet het Fries niet zijn norm ontnemen. Dat vindt de Henk Wolf sociolinguïst in de LC. Als je geen aandacht besteed aan het gebruik van goed Fries en de juiste spelling, dan is dat funest voor de taal.

10 oct. Na tien jaar Heemkunde in de Stellingwerfse scholen blijkt het Fries daar toch enige aandacht te krijgen. Die taal en de Stellingwerfse zelf zouden volgens de inpectie echter nog meer aandacht moeten krijgen. Het maken van lesmateriaal steunt bovendien erg op één persoon. LC

15 oct. Staatssecretaris Gijs de Vries van binnenlandse zaken gaat binnekort praten met de provincies over de status van de Nedersaksische talen, zoals het Gronings en het Stellingwerfs. Deze zouden graag een plaatsje krijgen het handvest voor Europese minderheidstalen. LC.

15 oct. Kabelmaatschappij UPC had Omrop Fryslân verbannen naar een kanaal waar het met oudere TV's niet kan worden ontvangen. Op 'aanstaan' van staatssecretaris Rick van der Ploeg gaat UPC nu omzetters aanbieden.

15 oct. Sommige Hollanders in Friesland lijken bang te zijn voor het Fries. Laat ze eens met "Die Friezen" gaan praten, zegt columnist Pieter de Groot. LC

12 oct. Jan van der Baan (FNP fractie-voorzitter) protesteert tegen de plannen, van Friesland een groene zône te maken. Dan blijft er voor de Friezen en vooral voor de Friese boeren geen plaats over. En die hebben het landschap gemaakt! LC

11 oct. Er is een plan om Nederlandstalige ondertiteling toe te voegen aan de Friese TV-uitzending, teneinde ook slechthorenden toegang te geven. Inzender Cor Jousma waarschuwt tegen alleen Nederlandstalige ondertiteling, omdat die niet past bij Friese lippentaal. Daardoor worden slechthorenden toch geïsoleerd. Hy pleit daarom voor ook Friese ondertiteling. LC. [Misschien in teletekst?].

11 oct. In een hoofdartikel in de LC zet S. de praktische bezwaren van het gebruik van Fries nog eens op een rijtje. De leerboeken zijn niet in het Fries en misschien kunnen niet alle leerlingen het Fries volgen [maar verg. 4 dec.]. Dan kunnen er mensen gewoon tegen zijn, waardoor diskussies de sfeer gaan verzieken. Bovendien leeft het Fries bij de leerlingen niet, zegt S. [Eigenlijk is het een rondgaande cirkel: het Fries wordt niet geleerd, daarom hoef je het niet te kennen en daarom heb je er niet zoveel belang bij. Voor een mogelijke oplossing: zie 22 oct. PK]

9 okt. De oaljeramp mei de Exxon Valdez hat in tige skealike sosjale ynfloed hân oer de hiele súdkust fan Alaska, mei 't de oalje him oer hûnderten kilometers fersprate. LC. Yndiaanske en eskimo-mienskippen hawwe der ûnder te lijen.

7 oct. Nu "de kniper op'e skine komt" valt de steun voor tweetalig onderwijs snel weg (verg. 5 oct.). In Leeuwarden en Drachten zal alleen bij het vak Fries ook Fries worden gesproken. Zonder paragraaf over het tweetalige onderwijs is volgens onderwijsbegeleider Johan Bloem het plan voor meer Fries in het voortgezet onderwijs een dooie mus.

5 oct. Inzender Arent Jongsma meent ook dat er praktisch geen Stellingwerfs meer wordt gesproken. Hij houdt zich bij Nederlands en Fries en vraagt zich af of je een Fries die steeds Hollands spreekt niet een taal-NSB-er kunt noemen.

5 oct. Twee inzenders protesteren tegen Gijsen (28 sept). en zeggen dat hij maar beter uit Friesland kan vertrekken.

5 oct. Vier Friese scholen voor voortgezet onderwijs - In Drachten, Dokkum, Leeuwarden en Sneek - willen voortaan volledig tweetalig zijn. Docenten mogen nu bij alle vakken Fries praten.

5 oct. Tweetalige plaatsnaamborden in de provincie Groningen. Dat wil de Groningse gedeputeerde Henk Bleker. LC

2 oct. Kamerlid Middelkoop (GPV) wil bij de regering extra steun vragen voor het Stellingwerfs. Voor erkenning op het niveau van het Fries (volgens hoofdstuk 3 van het Europees handvest voor talen van volkeren zonder staat) is hij echter wat huiverig, want dan moete de regering "stimulerende maatregelen [] nemen ten aanzien van het Nedersaksisch in het bestuur, de media, culturele activiteiten en voorzieningen in het economisch en sociaal leven." LC
[Friezen kunnen zulke stimulerende maatregelen blijkbaar dus nog van Den Haag verwachten!!]

1 oct. Het Noorden is in beginsel taboe voor boeren uit het zuiden. Dat zei gedeputeerde Bijman gisteren voor de NLTO. "Wij hebben hier de grond meer dan nodig voor de uitbreiding van bestaande bedrijven en voor de nieuwe bedrijven van onze jonge ondernemers." (LC)

28 sept. Inzender Dick Gijsen heeft bezwaren tegen het Fries.

27 sept. Als gevolg van de inspraak-cultuur staat de gewone volksvertegenwoordiger steeds meer buiten spel. Ook in gemeenten dreigt dit, door de steeds toenemende gewoonte van B&W om met een aantal ambtenaren gedetailleerde plannen te ontwikkelen. (Publicist Hans van Borselen in LC).

27 sept. De oudere emigrant voelt zich ontheemd. Na een werkzaam leven valt hij in een gat en bij terugkeer in Friesland blijkt de maatschappij totaal te zijn veranderd. Aldus redacteur Halbe Hettema in de LC.

27 sept. In de nieuwe opleiding voor peuterleidsters is niets geregeld over het Fries, hetgeen in strijd kan zijn met Europese handest voofr minderheidstalen. Aldus de Fin Tom Moring, secretaris-generaal van het Europese bureau voor kleine talen. Hij acht bovendien eentalig Friese instellingen zoals kleuterspeelzalen, crèches en scholen van groot belang. LC

27 sept. Regionaal bewustzijn leidt tot vrede. Maar dan is (voor Friesland) wel zelfbestuur nodig, zodat eigen taal, cultuur en onderwijs goed van de grond komen. Aldus Willy Kuijpers op de herdenking van de slag bij Warns. Ook de van oorsprong "Hollandse" Leeuwarder VVD-wetouder Arno Brok was van mening dat "nasjonale regearings gjin goede oplossings hawwe foar .. kulturele diversiteit". LC

24 sept. De grootste bedreiging voor het Fries zijn de Friezen zelf. Dat zegt Auke Piersma in een zogenaamde redevoering voor de Warns-herdenking, waarvoor hij niet verwacht in het echt ooit te worden gevraagd. LC

24 sept. Friesland is gebaat bij meer bevoegdheden, zo meent de Vlaming en Europarlementariër Willy Kuijpers. Voor zijn geestesoog ziet hij een soort unie van de gewesten der lage landen. LC

24 sept. Het eerste nummer van het nieuwe tweetalige blad FRS is onleesbare wirwar, vindt Pieter de Groot. Het gratis verspreide blad is overigens alleen bij de reklamevreters bezorgd. LC

24 sept. Pieter Jonker vindt dat Stellingwerfse en Bildtse boeken evenzeer gesubsidieerd moeten worden als Friese. LC [En dan zullen we het over Hollandse maar niet hebben; de hele school draait ervoor! PK]

24 sept. Inzender Gerk de Haan vindt het maar hoogdravende ideeën om het Stellingwerfs gelijk te stellen aan het Fries. Volgens hem spreekt bijne niemand beneden de zestig het nog.

24 sept. Inzender Jan de Jong vindt dat er veel meer zwakkeren geholpen zouden worden, als het geld voor de AZC's direct naar de derde wereld zouden gaan. Bovendien moet worden toegezien dat misbruik van het asylrecht niet bijdraagt tot de sluipende genocide op de Friese taal en kultuur.

23 sept. Inzender T. v. Rijn voelt zich in zijn rechten van Nederlands staatsburger aangetast, als hij moet betalen voor een Nederlandse vertaling van Friese stukken. B.J. Postma meent echter, dat Turken en Iraniërs dan ook een gratis vertaling zouden moeten hebben. Bovendien kunnen Friezen ook geen Friese vertaling van Nederlandse stukken krijgen.

21 sept. Fries mag voortaan op het Nationaal songfestival. Jammer genoeg werd de Friese bijdrage van "Rosa Motes" van Douwe Heeringa te licht bevonden voor deelname.

18 sept. Vijf inzenders spreken hun ongenoegen erover uit, dat kabelmaatschappij UPC de uitzendingen van Omrop Fryslân voor oude TV-toestellen van de kabel heeft gehaald. LC

15 sept. De Stellingwarver Schrieversronte gaat actie voor Stellingwerver plaatsnamen. Aanleiding is dat in de nieuwe ANWB-atlas alleen de Nederlandse en Friese vormen van de namen zijn gegeven. LC

15 sept. Het gaat slecht met het Fries in de basisvorming. De secties Fries op de scholen bestaan te vaak maar uit een of twee leraren, die het vak erbij doen en er lang niet altijd bevoegd voor zijn. De inspectie vindt dat leraren inspirerender les moeten geven en hun deskundigheden moeten vergroten en dat de scholen daarin ook moeten investeren. De overheid moet zich afvragen of er wel kwalitatief goede Friese les mogelijk is binnen de huidige regelgeving. LC

14 sept. Het Stellingwerfs staat dicht bij erkenning als taal, want er wordt nu voldaan aan meer dan de 35 voorwaarden die het Europees handvest stelt. Aldus Schrieversronte-voorzitter Klaas van Weperen te Wolvega bij de uitreiking van de Oolde Pook-pries 1999 aan Jan Koops voor de vertaling van de psalmen en gezangen. (LC).

28 aug. In het Bildt is ruzie ontstaan omdat de verslaggevers van belangrijke kaatspartijen voor de lokale radiozender geen Bildts zouden mogen praten. (LC).

28 aug. Inkrimping van de veestapel zal een druk leggen op de hele samenleving. Dat voorspelt landbouwspecialist Willem Stegenga. De landhonger van boeren en zal toenemen, waardoor de vestiging van nieuwe natuurgebieden en het beschikbaar maken van bouwgrond moeilijker wordt. (LC)

28 juli De Encyclopædia Britannica zal niet langer in boekvorm verschijnen. Op CD-ROM kosten de 32 delen minder dan 10% van de prijs in boekvorm. (LC). Dit lijkt mij het begin van een ommekeer, die alle drukwerk kan raken. De geringere prijs geeft aan, dat er een aanzienlijke milieubesparing wordt bereikt.

27 juli Radio- en TV-programma's van Omrop Fryslân zullen buiten Friesland niet op de kabel komen. Volgens staatssecretaris Rick van der Ploeg is daarvoor de belangstelling in het land te gering. De provincie Friesland had gevraagd om verplicht doorgeven in verband met de status van het Fries als tweede taal. (LC). Misschien kunnen belangstellenden de directie ertoe bewegen de radioprogramma's op internet te zetten!

27 juli Volgens het officieel vastgelegde taalbeleid worden personeelsadvertenties van de provincie in het Fries gesteld als voor de gezochte functie passieve of actieve kenneis van de taal nodig is. Zo antwoorden DS op de kritiek van de VVD-fractie op een Friestalige advertentie in het blad Binnenlands bestuur voor een archiefmedewerker. (LC).

24 juli Indiaanse leiders uit Canada en de USA komen in voor het eerst sinds 40 jaar Vancouver bijeen. Het gaat vooral om een gemeenschappelijke strijd van de armoede onder de oorspronkelijk bewoners. UNO-secretaris-generaal Annan stuurt een waarnemer.

24 juli Parijs is doof voor de taaleisen van de regio's. Bretons onderwijs wordt praktisch inmogelijk gemaakt. De oorzaakt ligt in het feit, dat Frankrijk vreest van de wereldkaart te verdwijnen. (NRC).

21 juli Het aantal cursisten Fries bij de AFUK loopt terug. Oorzaak is waarschijnlijk het dat verleden jaar veel cursussen voor gemeente-ambtenaren zijn gegeven en ook dat de cursussen voor velen te lang zijn. Het aantal deelnemres aan de cursussen voor niet-Friezen bleef vrijwel gelijk. De AFUK zal korter cursussen organiseren. (LC)

16 juli Het adviesorgaan Berie foar it Frysk vindt dat de overheid geregeld moet controleren of de scholen genoeg doen aan de verplichte kerndoelen voor het vak Fries. Er wordt ook aangedrongen op het ontwikkelen van een methodiek voor tweetalig onderwijs waarin het Fries als voertaal wordt gebruikt.

15 juli Inzender de Jong voorspelt voor 2050 dat Friesland dan 500 AZC's telt met ieder 2000 inwoners. Dat lijkt hem niet goed voor de Friese taal en cultuur. Het geld kan beter bij de UNHCR of de ontwikkelingshulp worden gebruikt.

14 juli Pieter Jonker van de Stellingwarver Schrieversronte spreekt zijn ongenoegen uit over de tweetalige informatie- borden (Fries-Nederlands) die de ANWB in 1996 in de Stellingwerven geplaatst heeft. Daar zou toch zeker het Stellingwerf ook een plaats op gekregen moeten hebben! LC

14 juli Gisteren overleed Feije Sixma Baron van Heemstra, een "Friese provo van adel". In de 60-er jaren werd hij door de BVD in de gaten gehouden om zijn kontakten met verzetsstrijders van buitenlandse minderheden. Onlangs kwam nog een roman van hem uit met schokkende zaken uit de geschiedenis van het koningshuis. LC. Zelf heb ik hem in de laatste jaren van zijn leven leren kennen als een zeer beminnelijk mens.

3 juli Top IT'ers kinne tenei yn Fryslân bliuwe zegt een grote advertentie van www.ordina-finance.nl LC. Waarvan akte!

2 juli Van het geld voor Omrop Fryslân komt 10% uit de Stellingwerven. Daarom moet die omroep veel meer in her Stellingwerfs doen. Eers "moewwe Ed Beer mar steunen in zien aktie en betael niet langer de perveensiaole opslag". Pieter Jonker in de LC.

2 juli Het gaat goed met de Friestalige openluchtspelen. Op maar liefst zes plaatsen worden ze gehouden, maar alleen in de Himrik en Jorwert waagt men zich aan het wereldrepertoire, ditmaal Zorba de Gryk en Shakespeare's Midsimmer- nachtsdream. LC

2 juli Fries cultuurtoerisme is erg in trek bij bedrijven. Het project Mei Fedde en Foekje is er een schoolvoorbeeld van en won de Nederlandse Toerismeprijs. Deelnemers drinken een borrel bij Sonnema Berenburg, krijgen Friese les van de Afûk enz. LC.

2 juli Over precies twaalf maanden begint de wereldwijde Friezenreünie Simmer 2000. De deelnemende plaatsen hebben nu alvast een apart naambordje gekregen. LC. DRF--Wolkom Simmer 2000 gasteboek

2 juli Het Linde College te Wolvega stelt met geld van ouders een eigen veiligheidsman aan op school. Vroeger "in die kleine scholen kon je alles redelijk overzien" zegt de wnd. rector. "Nu .. heb je nergens meer zicht op." LC

1 juli In het hoofdartikel in de LC schrijft M[ulder], dat het Nederlandse publiek massaal de bombardementen op Servië steunde, omdat we die wrede onderdrukking niet pikten. Maar die redenering is ook zonder meer toepasbaar op Turkije, dat de Koerden onderdrukt.

1 juli Het is tijd voor scheiding van volk en staat, schrijft de socioloog Klaas Vos in de LC. De taal van de meerderheid is nu vaak het symbool van de staat. Daarom streven taalminderheden ook vaak naar een eigen staat. Maar beter is het dat de staat die symboolfunctie opgeeft, waardoor die minderheden ook meer ruimte krijgen.

1 juli. Voor restauratie van de Middeleeuwse Friezenkerk in Rome zal de kerkgemeenschap geld gaan inzamelen bij Nederlandse particulieren en zakenlieden in Italië. [Jammer dat dat dit een alle-Nederlandse aangelegenheid is; de kerk was vroeger ook voor de Friezen in Duitsland]. LC

30 juni. De (Nederlandstalige) commerciële Radio Rebecca krijgt in Friesland steeds meer luisteraars (5% tegen de Friestalige Omrop Fryslân 17%). In de leeftijdscategorie tussen 25 en 35 jaar zijn ze al groter. LC

30 juni. Presentator Henk Schriemer mag van de nieuwe hoofdredacteur Hugo Pereira niet meer binnenkomen bij de Heerneveense locale omroep HOS. Schriemer verzorgde vooral Friestalige programma's.

29 juni. De lokale omroep in Nieuwkoop (Zuid-Holland) gaat een cursus Fries uitzenden als voorbereiding op een vacantie in Friesland. Ze krijgen de cursus cadeau van de FNP. Lokale omroepen in Friesland zelf willen er nog niet aan. LC

28 juni. Mensen kijken op anderen neer om zich beter te voelen. Maar het positieve zelfbeeld moet niet doorslaan. [Speelt dit misschien ook mee in taalverhoudingen? dan kan het veel ellende veroorzaken].

25 juni. Columnist Eelke Lok is bezorgd het streven van FNP-raadslid Repke Hollema van Smallingerland (hoofdplaats Drachten) om de partij open te stellen voor het Hollands. "Er zijn al zo weinig zekerheden in de politiek, laten wij nu toch eentje houden: die van de FNP. Een partij [..] waarmee je alle kanten op kunt, als je het maar in het Fries doet." LC

24 juni. Staatssecretaris Gijs de Vries wil vaart zetten achter een nieuw bestuursaccoord over de versterking van de positie van het Fries. Gedeputeerde Bertus Mulder wil vooral de nadruk leggen op die positie in het onderwijs, de omroep en de gezondheidszorg. LC

18 juni. Servische Sandra is in Kossovo geboren, maar ze spreekt geen woord Albanees. Dat hoeft ook niet: "We wonen hier in Servië, de officiële taal is Servisch". LC

18 juni. Met 600.000 Welsh sprekenden heeft Wales acht professionele toneelgezelschappen. Dan komt Friesland er met eentje wel bekaaid af. LC

15 juni. De cursisten beleven veel plezier aan de onderdompelingscursus Fries op de volkshegeschool Schylgeralân op Terschelling. De cursus is vooral bedoeld voor van buiten Friesland aangetrokken personeel van overheid en bedrijfsleven.LC

11 juni. De vereniging voor Fries onderwijs (FFU) dringt er bij de minister op aan, ervoor te zorgen dat in het primaire onderwijs in Friesland voor een aanzienlijk deel van de tijd gebruik wordt gemaakt van Fries als voertaal (instructietaal). Dat in overeenstemming met het Europees Handvest. Veel scholen gebruiken helemaal nog geen Fries. LC

5 juni. Op de gisteren gehouden conferentie over minderheden en media verwonderden buitenlandse journalisten zich over het geringe aandeel Fries (5%) in de Friese dagbladen. Vooral Nederlandstalige lezers willen niet meer Fries in de krant zien. LC

3 juni. Oud-provinciaal taalbevorderaar Rindert Straatsma heeft kritiek op de NCRV. Die heeft haar programma 'Rijdende Rechter' onlangs gewijd aan een vader die bezwaar maakte tegen een tweetalige geboorte-akte. 'Voor anti-Friese sentimenten zijn de grote omroepen altijd wel te vinden', aldus S. LC.

27 mei. Bij gelegenheid van de opening van het nieuwe regionale parlement hield prins Charles zijn toespraak in het Welsh. LC.

26 mei. Op het Uteinrock-festival zullen vrijdag allen groepen in minderheidstalen optreden. Dit festival wordt gehouden bij gelegenheid van het lustrum van het FYK (Frysk Ynternasjonaal Kontakt). LC.

25 mei. Die Ried fan de Fryske Beweging heeft een eigen internet-site geopend op www.fryskebeweging.nl met een eigen zoekmachine Frisyk. F-side.

22 mei. De Fryske Akademy heeft voor het Fries een moderne spellingchecker gemaakt. Deze f. 30,- kostende 'tekstneirinner' verbetert niet slechts 40.000 woorden, maar wijst ook op grammaticale fouten en kan samenstellingen verwerken. LC.

14 mei. Rindert Straatsma over Nauta (12 april): 'De grote filosoof legt wel erg vreemde verbanden. .. Staten die maar één cultuur toelaten en nationale andere minderheden onderdrukken zorgen voor heel wat ellende op de wereld'. LC

10 mei. Inzender Boersma over het hoofdartikel van M. (5 mei): 'Om in één artikel Joegoslavië, Hitler en Jan van der Baan/FNP bij elkaar te halen is stinkende schrijverij. Deze schrijverij getuigt van onkunde omtrent Fryslân, de Fryske Beweging, de Fryske skiednis en it folk.' LC.

5 mei. Hoofdredacteur M(ulder) over 'Nederlandse Friezen' in hoofdartikel: 'Het is een hele stap van de FNP naar de UCK, maar toch: als Jan van der Baan [FNP-fractievoorzitter] zich weer eens afzet tegen de centralistische rijksoverheid in Den Haag, is het goed om ook eens aan voormalig Joegoslavië te denken. Friese Nederlanders dus.' LC

28 april. Henk Folmer, hoogleraar economie aan de Landbouwuniversiteit noemt de opmerkingen van Hofstra (10 april) onjuist, selectief en rieken naar discriminatie. De Nederlandse Grondwet .. geeft iedere burger de vrijheid van meningsuiting, ongeacht geslacht, geloofsovertuiging, huidskleur of taal. LC

20 april. FNP-statenleden van der Baan en Laanstra waarschuwen tegen verwaarlozen van archeologisch materiaal in het Frysk museum ten gunste van kunstaankopen. LC

14 april. Niek van der Horst probeert een bewustwordingsproces in gang te zetten voor het door Nederland in de steek gelaten volk van West-Papoea: 'Het kan toch niet zo zijn dat een hele bevolkingsgroep op een dergelijk beestachtige wijze wordt behandeld en dat niemand daar iets vanaf weet.' De Koerier (Heerenveen).

12 april. Citaat van Lolle Nauta, auteur en filosoof: "De FNP wil de culturele gemeenschap als uitgangspunt nemen voor de politiek. (..) Ik vind dat stuitend, bekrompen en gevaarlijk. Wie zich vandaag nog niet bewust is van de risico's van etnocentrisme, wie er een wereldbeeld op na houdt, waarin interculturaliteit geen positieve waarde is, heeft zitten slapen voor de buis.' LC

10 april. Geert Hofstra, oud-voorzitter van de Friese maatschappij van Landbouw, heeft moeite met het pakket van kritische punten dat de Stichting tot Behoud van Natuur en Landschap Gaasterland heeft ingediend op het Plan van aanpak Gaasterlân. Hij verwijt de bestuursleden van de stichting dat ze import-Friezen zijn, die letterlijk en figuurlijk een andere taal spreken, omdat ze nog geen band hebben met de omgeving. Hij zegt dat we heel goed moeten nadenken hoe we moeten omgaan met de Nederlands pratende burgers van Friesland. LC.

1 april. Nu Ed Nijpels als nieuwe commissaris van de koningin serieus van plan is om Fries te leren, zegt Arend Jan Wijnsma, oud-hoofd Bureau Voorlichting provincie Fryslân: 'Van een Fries sprekende commissaris zou ook wel eens een stimulerende invloed kunnen uitgaan op zijn directe omgeving: zijn medebestuurders en de ambtenaren.' LC

26 maart. Verleden jaar had Friesland een toename van 2155 allochtonen. 2000 kregen Nederlandse les. Toch is de Nederlandse en vooral de Friese taal soms een handicap. Jehannes Ytsma van de Fryske Akademy doet de volgende aanbevelingen: 1. Alle nieuwkomers krijgen informatie over het Fries en de tweetaligheid van de provincie. 2. Nieuwkomers die dat willen, worden in de gelegenheid gesteld om Fries te leren verstaan.

19 maart. De Noordfriezen (in Duitsland) zijn nog niet zo enthousisiast over hun erkenning als minderheid in het Euro-handvest. Ze willen eerst nog eenns afwachten, wat het inhoudt. LC

18 maart. Nefisa Salic-Lukovac wil nooit terug naar Bosnië. Ze heeft staatsexman Nederlands gedaan en werkt nu bij de gemeente. Aan het Fries heeft ze zich nog niet gewaagd, maar ze sluit niet uit dat ze dat ook nog eens gaat leren. LC

4 maart. De Fryske nasjonale partij heeft bij de Statenverkiezingen van gisteren 1 zetel gewonnen en heeft er nu vier; bijna waren het er vijf geweest. Het in deze provincie onder de naam Grienlinks operende Groenlinks is van twee op vijf gekomen met als lijsttrekker de Friese schrijver Willem Verf. De voorstanders van verplicht Fries voor ambtenaren (CDA en PvdA) zijn gelijk gebleven, de tegenstanders zijn met vier zetels teruggelopen.

3 maart. De verplichting om Fries te leren kan een struikelblok zijn voor kandidaat-ambtenaren voor de provincie. In een zaal vol studenten van de Thorbecke Academie voor overheidsmanagement waren maar vijf bereid om Fries te leren.

3 maart. Dr. Jarich Hoekstra, taalkundig medewerker bij de Fryske Akademy, is benoemd als Hoogleraar Fries aan de Christian Albrechts Universtiteit te Kiel. Hij zal zich daarbij vooral met het Noordfries bezighouden. Uit Nederlands Friesland afkomstig, spreekt hij ook het Noordfries van het eiland Feer. LC

2 maart. Inzender Bakker over de mening van de VVD, dat Fries geen functie-eis moet zijn voor provinciale ambtenaren: De VVD is voor vrijheid in het zakenleven en die vrijheid werkt goed: in Friesland is er bijna geen middenstander die zijn Friestalige klanten niet goed kan ontvangen. Bij de overheid is dat soms heel anders en dat is geen wonder, want bij de overheid is geen concurrentie. Daarom zijn de vrijheidsprincipes van de VVD niet zonder meer op de overheid van toepassing.

27 feb. Bij een opinie-onderzoek van de LC is 80% van de ondervraagden er tegen om provincie-ambtenaren te verplichten, Fries te leren spreken. Gedeputeerde Mulder: Stimulering van het Friesspreken door ambtenaren kan ervoor zorgen dat van huis uit Friestalige inwoners minder snel op het Nederlands overschakelen.

26 feb. Het hergebruik van boerderijen die hun agrarische functie hebben verloren, stimuleert vernieuwing van het platteland. (Een van de conclusies uit het proefschrift van van der Vaart). Dat de nieuwe bewoners niet van ver komen, duidt op een ontwikkeling van het platteland zelf. LC

24 feb. FNP-fractieleider van der Baan ziet landsgrenzen langzaam vervagen. LC

19 feb. "Extreem protectionisme en eenzijdige gerichtheid op de eigen taal kunnen juist obstakels opwerpen om aan het meest eigene een eigentijdse vertaling te geven". Aldus Huub Mous, kunsthistoricus en Jos Thie artisiek leider van Friestalig toneelgezelschap Tryater.

19 feb. "Er moet een mediagroep komen voor Friese TV-producties, waarin o.a. Tryater zou moeten meedoen". Aldus CDA-Statenlid Frans Kuipers op een politieke vergadering van de Ried fan de Fryske Beweging. Van het idee om een deel van het taalbevorderingsgeld beschikbaar te stellen voor de Friestalige pjutteboartersplakken (creches) vond Kuipers dat in die eentalige creches de tweetaligheid verloren gaat. Maar volgens oud-FNP-Statenlid Geeske Krol-Benedictus werkt tweetaligheid alleen als beide talen gelijkwaardig zijn.

17 feb. "Het Stellingwerfs heeft jaarlijks acht ton nodig" vond Pieter Jonker van de Stellingwarver Schrieversronte gisteren op een door de VVD belegde avond over het taalbeleid. Hij kreeg daarin bijval van FNP-statenlid Coby Laanstra: de FNP is voor een gelijkwaardige behandeling van het Stellingwerfs. LC

8 feb. Staten dienen de eigenheid van minderheden te respecteren. Aldus gisteren oud-minister van der Stoel op de 'Eurolezing' van het Taalsintrum Frysk van het GCO..

5 feb. Inzender Pentinga vindt het arrogant van GS om Fries kunnen spreken voor ambtenaren verplicht te stellen. Hij denkt liever aan een internationale taal. Inzender Matahelumual vindt het prijzenswaardug om de eigen taal te koesteren. Maar hij vindt het twijfelachtig als hij overheidsberichten niet meer kan ontcijferen.

4 feb. Twintig jaar vrijwillige stimulering van de Friese taal in het Provinciehuis heeft niets opgeleverd. Daarom zijn nu straffere maatregelen nodig (zie 28 jan.). Aldus gedeputeerde Bertus Mulder. De ondernemingsraad en de statenfracties van VVD, D66, FGF en AOV (15 zetels) zijn tegen deze dwang. LC

30 jan. Tijden het regionale jongerendebat als voorronde voor een landelijk jongerendebat ontstond een felle discussie over het Fries. Vooral de jongeren uit andere provincies maakten bezwaar tegen het invoeren van Fries als verplicht eindexamenvak bij het voortgezet onderwijs. Forumlid Hedzer Klarenbeek van de gemeente Leeuwarden kon zijn pleidooi voor de taal niet in het Fries houden. LC.

30 jan. De FNP will een driejaarlijkse prijs van f.20.000 voor Friese zangers. Friestalige groepen kenne een grote bloei. LC.

30 jan. De Oud-Fries Bernhard Klein uit Amerika wil als zovelen naar het festival Simmer 2000. Hij vroeg Martin Air om Fryslân-flights te organiseren met een Friese vlag op de staartstukken. Het is Martinair voorlopig te duur.

28 jan. Van nieuwe ambtenaren moeten eist de provincie Fryslân voortaan een actieve beheersing van de Friese taal. Het huidige personeel wordt gestimuleerd om vrijwillig cursusssen te volgen (op kosten en in de tijd van de baas). LC.

26 jan. Inzenders Sicko Doting, Evert Kluter en voor It Skriuwersboun Jan Schotanus vinden dat in het Vertelhuis Fries moet kunnen worden gesproken. J. de Beer stoort zich aan een uitspraak van Bertus Postma ("ophingje en fersûpe, dat frommes"). LC

25 jan. Er is nu een eigen taaltelefoon voor het Stellingwerfs. Op maandag- en vrijdagmiddag van vier tot vijf uur beantwoord Henk Bloemhoff vragen over de Stellingwerver taal (0516-451108). LC

22 jan. Jehannes Ytsma schrijft dat er zo'n 6000 talen op de wereld zijn, waarvan de volgende eeuw waarschijnlijk 90% zal uitsterven. Het Fries met zo'n 450.000 sprekers en overheidssteun zal het misschien wel halen, maar het niet ondersteunde Saterlands met slechts 2200 sprekers loopt gevaar. LC

22 jan. Pieter de Groot vindt dat het Vertelhuis met zijn politiek (18 jan.) kulturele apartheid in eigen land.

20 jan. Gemeentesecretaris Carel Brugman is direct na zijn benoeming begonnen met een spoedcursus Fries voor niet-Friestaligen. Na voltooing van die opleiding kreeg hij van FNP-voorzitter Poppe Hooijsma een speciaal gemaakt wandbord met de tekst "Frysk prate as Brugman". HC

19 jan. Naar aanleiding van de rel om Speerstra houdt wethouder Arno Brok de f.750 subsidie voor het Vertelhuis in beraad.

18 januari 1999. De Friese schrijver en oud-LC-hoofdredacteur Hylke Speerstra mocht gisteren van programmeur Charlotte Post in het Vertelhuis De Ster te Leeuwarden zijn emigrantenverhalen niet in het Fries vertellen, zodat hij weigerde op te draven.

Terug naar: nederla.htm